Bài 32. Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng

`
Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo
ĐếN dự giờ
MÔN VẬT LÍ - LỚP 9
KIỂM TRA BÀI CŨ
Có thể tạo ra dòng điện cảm ứng theo những cách nào?
Dùng nam châm vĩnh cửu: Dòng điện cảm ứng xuất hiện khi di chuyển nam châm lại gần, ra xa cuộn dây hoặc ngược lại.
Dùng nam châm điện: Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong thời gian đóng và ngắt mạch điện của nam châm điện.
I. Sự biến đổi số đường sức từ
xuyên qua tiết diện của cuộn dây
Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
- Ta đã biết xung quanh nam châm có một từ trường (dù là nam châm vĩnh cửu hay nam châm điện). Các nhà bác học cho rằng chính từ trường gây ra dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín.
- Ta không quan sát được từ trường bằng mắt, nhưng ta đã biết từ trường được biểu diễn bằng đường sức từ. Vậy hãy xét trong các thí nghiệm trên, số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây có biến đổi không.
I. Sự biến đổi số đường sức từ
xuyên qua tiết diện của cuộn dây
Quan sát:
Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Trên hình 32.1 vẽ một cuộn dây dẫn kín đặt vuông góc với mặt một tấm gỗ nằm ngang, trên mặt tấm gỗ đặt một tờ giấy trắng vẽ các đường sức từ của một nam châm.
C1. Hãy quan sát xem các đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên như thế nào (tăng hay giảm) trong các trường hợp sau:
I. Sự biến đổi số đường sức từ
xuyên qua tiết diện của cuộn dây
Quan sát hiện tượng:
Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Đưa nam châm lại gần cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây.
I. Sự biến đổi số đường sức từ
xuyên qua tiết diện của cuộn dây
Quan sát hiện tượng:
Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Đưa nam châm lại gần cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây.
Đưa nam châm lại gần cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng lên.
I. Sự biến đổi số đường sức từ
xuyên qua tiết diện của cuộn dây
Quan sát hiện tượng:
Đặt nam châm đứng yên trong
cuộn dây.
Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
I. Sự biến đổi số đường sức từ
xuyên qua tiết diện của cuộn dây
Quan sát hiện tượng:
Đặt nam châm đứng yên trong
cuộn dây.
Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Đặt nam châm đứng yên trong cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây không thay đổi.
I. Sự biến đổi số đường sức từ
xuyên qua tiết diện của cuộn dây
Quan sát hiện tượng:
Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Đưa nam châm ra xa cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây.
I. Sự biến đổi số đường sức từ
xuyên qua tiết diện của cuộn dây
Quan sát hiện tượng:
Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Đưa nam châm ra xa cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây.
Đưa nam châm ra xa cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây giảm.
I. Sự biến đổi số đường sức từ
xuyên qua tiết diện của cuộn dây
Quan sát hiện tượng:
Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Để nam châm nằm yên, cho cuộn dây dẫn chuyển động lại gần nam châm.
I. Sự biến đổi số đường sức từ
xuyên qua tiết diện của cuộn dây
Quan sát hiện tượng:
Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Để nam châm nằm yên, cho cuộn dây dẫn chuyển động lại gần nam châm.
Để nam châm nằm yên, cho cuộn dây dẫn chuyển động lại gần nam châm thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng lên.
I. Sự biến đổi số đường sức từ
xuyên qua tiết diện của cuộn dây
Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Nhận xét 1:
Khi đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa đầu một cuộn dây dẫn thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng hoặc giảm (biến thiên).
I. Sự biến đổi số đường sức từ
xuyên qua tiết diện của cuộn dây
Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Nhận xét 1:
Khi đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa đầu một cuộn dây dẫn thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng hoặc giảm (biến thiên).
II. Điều kiện xuất hiện dòng điện
cảm ứng
K
I. Sự biến đổi số đường sức từ
xuyên qua tiết diện của cuộn dây
Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Nhận xét 1:
Khi đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa đầu một cuộn dây dẫn thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng hoặc giảm (biến thiên).
II. Điều kiện xuất hiện dòng điện
cảm ứng
C2: Đối chiếu kết quả của thí nghiệm trên với việc khảo sát số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây, hãy chọn từ thích hợp cho các ô trống của bảng 1.
I. Sự biến đổi số đường sức từ
xuyên qua tiết diện của cuộn dây
Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Nhận xét 1:
Khi đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa đầu một cuộn dây dẫn thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng hoặc giảm (biến thiên).
II. Điều kiện xuất hiện dòng điện
cảm ứng
C3: Từ bảng 1 suy ra trong điều kiện nào thì xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín?
Có
Có
Không
Không
Có
Có
Khi số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên (tăng hay giảm) thì xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín.
I. Sự biến đổi số đường sức từ
xuyên qua tiết diện của cuộn dây
Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Nhận xét 1:
Khi đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa đầu một cuộn dây dẫn thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng hoặc giảm (biến thiên).
II. Điều kiện xuất hiện dòng điện
cảm ứng
Nhận xét 2:
Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín đặt trong từ trường của một nam châm khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên.
C4: Vận dụng nhận xét trên để giải thích vì sao trong thí nghiệm ở hình 31.3, khi đóng hay ngắt mạch của nam châm điện thì trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện cảm ứng.
K
- Khi đóng mạch điện, cường độ dòng điện tăng từ không đến có, từ trường của nam châm điện mạnh lên, số đường sức từ biểu diễn từ trường tăng lên, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây dẫn cũng tăng lên.
- Khi ngắt mạch điện, cường độ dòng điện trong nam châm điện giảm về không, từ trường của nam châm yếu đi, số đường sức từ biểu diễn từ trường giảm, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây dẫn giảm.
I. Sự biến đổi số đường sức từ xuyên qua tiết
diện của cuộn dây:
Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
Nhận xét 1:
Khi đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa đầu một cuộn dây dẫn thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng hoặc giảm (biến thiên).
II. Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng:
Nhận xét 2:
Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín đặt trong từ trường của một nam châm khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên.
Kết luận:
Trong mọi trường hợp, khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín biến thiên thì trong cuộn dây dẫn xuất hiện dòng điện cảm ứng.
III. Vận dụng:
C5: Hãy vận dụng kết luận vừa thu được để giải thích vì sao khi quay núm của đinamô thì đèn xe đạp lại sáng?
Quay núm của đinamô, nam châm quay theo. Khi một cực của nam châm lại gần cuộn dây, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây tăng. Khi cực đó của nam châm ra xa cuộn dây thì số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây giảm. Do đó xuất hiện dòng điện cảm ứng.
C6: Hãy giải thích vì sao khi cho nam châm quay như ở hình 31.4 thì trong cuộn dây dẫn kín lại xuất hiện dòng điện cảm ứng.
Khi cho nam châm quay trước cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên. Do đó trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện cảm ứng.
Bài tập 32.2
Trường hợp nào dưới đây, trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện cảm ứng:
A . Số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín lớn.

B. Số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín được giữ không thay đổi.

C. số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín thay đổi.

D. Từ trường xuyên qua tiết diện S của cuộn dây kín mạnh.
Tiết: 34 điều kiện xuất hiện dòng điện CảM ứng
1
2
3
4
5
6
7
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
8
1. Moôt trong nh��ng nguoăn �ieôn ma� em �a� bieât. ( 3 ođ ch�� )
2. Dòng điện qua nam châm điện như thế nào thì xuất hiện dòng điện cảm ứng ở cuộn dây dẫn kín. ( 9 ô chữ )
3.Trong xe đạp có một bộ phận tạo ra điện để phát sáng khi đi xe ban đêm được gọi là gì? (6 ô chữ)
4. Tính chất nào của nam châm đã gây ra được dòng điện cảm ứng? ( 8 ô chữ )
5. Quy tắc xác định chiều của lực điện từ tác dụng lên dây dẫn có dòng điện đặt trong từ trường có tên là gì?( 10 ô chữ )
6. Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng gọi là hiện tượng gi? (12 ô chữ)
7. Một trong những bộ phận chính của động cơ điện một chiều là gì?�( 7 ô chữ )
8.Một bộ phận không thể thiếu của mạch điện?
(6 ô chữ )
BM
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
HẾT GiỜ
START
Michael Faraday (1791 - 1867), nhà vật lí và hoá học người Anh. Ông xuất thân trong một nhà nghèo, tự học thành tài và là bậc thầy về thực nghiệm.
Ngày 29-8-1831,khi đưa thanh nam châm vào cuộn xê-lê-nô-it, Pha-ra-đây khẳng định trong cuộn dây đã xuất hiện dòng điện. Phát hiện ra hiện tượng cảm ứng điện từ được xem như một phát minh vĩ đại về vật lí ở thế kỉ XIX.
Những phát minh của ông mở đường cho việc chế tạo máy phát điện xoay chiều và nhiều máy quan trọng khác có ứng dụng rộng rãi trong đời sống và sản xuất.
Đọc phần có thể em chưa biết.
Làm bài tập 32.1 , 32.4 SBT.
Đọc trước bài : Dòng điện xoay chiều.
Hướng dẫn về nhà:
Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG