Bài 33. Tôi và Chúng ta

Tiết 164, 165 TÔI VÀ CHÚNG TA
Gv: NGUYỄN THỊ LAN ANH
TRƯỜNG THCS Nguyễn Văn Trỗi
Tiết
164:
TÔI
VÀ
CHÚNG
TA
- Con trai nhà viết kịch Lưu Quang Thuận
- Thiên hướng và năng khiếu nghệ thuật của ông đã sớm bộc lộ từ nhỏ
- Năm 1965 -1970, ông nhập ngũ, phục vụ trong quân chủng Phòng không - Không quân. Đây là thời kỳ thơ Lưu Quang Vũ bắt đầu nở rộ.
- Năm 1978 - 1988, làm biên tập viên Tạp chí Sân khấu, bắt đầu sáng tác kịch nói với vở kịch đầu tay Sống mãi tuổi 17 viết lại theo kịch bản của Vũ Duy Kỳ
- Giữa lúc tài năng đang vào độ chín, Lưu Quang Vũ qua đời trong một tai nạn ô tô trên quốc lộ số 5 tại Hải Dương (29/8/1988), cùng với người bạn đời là nhà thơ Xuân Quỳnh và con trai Lưu Quỳnh Thơ
Luu Minh Vu
Lưu Quang Vũ - Xuân Quỳnh
Là người đa tài và giàu tình cảm
Là nhà thơ, nhà văn, nhà viết kịch lớn của đất nước từ những năm 60 TK XX.
- Tôi và chúng ta gồm tất cả 9 cảnh
- Nội dung: phản ánh cuộc đấu tranh gay gắt để thay đổi phương thức tổ chức, lề lối hoạt động sản xuất ở xí nghiệp Thắng Lợi, giữa hai lực lượng: bảo thủ và đổi mới.
- Trích trong “Tuyển tập kịch”
Phe bảo thủ: Nguyễn Chính (phó giám đại diện Ban thanh tra của Bộ) với tư tưởng hết sức bảo thủ, khư khư giữ lấy các nguyên tắc, quy chế đã thành cứng đờ, lạc hậu, kiên quyết không chấp nhận đổi mới.
Phe đổi mới: Hoàng Việt (Giám đốc xí nghiệp), Thanh (kíp trưởng phân xưởng 1), Lê Sơn (Kĩ sư) cùng đại đa số anh chị em công nhân với tinh thần dám nghĩ dám làm, phá bỏ các quy định giáo điều, lạc hậu, khao khát đổi mới để đem lại quyền lợi, hạnh phúc cho mọi người.
Tóm tắt
Xí nghiệp Thắng Lợi trong những năm 80 dang d?ng bên bờ vực thẳm, sắp phá sản. Hoàng Việt được cử về làm đốc, có nhiệm vụ cảI thiện, phát triển hoạt động của xí nghiệp. Khi Giám đốc Hoàng Việt thay đổi phương thức tổ chức, lề lối hoạt động ở xí nghiệp Thắng Lợi thì gặp ngay sự chống đối quyết liệt của những người có tư tưởng bảo thủ khư khư giữ lấy những nguyên tắc, quy chế đã lạc hậu như Phó giám đốc Nguyễn Chính, quản đốc Trương, thanh tra Trần Khắc. Kế hoạch của giám đốc Hoàng Việt vì lợi ích của mọi người và sự phát triển của xí nghiệp nên được những người có trình độ, năng lực như kíp trưởng phân xưởng Thanh, kĩ sư Lê Sơn và đa số anh chị em công nhân hưởng ứng, ủng hộ...
TÓM TẮT CẢNH 3
Tại một cuộc họp trong phòng giám đốc, giám đốc Hoàng Việt cho công bố “kế hoạch mở rộng sản xuất và phương án làm ăn mới của Xí nghiệp”. Kế hoạch này lập tức bị một số người trong đó có Phó giám đốc Nguyễn Chính phản đối, nhưng lại được các công nhân và kĩ sư ủng hộ.
HOÀNG VIỆT: Còn nếu mở rộng mặt hàng về nguồn tiêu thụ, trang bị thêm những loại máy mới, xí nghiệp ta cần có bao nhiêu công nhân nữa?
LÊ SƠN: Rất nhiều, khoảng từ ba tới năm trăm công nhân nữa
…
HOÀNG VIỆT : Vâng, công việc sắp tới của đồng chí sẽ vất vả đấy. Ngay trong tháng tới xí nghiệp chúng ta sẽ phải tuyển dụng khá đông công nhân nữa.
NGUYỄN CHÍNH: Đồng chí Việt ạ, chỉ tiêu trên cho ta năm nay chỉ còn 15 biên chế nữa.
HOÀNG VIỆT: Tôi không cần chỉ tiêu ấy. Xí nghiệp ta sẽ sử dụng thợ hợp đồng.
BÀ TRƯỞNG PHÒNG TÀI VỤ: Nhưng đồng chí giám đốc ạ, chúng ta không có quỹ lương cho thợ hợp đồng.
HOÀNG VIỆT : Giám đốc giao cho đồng chí chịu trách nhiệm kiếm đủ các vật tư thiết bị ấy bằng bất cứ giá nào, ở bất cứ đâu, bằng séc, bằng tiền mặt, sao không thi hành?
DŨNG: Báo cáo… Nhưng tài vụ… không chịu chi ạ.
HOÀNG VIỆT : Đã có chữ kí của tôi rồi kia mà?
DŨNG: Tài vụ vẫn không chịu.
HOÀNG VIỆT: Đồng chí trưởng phòng tài vụ, lệnh của tôi phải được thi hành: cấp tiền cho tổ sửa chữa.
BÀ TRƯỞNG PHÒNG TÀI VỤ : Thưa đồng chí, nhưng…
HOÀNG VIỆT : Tôi chịu trách nhiệm.
BÀ TRƯỞNG PHÒNG TÀI VỤ : Nhưng đây là nguyên tắc không thể… Tôi phải làm đúng những quy định.
HOÀNG VIỆT : Nếu không thi hành, sẽ có người khác làm thay chị. (Chỉ một cô gái) Cô Loan kế toán trưởng phòng tài vụ, hãy chuẩn bị cho công nhân lĩnh lương mới từ tháng tới.
LOAN: Sao ạ? Lương mới?
…
HOÀNG VIỆT : Với số lương tối thiểu ấy người công nhân mới có thể sống mà không chết đói, không làm bậy. Muốn tăng sản xuất phải đầu tư. Khâu cần đầu tư trước tiên là con người. Đến cái máy cũng phải có đủ nhiên liệu mới làm việc được. (Với mọi người) Và phải làm ra trò! Cái dở lâu nay của chúng ta là: người chăm và kẻ lười được đối xử như nhau, người tài năng và kẻ dốt nát đều hưởng chung một quyền lợi, thậm chí có những kẻ không làm gì cả, chỉ ngồi phán thôi lại được vì nể hơn những người đã vất vả cống hiến. Xã hội chủ nghĩa gì mà lạ thế? Không, từ nay ai càng làm được nhiều sản phẩm sẽ phải được hưởng lương cao, ai làm tồi sẽ bị phạt bằng tiền, đó sẽ là nguyên tắc của xí nghiệp chúng ta! (Mọi người hoan hô rầm rộ)
BÀ TRƯỞNG PHÒNG TÀI VỤ : Nhưng, thưa đồng chí giám đốc, các nguyên tắc ấy dựa trên văn bản nào vậy?
HOÀNG VIỆT : Văn bản do tôi và các đồng chí thảo ra.
BÀ TRƯỞNG PHÒNG TÀI VỤ: Thật ra chưa hề có các nguyên tắc như thế, chưa hề có.
TRƯƠNG: Dạ, là… là… trông coi, quản lí, đốc thúc các tổ thợ, ngăn chặn các hiện tượng tiêu cực, báo cáo lên giám đốc rồi thì…
HOÀNG VIỆT : (Ngắt lời Trương) Những việc đó các tổ trưởng phải tự lo lấy. Các tổ trưởng sẽ trực tiếp làm việc với các trưởng ngành và ban giám đốc, không cần qua một người trung gian là quản đốc làm gì cho mất thì giờ. Tóm lại chúng tôi xét thấy rằng ở xí nghiệp ta, chức quản đốc phân xưởng là thừa, từ nay xí nghiệp sẽ không có chức quản đốc nữa.
TRƯƠNG: (Lắp bắp) Sao! Sao ạ? Không… không có quản đốc phân xưởng?
HOÀNG VIỆT : Vâng, các đồng chí sẽ được bố trí làm các chức trách và nhiệm vụ khác.
TRƯƠNG: Tôi không hiểu… Nếu như chúng tôi có khuyết điểm gì đồng chí có thể khiển trách, kỉ luật, đằng này… xưa nay phân xưởng vẫn phải có quản đốc. Không phải tôi ham địa vị, nhưng bãi bỏ cả một chức vụ quan trọng như chức quản đốc phân xưởng thì thật là…
NGUYỄN CHÍNH: E rằng người đang ngủ mê lại là anh đấy, làm đảo lộn hàng loạt lề thói, vi phạm hàng loạt nguyên tắc. Đồng chí sẽ giải thích thế nào với cấp trên?
HOÀNG VIỆT : Như vừa giải thích với các đồng chí vậy.
NGUYỄN CHÍNH: Đồng chí bất chấp các quy định nghiêm ngặt của cả một hệ thống các cơ quan tài chính, ngân hàng, lao động, vật tư…
HOÀNG VIỆT : Những quy định từ lâu đã thành bất hợp lí, phục vụ cho một cơ chế quản lí đã cũ kĩ lạc hậu.
NGUYỄN CHÍNH : Đã cũ kĩ lạc hậu. Không đâu! Cái cơ chế mà đồng chí mạt sát ấy tồn tại bền vững mấy chục năm nay. Nhờ nó mà chúng ta có hôm nay, có chủ nghĩa xã hội như ngày hôm nay, hạt gạo đồng chí ăn, cái áo đồng chí mặc và cả chính con người đồng chí nữa đã được rèn luyện và trưởng thành trong cơ chế ấy. Đừng vội vã phủ nhận!
HOÀNG VIỆT : Sự vật không đứng yên, cuộc sống không đứng yên một chỗ, có cái hôm qua đúng, hôm nay nó là vật cản. Phải tìm cách phá bỏ, mong anh thông cảm và hiểu cho tôi.
NGUYỄN CHÍNH : Tất cả những việc đồng chí định tiến hành không có trong nghị quyết Đảng uỷ xí nghiệp. Đảng uỷ chưa quyết định, đồng chí Việt ạ.
HOÀNG VIỆT: Còn nếu mở rộng mặt hàng về nguồn tiêu thụ, trang bị thêm những loại máy mới, xí nghiệp ta cần có bao nhiêu công nhân nữa?
LÊ SƠN: Rất nhiều, khoảng từ ba tới năm trăm công nhân nữa
…
HOÀNG VIỆT : Vâng, công việc sắp tới của đồng chí sẽ vất vả đấy. Ngay trong tháng tới xí nghiệp chúng ta sẽ phải tuyển dụng khá đông công nhân nữa.
NGUYỄN CHÍNH: Đồng chí Việt ạ, chỉ tiêu trên cho ta năm nay chỉ còn 15 biên chế nữa.
- Không đồng ý
- Tuyển dụng thêm công nhân
HOÀNG VIỆT: Tôi không cần chỉ tiêu ấy. Xí nghiệp ta sẽ sử dụng thợ hợp đồng.
BÀ TRƯỞNG PHÒNG TÀI VỤ: Nhưng đồng chí giám đốc ạ, chúng ta không có quỹ lương cho thợ hợp đồng.
- Không có lương cho thợ hợp đồng
- Sử dụng thợ hợp đồng
HOÀNG VIỆT : Giám đốc giao cho đồng chí chịu trách nhiệm kiếm đủ các vật tư thiết bị ấy bằng bất cứ giá nào, ở bất cứ đâu, bằng séc, bằng tiền mặt, sao không thi hành?
DŨNG: Báo cáo… Nhưng tài vụ… không chịu chi ạ.
HOÀNG VIỆT : Đã có chữ kí của tôi rồi kia mà?
DŨNG: Tài vụ vẫn không chịu.
HOÀNG VIỆT: Đồng chí trưởng phòng tài vụ, lệnh của tôi phải được thi hành: cấp tiền cho tổ sửa chữa.
BÀ TRƯỞNG PHÒNG TÀI VỤ : Thưa đồng chí, nhưng…
HOÀNG VIỆT : Tôi chịu trách nhiệm.
BÀ TRƯỞNG PHÒNG TÀI VỤ : Nhưng đây là nguyên tắc không thể… Tôi phải làm đúng những quy định.
- Kiếm đủ các vật tư thiết bị
- Tài vụ không chịu
HOÀNG VIỆT : Nếu không thi hành, sẽ có người khác làm thay chị. (Chỉ một cô gái) Cô Loan kế toán trưởng phòng tài vụ, hãy chuẩn bị cho công nhân lĩnh lương mới từ tháng tới.
LOAN: Sao ạ? Lương mới?
…
HOÀNG VIỆT : Với số lương tối thiểu ấy người công nhân mới có thể sống mà không chết đói, không làm bậy. Muốn tăng sản xuất phải đầu tư. Khâu cần đầu tư trước tiên là con người. Đến cái máy cũng phải có đủ nhiên liệu mới làm việc được. (Với mọi người) Và phải làm ra trò! Cái dở lâu nay của chúng ta là: người chăm và kẻ lười được đối xử như nhau, người tài năng và kẻ dốt nát đều hưởng chung một quyền lợi, thậm chí có những kẻ không làm gì cả, chỉ ngồi phán thôi lại được vì nể hơn những người đã vất vả cống hiến. Xã hội chủ nghĩa gì mà lạ thế? Không, từ nay ai càng làm được nhiều sản phẩm sẽ phải được hưởng lương cao, ai làm tồi sẽ bị phạt bằng tiền, đó sẽ là nguyên tắc của xí nghiệp chúng ta! (Mọi người hoan hô rầm rộ)
BÀ TRƯỞNG PHÒNG TÀI VỤ : Nhưng, thưa đồng chí giám đốc, các nguyên tắc ấy dựa trên văn bản nào vậy?
HOÀNG VIỆT : Văn bản do tôi và các đồng chí thảo ra.
BÀ TRƯỞNG PHÒNG TÀI VỤ: Thật ra chưa hề có các nguyên tắc như thế, chưa hề có.
- Hưởng lương mới
- Chưa hề có nguyên tắc như thế
TRƯƠNG: Dạ, là… là… trông coi, quản lí, đốc thúc các tổ thợ, ngăn chặn các hiện tượng tiêu cực, báo cáo lên giám đốc rồi thì…
HOÀNG VIỆT : (Ngắt lời Trương) Những việc đó các tổ trưởng phải tự lo lấy. Các tổ trưởng sẽ trực tiếp làm việc với các trưởng ngành và ban giám đốc, không cần qua một người trung gian là quản đốc làm gì cho mất thì giờ. Tóm lại chúng tôi xét thấy rằng ở xí nghiệp ta, chức quản đốc phân xưởng là thừa, từ nay xí nghiệp sẽ không có chức quản đốc nữa.
TRƯƠNG: (Lắp bắp) Sao! Sao ạ? Không… không có quản đốc phân xưởng?
HOÀNG VIỆT : Vâng, các đồng chí sẽ được bố trí làm các chức trách và nhiệm vụ khác.
TRƯƠNG: Tôi không hiểu… Nếu như chúng tôi có khuyết điểm gì đồng chí có thể khiển trách, kỉ luật, đằng này… xưa nay phân xưởng vẫn phải có quản đốc. Không phải tôi ham địa vị, nhưng bãi bỏ cả một chức vụ quan trọng như chức quản đốc phân xưởng thì thật là…
- Thừa chức quản đốc phân xưởng
- Phân xưởng vẫn phải có quản đốc
NGUYỄN CHÍNH: E rằng người đang ngủ mê lại là anh đấy, làm đảo lộn hàng loạt lề thói, vi phạm hàng loạt nguyên tắc. Đồng chí sẽ giải thích thế nào với cấp trên?
HOÀNG VIỆT : Như vừa giải thích với các đồng chí vậy.
NGUYỄN CHÍNH: Đồng chí bất chấp các quy định nghiêm ngặt của cả một hệ thống các cơ quan tài chính, ngân hàng, lao động, vật tư…
HOÀNG VIỆT : Những quy định từ lâu đã thành bất hợp lí, phục vụ cho một cơ chế quản lí đã cũ kĩ lạc hậu.
NGUYỄN CHÍNH : Đã cũ kĩ lạc hậu. Không đâu! Cái cơ chế mà đồng chí mạt sát ấy tồn tại bền vững mấy chục năm nay. Nhờ nó mà chúng ta có hôm nay, có chủ nghĩa xã hội như ngày hôm nay, hạt gạo đồng chí ăn, cái áo đồng chí mặc và cả chính con người đồng chí nữa đã được rèn luyện và trưởng thành trong cơ chế ấy. Đừng vội vã phủ nhận!
HOÀNG VIỆT : Sự vật không đứng yên, cuộc sống không đứng yên một chỗ, có cái hôm qua đúng, hôm nay nó là vật cản. Phải tìm cách phá bỏ, mong anh thông cảm và hiểu cho tôi.
NGUYỄN CHÍNH : Tất cả những việc đồng chí định tiến hành không có trong nghị quyết Đảng uỷ xí nghiệp. Đảng uỷ chưa quyết định, đồng chí Việt ạ.
- Muốn thay đổi lề lối cũ
- không có trong nghị quyết
- Không đồng ý
- Tuyển dụng thêm công nhân
- Không có lương cho thợ hợp đồng
- Sử dụng thợ hợp đồng
Kiếm đủ các vật tư
thiết bị
- Tài vụ không chịu
- Hưởng lương mới
Chưa hề có nguyên
tắc như thế
- Thừa chức quản đốc phân xưởng
Phân xưởng vẫn phải
có quản đốc
- Muốn thay đổi lề lối cũ
- Không có trong nghị quyết
Vì nhau
a) Giám đốc Hoàng Việt
+ Người lãnh đạo có tinh thần trách nhiệm cao, năng động dám nghĩ, dám làm
+ Thẳng thắn, trung thực kiên quyết đấu tranh với niềm tin vào chân lí
b) Kĩ sư Lê Sơn
+ Có năng lực trình độ chuyên môn giỏi, gắn bó nhiều năm cùng xí nghiệp
+ Sẵn sàng cùng Hoàng Việt cải tiến toàn diện hoạt động xí nghiệp
c) Phó giám đốc Chính
+ Máy móc, bảo thủ, gian ngoan, nhiều mánh khóe.
+ Vịn vào cơ chế nguyên tắc chống lại sự đổi mới, khéo luồn lọt, xu nịnh
d) Quản đốc phân xưởng trương
Thi?ch quyền thế, hách dịch