Bài 33. Cấu tạo trong của cá chép

CẤU TẠO TRONG CỦA CÁ CHÉP
TIếT 31:
BÀI CŨ:

? Nêu ý nghĩa thích nghi với các đặc điểm cấu tạo ngoài của cá chép ở bảng sau:
Giảm sức cản của nước
Màng mắt không bị khô
Giảm sự ma sát giữa da cá với môi trường nước
Giúp thân cá cử động dễ dàng theo chiều ngang
Có vai trò như bơi chèo
CẤU TẠO TRONG CỦA CÁ CHÉP
TIếT 31:
TIếT 31 : C?U T?O TRONG C� CHẫP

TIếT 31 : C?U T?O TRONG C� CHẫP

I.Các cơ quan dinh dưỡng:
1.Tiêu hoá:

Quan sát Hình 32.3, thảo
luận và hoàn thiện bảng sau:
Đáp án:
Miệng
Hầu
Thực quản
Dạ dày
Ruột
Hậu môn
Gan
Túi mật
Cắn, xé, nghiền nát thức ăn
Chuyển thức ăn xuống thực quản
Chuyển thức ăn xuống dạ dày
Co bóp, nghiền nhuyễn thức ăn
Tiêu hoá thức ăn và hấp thụ chất dinh dưỡng
Thải chất cặn bã
Tiết ra dịch mật
Chứa dịch mật- có enzim tiêu hoá thức ăn
?Hoạt động tiêu hoá diễn ra như thế nào?
?Trong các bộ phận này thì bộ phận nào thuộc ống tiêu hoá ,bộ phận nào thuộc tuyến tiêu hoá?
TIếT 31 : C?U T?O TRONG C� CHẫP

I.Các cơ quan dinh dưỡng:
1.Tiêu hoá:
- ?ng tiờu hoỏ: mi?ng, h?u, th?c qu?n, d? d�y, ru?t, h?u mụn
-Tuy?n tiờu hoỏ: gan, m?t, tuy?n ru?t
2.Hô hấp:
(?) Bóng hơi có chức năng gì?.
Quan sát tranh, thảo luận trả lời các câu hỏi sau:
? Cá hô hấp bằng gì?
? Mang cá có cấu tạo và chức năng như thế nào?
? Giải thích hiện tượng cá cử động há miệng liên tiếp kết hợp với cử động đóng mở nắp mang?
? Vì sao trong bể nuôi cá người ta thường thả rong hoặc cây thuỷ sinh?
TIếT 31 : C?U T?O TRONG C� CHẫP

I.Các cơ quan dinh dưỡng:
1.Tiêu hoá:
- ?ng tiờu hoỏ: mi?ng, h?u, th?c qu?n, d? d�y, ru?t, h?u mụn
-Tuy?n tiờu hoỏ: gan, m?t, tuy?n ru?t
2.Hô hấp:
(?1) Cá hô hấp bằng gì?
Cá hô hấp bằng mang.
(?2) Mang cá có cấu tạo và chức năng ntn?
Lá mang là những mép da mỏng, có nhiều mạch máu làm nhiệm vụ trao đổi khí
- Cá hô hấp bằng mang.
TIếT 31 : C?U T?O TRONG C� CHẫP

I.Các cơ quan dinh dưỡng:
1.Tiêu hoá:
- ?ng tiờu hoỏ: mi?ng, h?u, th?c qu?n, d? d�y, ru?t, h?u mụn
-Tuy?n tiờu hoỏ: gan, m?t, tuy?n ru?t
2.Hô hấp:
(?3) Giải thích hiện tượng cá cử động há miệng liên tiếp kết hợp với cử động đóng mở nắp mang?

Cá cử động há miệng để nước mang theo khí O2 vào các lá mang, lúc này nắp mang khép lại để giữ nước cho các lá mang trao đổi khí. Sau đó nắp mang mở để nước cùng CO2 ra ngoài.
- Cá hô hấp bằng mang.
TIếT 31 : C?U T?O TRONG C� CHẫP

I.Các cơ quan dinh dưỡng:
1.Tiêu hoá:
- ?ng tiờu hoỏ: mi?ng, h?u, th?c qu?n, d? d�y, ru?t, h?u mụn
-Tuy?n tiờu hoỏ: gan, m?t, tuy?n
ru?t
2.Hô hấp:
- Cá hô hấp bằng mang.
(?4) Vì sao trong bể nuôi cá người ta thường thả rong hoặc cây thuỷ sinh?
TIếT 31 : C?U T?O TRONG C� CHẫP

I.Các cơ quan dinh dưỡng:
1.Tiêu hoá:
- ?ng tiờu hoỏ: mi?ng, h?u, th?c qu?n, d? d�y, ru?t, h?u mụn
-Tuy?n tiờu hoỏ: gan, m?t, tuy?n ru?t
2.Hô hấp:
3. HÖ tuÇn hoµn:
- Cá hô hấp bằng mang.
Mang cá
Tim
3. Hệ tuần hoàn cña c¸:
hinh anh_2
TIếT 31 : C?U T?O TRONG C� CHẫP

I.Các cơ quan dinh dưỡng:
1.Tiêu hoá:
- ?ng tiờu hoỏ: mi?ng, h?u, th?c qu?n, d? d�y, ru?t, h?u mụn
-Tuy?n tiờu hoỏ: gan, m?t, tuy?n ru?t
2.Hô hấp:
3. HÖ tuÇn hoµn:
- Cá hô hấp bằng mang.
-Tim có 2 ngăn: 1 tâm nhĩ, 1 tâm thất
-Mét vòng tuần hoàn, máu đi nuôi cơ thể là máu đỏ tươi.
4. Bµi tiÕt:
TIếT 31 : C?U T?O TRONG C� CHẫP

I.Các cơ quan dinh dưỡng:
1.Tiêu hoá:
- ?ng tiờu hoỏ: mi?ng, h?u, th?c qu?n, d? d�y, ru?t, h?u mụn
-Tuy?n tiờu hoỏ: gan, m?t, tuy?n ru?t
2.Hô hấp:
3. HÖ tuÇn hoµn:
- Cá hô hấp bằng mang.
-Tim có 2ngăn:1tâm nhĩ,1 tâm thất
-Mét vòng tuần hoàn, máu đi nuôi
cơ thể là máu đỏ tươi.
4. Bµi tiÕt:
(?) Hệ bài tiết cá nằm ở đâu?
Có cấu tạo và chức năng như thế nào?
Hai dải thận màu tím đỏ, nằm sát
sống lưng, 2 bên cột sống lọc từ
máu các chất độc để thải ra ngoài.
TIếT 31 : C?U T?O TRONG C� CHẫP

I.Các cơ quan dinh dưỡng:
1.Tiêu hoá:
- ?ng tiờu hoỏ: mi?ng, h?u, th?c qu?n, d? d�y, ru?t, h?u mụn
-Tuy?n tiờu hoỏ: gan, m?t, tuy?n ru?t
2.Hô hấp:
3. HÖ tuÇn hoµn:
- Cá hô hấp bằng mang.
-Tim có 2ngăn:1tâm nhĩ,1 tâm thất
-Mét vòng tuần hoàn, máu đi nuôi
cơ thể là máu đỏ tươi.
4. Bµi tiÕt:
Hai dải thận màu tím đỏ,lọc từ
máu các chất độc để thải ra ngoài.
(?)Quan sát Hình 33.2, cho biết hệ thần kinh của cá gồm những bộ phận nào?
- Hệ thần kinh hình ống nằm ở phía lưng, gồm trung ương thần kinh (não, tuỷ sống) và các dây thần kinh.
II. ThÇn kinh vµ gi¸c quan
Bộ não
Tuỷ sống
Các dây thần kinh
Hành khứu giác
TIếT 31 : C?U T?O TRONG C� CHẫP

I.Các cơ quan dinh dưỡng:
1.Tiêu hoá:
- ?ng tiờu hoỏ: mi?ng, h?u, th?c qu?n, d? d�y, ru?t, h?u mụn
-Tuy?n tiờu hoỏ: gan, m?t, tuy?n ru?t
2.Hô hấp:
3. HÖ tuÇn hoµn:
- Cá hô hấp bằng mang.
-Tim có 2ngăn:1tâm nhĩ,1 tâm thất
-Mét vòng tuần hoàn, máu đi nuôi
cơ thể là máu đỏ tươi.
4. Bµi tiÕt:
Hai dải thận màu tím đỏ,lọc từ
máu các chất độc để thải ra ngoài.
II. ThÇn kinh vµ gi¸c quan:
-Hệ thần kinh hình ống, gồm
trung ương thần kinh (não, tuỷ
sống) và các dây thần kinh.
TIếT 31 : C?U T?O TRONG C� CHẫP

I.Các cơ quan dinh dưỡng:
1.Tiêu hoá:
- ?ng tiờu hoỏ: mi?ng, h?u, th?c qu?n, d? d�y, ru?t, h?u mụn
-Tuy?n tiờu hoỏ: gan, m?t, tuy?n ru?t
2.Hô hấp:
3. HÖ tuÇn hoµn:
- Cá hô hấp bằng mang.
-Tim có 2ngăn:1tâm nhĩ,1 tâm thất
-Mét vòng tuần hoàn, máu đi nuôi
cơ thể là máu đỏ tươi.
4. Bµi tiÕt:
Hai dải thận màu tím đỏ,lọc từ
máu các chất độc để thải ra ngoài.
II. ThÇn kinh vµ gi¸c quan:
-Hệ thần kinh hình ống, gồm
trung ương thần kinh (não, tuỷ
sống) và các dây thần kinh.
Hành khứu giác
Não trước
Não trung gian
Não giữa
(Thuỳ thị giác)
Tiểu não
Thuỳ vị giác
Hành tuỷ
(?) Bộ não cá chia làm mấy phần?
Mỗi phần có chức năng như thế nào?
TIếT 31 : C?U T?O TRONG C� CHẫP

I.Các cơ quan dinh dưỡng:
1.Tiêu hoá:
- ?ng tiờu hoỏ: mi?ng, h?u, th?c qu?n, d? d�y, ru?t, h?u mụn
-Tuy?n tiờu hoỏ: gan, m?t, tuy?n ru?t
2.Hô hấp:
3. HÖ tuÇn hoµn:
- Cá hô hấp bằng mang.
-Tim có 2ngăn:1tâm nhĩ,1 tâm thất
-Mét vòng tuần hoàn, máu đi nuôi
cơ thể là máu đỏ tươi.
4. Bµi tiÕt:
Hai dải thận màu tím đỏ,lọc từ
máu các chất độc để thải ra ngoài.
II. ThÇn kinh vµ gi¸c quan:
-Hệ thần kinh hình ống, gồm
trung ương thần kinh (não, tuỷ
sống) và các dây thần kinh.
- Giác quan: gồm mắt, mũi,
cơ quan đường bên
(?) Cá gồm những giác quan nào?
Vai trò của các giác quan?
Đáp án:
Mắt( thị giác): không có mí nên chỉ nhìn gần, định hướng khi bơi.

Mũi( khứu giác): đánh hơi, tìm mồi.

Cơ quan đường bên: chạy từ sau xương nắp mang đến đuôi cá, giúp cá nhận biết áp lực, tốc độ dòng nước, vật cản trên đường đi.
TIếT 31 : C?U T?O TRONG C� CHẫP

I.Các cơ quan dinh dưỡng:
1.Tiêu hoá:
- ?ng tiờu hoỏ: mi?ng, h?u, th?c qu?n,d? d�y,
ru?t, h?u mụn
-Tuy?n tiờu hoỏ: gan, m?t, tuy?n ru?t
2.Hô hấp:
3. HÖ tuÇn hoµn:
- Cá hô hấp bằng mang.
-Tim có 2ngăn:1tâm nhĩ,1 tâm thất
-Mét vòng tuần hoàn, máu đi nuôi cơ thể là máu đỏ tươi.
4. Bµi tiÕt:
Hai dải thận màu tím đỏ,lọc từ máu các chất độc để thải ra ngoài.
II. ThÇn kinh vµ gi¸c quan:
-Hệ thần kinh hình ống, gồm trung ương thần kinh (não, tuỷ sống) và các dây thần kinh.
- Giác quan: gồm mắt, mũi, cơ quan đường bên
KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ:
A
B
Hãy sắp xếp các cặp ý tương ứng về chức năng của các hệ cơ quan
KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ:
Hãy ®ánh dấu V vào cho ý trả lời đúng nhất ở các câu sau:
1. Tim cá chép có:
hai ngăn
ba ngăn
bốn ngăn
một ngăn
2. Hệ thần kinh cá chép có:
bộ não trong hộp sọ
tuỷ sống trong cột sống
Các dây thần kinh từ bộ não, tuỷ sống đến các cơ quan
Cả a, b, c.
3. Ở cá chép, tiểu não có chức năng:
a. điều khiển các giác quan.
b. điều khiển và phối hợp các hoạt động phức tạp
c. điều khiển hoạt động nội tiết
d. Cả a, b, c. đều sai.
4. Ở cá chép cơ quan đường bên có tác dụng giúp cá biết được:
các kích thích do áp lực của nước
tốc độ dòng nước
các vật cản để tránh
cả a, b, c đều đúng
V
V
V
V
* Chuẩn bị cho tiết sau: “Thực hành MỔ CÁ”
- Vẽ hình 32.3
- Nghiên cứu cách mổ cá chép
- Mỗi tæ chuẩn bị : 1 con cá chép, khăn lau, xà phòng
- Giấy làm bài thu hoạch