Bài 32. Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng

Kiểm tra bài cũ
Nêu các cách dùng nam châm để tạo ra dòng điện trong cuộn dây dẫn kín ?
Đáp án:
Dùng nam châm vĩnh cửu: Đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa một đầu của cuộn dây dẫn kín hoặc ngược lại thì xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín đó.
Dùng nam châm điện: Trong thời gian đóng hoặc ngắt mạch điện của nam châm điện thì xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín đặt gần nam châm điện đó.
Ta có thể dùng nam châm để tạo ra dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín trong những điều kiện khác nhau. Sự xuất hiện dòng điện cảm ứng không phụ thuộc vào loại nam châm hay trạng thái chuyển động của nó. Vậy điều kiện nào mới là điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng ?
Tiết 38 - Bài 32: Điều kiện xuất hiện
dòng điện cảm ứng
a) Đưa nam châm lại gần cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây.
I) SỰ BIẾN ĐỔI SỐ ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
C1: Các em hãy chú ý quan sát xem các đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên như thế nào (tăng hay giảm) trong các trường hợp sau đây:
b) Đặt nam châm đứng yên trong cuộn dây.
c) Đưa nam châm ra xa cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây.
d) Để nam châm nằm yên, cho cuộn dây chuyển động lại gần nam châm.
a) Đưa nam châm lại gần cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây
I) SỰ BIẾN ĐỔI SỐ ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây thay đổi như thế nào?
b) Đặt nam châm đứng yên trong cuộn dây
C1
I) SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây có thay đổi hay không ?
c) Đưa nam châm ra xa cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây
C1
I) SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây thay đổi như thế nào?
d) Để nam châm nằm yên, cho cuộn dây chuyển động lại gần nam châm
C1
I) SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây thay đổi như thế nào?
a) Đưa nam châm lại gần cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây.
I) SỰ BIẾN ĐỔI SỐ ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
C1: Các em hãy chú ý quan sát xem các đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên như thế nào (tăng hay giảm) trong các trường hợp sau đây:
b) Đặt nam châm đứng yên trong cuộn dây.
c) Đưa nam châm ra xa cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây.
d) Để nam châm nằm yên, cho cuộn dây chuyển động lại gần nam châm.
a) Đưa nam châm lại gần cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây
Khi đưa một cực của nam châm lại gần cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng lên
I) SỰ BIẾN ĐỔI SỐ ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
b) Đặt nam châm đứng yên trong cuộn dây
Khi đặt nam châm đứng yên trong cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây không thay đổi
C1
I) SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Khi đưa nam châm ra xa cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây giảm
c) Đưa nam châm ra xa cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây
C1
I) SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Khi để nam châm nằm yên, cho cuộn dây dẫn chuyển động lại gần nam châm thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng lên
d) Để nam châm nằm yên, cho cuộn dây chuyển động lại gần nam châm
C1
I) SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
NHẬN XÉT 1
 Khi đưa một cực của nam châm lại gần hay xa đầu một cuộn dây dẫn thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng hoặc giảm (biến thiên)
I) SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Dựa theo các kết quả trên em có nhận xét gì về số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây khi ta đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa đầu một cuộn dây ?

9
6
mA
0:6 mA
Khoa vật lí Trường Đhsp Tn
Vật lí kĩ thuật
= 1 ┴
NHẬN XÉT 1
 Khi đưa một cực của nam châm lại gần hay xa đầu một cuộn dây dẫn thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng hoặc giảm (biến thiên)
I) SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Khi đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa đầu một cuộn dây dẫn kín thì trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng. Vậy sự suất hiện của dòng điện cảm ứng có liên quan gì đến sự biến thiên số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín hay không ?
Chọn từ thích hợp cho các ô trống ở bảng sau:
Cóù
Có
Có
Có
Không
Không
II/ ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
C2
I) SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
C3
Từ bảng trên, hãy cho biết trong trường hợp nào thì xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín ?
C3
Trường hợp số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín biến thiến (tăng, giảm) thì trong cuộn dây có dòng điện cảm ứng.
 Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín đặt trong từ trường của một nam châm khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên
Nhận xét 2
II/ ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
I) SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Vậy dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín khi nào ?
K
II/ ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
I) SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
 Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín đặt trong từ trường của một nam châm khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên (tăng, giảm)
Vận dụng nhận xét trên để giải thích vì sao trong thí nghiệm ở hình 31.3, khi đóng hay ngắt mạch của nam châm điện thì trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện cảm ứng ?
II/ ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
I) SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
 Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín đặt trong từ trường của một nam châm khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên (tăng, giảm)
 Khi đóng mạch điện, cường độ dòng điện trong nam châm điện từ 0 tăng lên, từ trường của nam châm mạnh lên, số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín tăng, do đó trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng
 Khi ngắt mạch điện, cường độ dòng điện trong nam châm điện giảm về 0, từ trường của nam châm yếu đi, số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín giảm, do đó trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng
Trong mọi trường hợp, khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín biến thiên thì trong cuộn dây dẫn xuất hiện dòng điện cảm ứng.
KẾT LUẬN
II/ ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
I) SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Qua các nhận xét trên em có thể rút ra được kết luận gì về điều kiện để xuất hiện dòng điện cảm ứng ?
23
* Kiến thức về môi trường :
- Dòng điện sinh ra từ trường và ngược lại từ trường lại sinh ra dòng diện. Điện trường và từ trường tồn tại trong một thể thống nhất gọi là điện từ trường.
- Điện năng là nguồn năng lượng có nhiều ưu điểm : dễ sử dụng, dễ chuyển hoá thành các dạng năng lượng khác, dễ truyền tải đi xa….., nên ngày càng được sử dụng phổ biến.
- Việc sử dụng điện năng không gây ra các chất thải độc hại cũng như các tác nhân gây ô nhiễm môi trường nên đây là nguồn năng lượng sạch.
* Bảo vệ môi trường :
- Thay thế các phương tiện giao thông sử dụng động cơ nhiệt bằng các phương tiện giao thông sử dụng động cơ điện.
- Tăng cường sản xuất điện năng bằng các nguồn năng lượng sạch: năng lượng nước, năng lượng gió, năng lượng Mặt Trời.
N
S

Vì sao khi quay núm của đinamô thì đèn xe đạp lại sáng?
III. VẬN DỤNG
C5
Khi quay núm của đinamô thì nam châm quay theo. Khi một cực nam châm lại gần cuộn dây, số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng, lúc đó xuất hiện dòng điện cảm ứng. Khi cực đó của nam châm ra xa cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây giảm, lúc đó cũng xuất hiện dòng điện cảm ứng.
II/ ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
I) SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
C6
Vì sao khi cho nam châm quay như ở hình 31.4 thì trong cuộn dây dẫn kín lại xuất hiện dòng điện cảm ứng?
III. VẬN DỤNG
II/ ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
I) SỰ BIẾN ĐỔI ĐƯỜNG SỨC TỪ XUYÊN QUA TIẾT DIỆN CỦA CUỘN DÂY
Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Khi một cực của nam châm lại gần cuộn dây, số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng, lúc đó xuất hiện dòng điện cảm ứng. Khi cực đó của nam châm ra xa cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây giảm, lúc đó cũng xuất hiện dòng điện cảm ứng.
CỦNG CỐ
Điều kiện nào mới là điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng ?
Điều kiện để xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín là số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây đó biến thiên.
Có trường hợp nào nam châm quay trước cuộn dây dẫn kín mà trong cuộn dây dẫn lại không xuất hiện dòng điện cảm ứng không ?
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

Học bài.
Làm bài tập: 32.1, 32.2, 32.3, 32.4. Vận dụng điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng.
Tìm hiểu trước bài 33: Dòng điện xoay chiều.
Tiết học hôm nay đến đây là kết thúc.
Xin chân thành cám ơn quý thầy cô cùng các em học sinh !
Đưa nam châm lại gần cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây. Số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây thay đổi như thế nào?
Trả lời: …………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………...
b) Đặt nam châm đứng yên trong cuộn dây. Số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây có thay đổi hay không?
Trả lời: ……………………………………………………………………………………………..
c) Đưa nam châm ra xa cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây.
Số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây thay đổi như thế nào?
Trà lời: ………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………….
d) Để nam châm nằm yên, cho cuộn dây chuyển động lại gần nam châm. Số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây thay đổi như thế nào?
Trả lời: ………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………….
PHIẾU HỌC TẬP NHÓM: ……
C1: Các em hãy chú ý quan sát xem các đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên như thế nào (tăng hay giảm) trong các trường hợp sau đây: