Bài 32. Bắc Sơn

BẮC SƠN
Tiết 161-162
Nguyễn Huy Tưởng
( Trích h?i b?n)
Kiểm tra : Ở lớp 8, em đã học tác phẩm kịch của nhà văn nào ? Nói về vấn đề gì ? (Kịch trung đại)
Bắc sơn
Tiết 161-162
Nguyễn Huy Tưởng
( Trích hồi bốn)
Nhà văn Nguyễn Huy Tưởng
trên giường bệnh.Ký họa
của Trần Văn Lâm.
Ký họa Nguyễn Tư Nghiêm
vẽ tặng nhà văn.
Chân dung
Nhà văn Nguyễn Huy Tưởng
Nhà văn Nguyễn Huy Tưởng
Hoạt động 1 : Tìm hiểu về tác giả, tác phẩm
, - GV giới thiệu thêm.
Hỏi: Em biết gì về thể loại kịch ?
I. TÌM HIEÅU CHUNG
1. Taùc giaû
Nguyeãn Huy Töôûng (1912 – 1960), queâ Haø Noäi.
Laø moät trong nhöõng nhaø vaên chuû choát cuûa neàn vaên hoïc caùch maïng sau caùch maïng thaùng 8.

Tiết 161
BẮC SƠN
(Trích hồi bốn)
I. Đọc hiểu chú thích
1.Tác giả (1912-1960)
TIỂU THUYẾT
Đêm hội Long Trì (1942)
- An Tư công chúa (1944)
- Truyện anh Lục (1955)
- Bốn năm sau (1959)
- Sống mãi với Thủ đô (1961)
- Lá cờ thêu sáu chữ vàng
KỊCH
- Vũ Như Tô (1943)
- Cột đồng Mã Viện ( 1944)
- Bắc Sơn (1946)
- Những người ở lại (1948)
- Anh Sơ đầu quân (tập kịch, 1949)
- Lũy hoa (1960)
Cùng nhiều truyện và kí sự khác: Truyện phim Lũy hoa (1961), Ký sự Cao Lạng (ký,1951), Chiến sĩ ca-nô, An Dương Vương xây thành ốc, Truyện anh Lục, Tìm mẹ, Lá cờ thêu sáu chữ vàng...
Một số tác phẩm tiêu biểu
Tiết 161
BẮC SƠN
(Trích hồi bốn)
I. Đọc hiểu chú thích
1.Tác giả (1912-1960)
- Ông là nhà văn, nhà viết kịch nổi tiếng
- Ông là người đặt nền móng cho nền kịch cách mạng Việt Nam
Trang bìa một số tác phẩm của Nguyễn Huy Tưởng
Tiết 161
BẮC SƠN
(Trích hồi bốn)
I. Đọc hiểu chú thích
1.Tác giả (1912-1960)
- Ông là nhà văn, nhà viết kịch nổi tiếng
- Ông là người đặt nền móng cho nền kịch cách mạng Việt Nam
2.Tác phẩm:
- Bắc Sơn là vở kịch nói cách mạng đầu tiên sau Cách mạng tháng Tám
- Vở kịch lấy bối cảnh từ cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn (1940-1941)
Một số tác phẩm của Nguyễn Huy Tưởng:
Ti?u thuy?t:
***D�m h?i Long Trì,An Tu cơng ch�a,Truy?n Anh L?c,B?n nam sau,S?ng m�i v?i Th? Dơ,L� c? th�u s�u ch? v�ng v? Hồi Van H?u Tr?n Qu?c To?n .
K?ch:
***Vu Nhu Tơ,C?t d?ng M� Vi?n,B?c Son,Nh?ng ngu?i ? l?i,Anh So d?u qu�n,Luy hoa.
Truy?n v� k� s?:
***Truy?n phim Luy hoa (1961), K� s? Cao L?ng (k�, 1951), Chi?n si ca-nơ, An Duong Vuong x�y th�nh ?c, Truy?n anh L?c, Tìm m?, L� c? th�u s�u ch? v�ng...
=>Nam 2006,NXB Thanh Ni�n t?p h?p nh?t k� c?a ơng v� ph�t h�nh th�nh mang t�n Nh?t k� Nguy?n Huy Tu?ng--->Nam 1995,H?i D?ng Nh�n D�n th? dơ H� N?i d� d?t t�n cho m?t du?ng ph? c?a th? dơ l� du?ng Nguy?n Huy Tu?ng.
***Bút tích trang nhật ký viết ngày 2/11/1930
***Trang bìa cuốn nhật ký viết năm 1938.
- GV nhấn mạnh: tác phẩm kịch mang đậm tính chất anh hùng và không khí lịch sử.
Và phương thức thể hiện thể loại.
2. Tác phẩm
a) Kịch : là một trong ba loại hình văn hóa thuộc loại hình nghệ thuật sân khấu
- Phương thức thể hiện :
+ Bằng ngôn ngữ trực tiếp (đối thoại, độc thoại)
+ Bằng cử chỉ, hành động nhân vật.
- Thể loại :
+ Kịch hát (chèo, tuồng .)
+ Kịch thơ
+ Kịch nói (bi kịch, hài kịch, chính kịch)
- Cấu trúc : Hồi, lớp (cảnh)
b) Tóm tắt : (SGK - tr 206)
Hoạt động 2 : Hướng dẫn đọc, thuật lại 4 lớp kịch trong vở kịch
- GV höôùng daãn caùch ñoïc, chæ ñònh HS ñoïc phaân vai hai lôùp kòch ñaàu.
- GV toùm taét 2 lôùp coøn laïi.
Hoûi: Haõy thuaät laïi dieãn bieán söï vieäc, haønh ñoäng trong lôùp kòch
3. Ñoïc, keå (thuaät laïi) trích ñoaïn
a) Ñoïc
b) Keå
Bắc Sơn là vở kịch nói cách mạng đầu tiên trong nền văn học mới từ sau cách mạng tháng 8-1945.Vở kịch đã có tiếng vang lớn lúc bấy giờ(đầu năm 1946) và tác động đáng kể đến sự chuyển biến của kịch trường.Với vở kịch này,lần đầu tiên hiện thực cách mạng và những con người mới của cách mạng đã được đưa lên sân khấu một cách thành công.Tuy nhiên,tác phẩm cũng không tránh khỏi những hạn chế của nền văn học cách mạng thời kỳ đầu.
"Bắc Sơn" là tác phẩm kịch đầu tiên đã thể hiện thành công một sự kiện cách mạng và những nhân vật mới của thời đại: quần chúng và người chiến sĩ cách mạng.Vở kịch được đánh giá là sự khởi đầu cho nền kịch cách mạng trên sân khấu nước nhà."
Tiết 161
BẮC SƠN
(Trích hồi bốn)
I. Đọc hiểu chú thích
1.Tác giả (1912-1960)
- Ông là nhà văn, nhà viết kịch nổi tiếng
- Ông là người đặt nền móng cho nền kịch cách mạng Việt Nam
2.Tác phẩm:
- Bắc Sơn là vở kịch nói đầu tiên sau Cách mạng tháng Tám
- Vở kịch lấy bối cảnh từ cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn (1940-1941)
3.Vài nét về thể loại kịch ( SGK- 165)
II. Đọc hiểu văn bản
1.Cấu trúc văn bản
a.Nội dung đoạn trích:
Thể hiện cuộc đấu tranh nội tâm của Thơm và hành động cứu hai người cán bộ cách mạng của cô.
b.Bố cục đoạn trích:
Lớp I: Đối thoại giữa Ngọc và Thơm, cô dần nhận ra sự thật về Ngọc
Lớp II: Thái, Cửu chạy nhầm vào nhà Thơm. Thơm giấu hai anh vào buồng của mình
Lớp III: Thơm nhận ra bản chất phản động của Ngọc
2) Xung đột kịch và tình huống kịch:
Xung đột cơ bản: giữa lực lượng cách mạng và Việt gian(kẻ thù),được thể hiện qua sự đối đầu giữa Ngọc cùng đồng bọn với Thái và Cửu.
Ngoài ra,còn có sự xung đột giữa vợ chồng Thơm và Ngọc.--->thể hiện xung đột nội tâm của Thơm.
Thái và Cửu: những chiến sĩ cách mạng bị bọn kẻ thù,tiêu biểu là Ngọc truy lùng để bắt nhưng không may lại chạy nhầm vào nhà của Thơm-vợ Ngọc.
Tiết 161
BẮC SƠN
(Trích hồi bốn)
I. Đọc hiểu chú thích
1.Tác giả (1912-1960)
- Ông là nhà văn, nhà viết kịch nổi tiếng
- Ông là người đặt nền móng cho nền kịch cách mạng Việt Nam
2.Tác phẩm:
- Bắc Sơn là vở kịch nói đầu tiên sau Cách mạng tháng Tám
Vở kịch lấy bối cảnh từ cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn (1940-1941)
II. Đọc hiểu văn bản
1.Cấu trúc văn bản
2.Nội dung văn bản
a.Xung đột và tình huống của kịch
- Xung đột giữa hai lực lượng: cách mạng và kẻ thù
- Xung đột cụ thể:
+ Sự đối đầu giữa Ngọc và đồng bọn với Thái, Cửu
+ Mâu thuẫn gia đình, nội tâm giữa Thơm và Ngọc
- Tình huống: Cuộc khởi nghĩa thất bại. Giặc lùng bắt gắt gao các chiến sĩ cách mạng.Thái, Cửu tình cờ chạy trốn đúng vào nhà Thơm. Ngọc - chồng Thơm đang lùng bắt các anh lại đột ngột trở về nhà.
-
Hoạt động 3 : Hướng dẫn phân tích nhân vật Thơm
II. PHÂN TÍCH
3. Nhân vật Thơm
- Hoàn cảnh :
+ Cha, em : hi sinh
+ Mẹ : bỏ đi
- Còn một người thân duy nhất là Ngọc (chồng)
+ Sống an nhàn, được chồng chiều chuộng (sắm sửa, may mặc .)
- Tâm trạng : Luôn day dứt, ân hận về cha, mẹ.
- Hành động : Khi Thái và Cửu chạy nhầm vào nhà,cô không bắt,không khai báo họ mà lại tìm cách che giấ�u Thái, Cửu (chiến sĩ cách mạng) ngay trong buồng của mình.
và giúp họ trốn thoát. + Khôn ngoan che mắt Ngọc để bảo vệ cho hai chiến sĩ cách mạng.
=> Là người có bản chất trung thực, lòng tự trọng, nhận thức về cách mạng nên đã chuy?n biến thái độ.
--->Chính từ đây,Thơm đã nhận ra bộ mặt thật của Ngọc-một người phản cách mạng,một kẻ xấu xa,độc ác.
=>Thật đáng thương ,khi vẻ đẹp lương thiện,chân chất của Thơm lại phải sống với một người chồng như thế.Cô thật bất hạnh nhưng chính sự chín chắn,Thơm đã kịp thời hành động.
=>Tình huống bất ngờ,căng thẳng,gây cấn,tác giả đã làm bộc lộ đời sống nội tâm của nhân vật Thơm và những hành động dứt khoát và cô đứng hẳn về phía cách mạng.
Hoạt động 4 : Hướng dẫn phân tích nhân vật Ngọc

Hỏi: Bằng thủ pháp nào, tác giả đã dành cho nhân vật Ngọc bộc lộ bản chất của y? Đó là bản chất gì ? (qua ngôn ngữ, thái độ, hành động của nhân vật)
Hỏi: Đánh giá và nêu cảm nhận của em về nhân vật này ?
Hỏi: Những nét nổi rõ trong tình cảm Thái và Cửu là gì ?
Hỏi: Em có nhận xét gì về nghệ thuật viết kịch của nguyễn Huy tưởng ?
4. Nhaân vaät Ngoïc
- Ham muoán ñòa vò, quyeàn löïc, tieàn taøi -> laøm tay sai cho giaëc (Vieät gian)
=> Teân Vieät gian baùn nöôùc ñeâ tieän, ñaùng khinh, ñaùng gheùt.
5. Nhaân vaät thaùi, Cöûu (chieán só caùch maïng)
- Thaùi : bình tónh, saùng suoát.
- Cöûu : haêng haùi, noùng naûy
=> Nhöõng chieán só caùch maïng kieân cöôøng trung thaønh vôùi toå quoác, caùch maïng, ñaát nöôùc …
Hoạt động 5 : Hướng dẫn tổng kết
Hỏi: Nêu nét chính về nội dung, nghệ thuật của lớp kịch ?
- HS đọc ghi nhớ (SGK)
III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật : Cách tạo dựng tình huống sử dạng ngô ngữ đối thoại
2. Nội dung :
Thể hiện diễn biến nội tâm nhân vật Thơm - người phụ nữ có chồng theo giặc - đứng hẳn về phía cách mạng
Hoạt động 6 : Hướng dẫn luyện tập
- GV yêu cầu HS luyện theo câu hỏi SGK.
IV. LUYỆN TẬP
Đọc phân vai đoạn trích
C. HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
Làm bài tập 2 phần luyện tập
- Học kĩ bài, chú ý diễn biến nhân vật thơm
- Chuẩn bị bài : Tổng kết văn học nước ngoài