Bài 32. Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng

Thửự 5 ngaứy 24-12-2009
Tr���ngTHCS Vo� Tr���ng Toạn
KIểM TRA BàI Cũ
Có thể tạo ra dòng điện cảm ứng theo những cách nào?
T�� tr���ng cụa nam chađm ����c bieơu dieên nh� theâ na�o?
Ta đã biết, xung quanh nam châm có từ trường (dù là nam châm vĩnh cửu hay nam châm điện). Các nhà bác học cho rằng chính từ trường này gây ra dòng điện cảm ứng trong cuộn dây kín.
Ta không quan sát được từ trường bằng mắt, nhưng ta đã biết từ trường từ trường được biểu diễn bằng đường sức từ. Vậy hãy xét xem trong các thí nghiệm trên, khi xuaát hieän doøng ñieän caûm öùng số đường sức từ xuyên qua tiết diÖn S của cuộn dây có chung ñaëc ñieåm gi?
�AỊT VAÂN �EĂ
Tiết 34 Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng

I. SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Quan sát: Hình treõn (32.1 được diễn tả trong SGK)
Tiết 34 Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng
I. SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
C1: Hãy quan sát xem các đường sức từ xuyên qua tiết dieọn S cuỷa cuoọn daõy biến thiên như thế nào(tăng hay giảm)trong các trường hợp sau đây:
+ 1 Đưa nam châm lại gần cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây.
+1 Số đường sức tăng.
C1:
Tiết 34 Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng
I. SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
+ 2 Đặt nam châm đứng yên trong cuộn dây.
C1:
+1 Số đường sức tăng.
+ 2 Số đường sức không đổi.
Tiết 34 Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng
I. SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
+ 3 Đưa nam châm ra xa cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây (theo dõi lại đưa vào, chú ý đưa ra xa)
+1 Số đường sức tăng.
C1:
+ 2 Số đường sức không đổi.
. +3 Số đường sức giảm .
Tiết 34 Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng
I. SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
+ 4 Để nam châm đứng yên, cho cuộn dây dẫn chuyển động lại gần nam châm.
C1:
+1 Số đường sức tăng.
+ 2 Số đường sức không đổi.
. +3 Số đường sức giảm
+4 Số đường sức tăng.
Tiết 34 Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng
I. SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
+1, +2, +3 (kích vào đây)
+4 (kích vào đây)
+4 Số đường sức tăng.
Ta hãy quan sát lại một lần nữa
C1:
+1 Số đường sức tăng.
+ 2 Số đường sức không đổi.
+3 Số đường sức giảm .
Tiết 34 Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng
I. SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Nhận xét 1
Khi đưa một cực nam châm lại gần hay ra xa đầu cuộn dây dẫn thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng hoặc giảm (biến thiên).
Trong caực thớ nghieọm treõn soỏ ủửụứng sửực tửứ xuyeõn qua tieỏt dieọn S cuỷa cuoọn daõy bieỏn ủoồi nhử theỏ naứo?
Tiết 34 Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng
I. SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
II. §iÒu kiÖn xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng
Trong các TN ở bài 31, ta đã biết những trường hợp xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín.
C2 Đối chiếu với kết quả của TN trên với việc khảo sát số lượng số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây hãy chọn từ thích hợp cho các ô trống ở bảng 1.
Có
Có
Có
Có
Không
Không
Tiết 34 Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng
I. SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
II. §iÒu kiÖn xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng
C3
Khi số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây biến đổi (tăng hay giảm) thì xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín.
Nhận xét 2
Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín đặt trong từ trường của một nam châm khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên.
Trong �ieău kieôn na�o th� xuaât hieôn do�ng �ieôn cạm ��ng trong cuoôn dađy daên k�n?
Tiết 34 Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng
I. SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
II. §iÒu kiÖn xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng
C4 Vận dụng nhận xét trên để giải thích vì sao trong thí nghiêm ở hình 31.3, khi đóng hay ngắt mạch điện của nam châm điện thì trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện cảm ứng.
C4 Khi đóng mạch điện, cường độ dòng điện tăng từ không đến có, từ trường của nam châm điện mạnh lên, số đường sức từ biểu diễn từ trường tăng lên, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây dẫn cũng tăng lên, do đó xuất hiện dòng điện cảm ứng.
Khi ngắt mạch điện, cường độ dòng điện trong nam châm điện giảm dần về 0, từ trường của nam châm yếu đi, số đường sức từ biểu diễn từ trường giảm, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây giảm, do đó xuất hiện dòng điện cảm ứng.
K
Minh hoạ mô phỏng C4
Tiết 34 Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng
I. SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
II. §iÒu kiÖn xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng
Kết luận
Trong mọi trường hợp, khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín biến thiên thì trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng.
Haừy neõu ủie�u kieọn ủeồ xuaỏt hieọn doứng ủieọncaỷm ửựng trong cuoọn daõy daón kớn.
Tiết 34 Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng
I. SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
II. §iÒu kiÖn xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng
C5 Hãy vận dụng kết luận vừa thu được để giải thích vì sao khi quay núm của đinamô thì đèn xe đạp lại sáng.
C5 Quay núm của đinamô nam châm quay theo. Khi một cực nam châm lại gần cuộn dây, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây tăng, lúc đó xuất hiện dòng điện cảm ứng. Khi cực đó của nam châm ra xa cuộn dây thì số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây giảm, lúc đó cũng xuất hiện dòng điện cảm ứng.
Tiết 34 Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng
I. SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
II. §iÒu kiÖn xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng
C6 Hãy giải thích vì sao khi cho nam châm quay như hình 31.4 thì trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện cảm ứng.
 Khi nam châm quay, số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây thay đổi (biến thiên tăng, giảm), nên trong cuộn dây dẫn xuất hiện dòng điện cảm ứng.
CO� THEƠ EM CH�A BIEÂT.
Trong vaôt ly� hóc ng���i ta ��nh ngh�a la� �ái l���ng tư leô v��i soâ ����ng s��c t�� xuyeđn qua tieât dieôn S cụa moôt cuoôn dađy theo moôt maôt �oô �a� chón tr���c. Co� nhieău ca�ch �eơ la�m bieân �oơi t�� thođng qua tieât dieôn S cụa cuoôn dađy daên k�n, v� dú nh�:
La�m cho t�� tr���ng �� choê �aịt cuoôn dađy daên mánh leđn hay yeâu �i.
Cho cuoôn dađy quay trong t�� tr���ng cụa nam chađm va� ng���c lái.
La�m thay �oơi tieât dieôn S cụa cuoôn dađy.
Du�ng kha�i nieôm t�� thođng, co� theơ pha�t bieơu keât luaôn cụa ba�i hóc hođm nay nh� sau:Do�ng �ieôn cạm ��ng xuaât hieôn khi co� s�� bieân thieđn t�� thođng qua tieât dieôn S cụa cuoôn dađy daên k�n.
H���NG DAÊN VEĂ NHA�
Hóc thuoôc phaăn ghi nh��.
La�m BT 32.1 => 32.5 SBT
Chuaơn b� noôi dung ođn taôp hóc ki I