Bài 31. Sơ lược về bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học

Sơ đồ nguyờn tử: Mg
Dựa vào sơ đồ nguyên tử Mg, hóy cho biết:
a .Số điện tích hạt nhân
b .Số e trong nguyên tử
c .Số lớp electron
d . Số e ở lớp ngoài cùng
12+
12
3
2
Từ trước công nguyên cho đến thế kỷ 18, người ta đã biết 63 nguyên tố hoá
học. Hơn nũa họ cũng tích luỹ được một khối lượng lớn các tài liệu thực nghiệm,
trong đó lẫn lộn cả đúng và sai. Sự phát triển của hoá học đòi hỏi:
+Tìm cách hệ thống hoá các tài liệu thực nghiệm, phân loại nguyên tố
+Tìm ra một quy luật chung chi phối tính chất của các nguyên tố hoá học.
Các nhà khoa học tập trung vào giải quyết và xuất hiện nhiều công trình nghiên
cứu tiêu biểu như:
1) Năm 1817, Đô-be-vai-nơ người Đức đã sắp xếp các nguyên tố thành bộ 3 (có
tính chất hoá học tương tự nhau)
2) Năm 1862 nhà địa chất học người pháp: Đờ-xăng-cuốc-toa nhận thấy tính chất
các nguyên tố biến đổi theo trọng lượng của chúng. Và sắp xếp lên một bảng bằng
giấy; sau đó quấn quanh trục lò so thu được bảng tuần hoàn xoáy chôn ốc.
Tuy nhiên các công trình chỉ dừng lại ở phạm vi tập hợp một vài nguyên tố
mà chưa hệ thống hoá được 63 nguyên tố.
Ngay từ khi tham dự Đại hội quốc tế của Đức năm 1860. Men-đê-lê-ép bắt đầu
nghiên cứu, phân loại, sắp xếp 63 nguyên tố theo quy luật nhất định. Ông đã kế
thừa và phát triển các công trình khoa học đó và sau gần 10 năm; Năm 1869 ông
đã công bố công trình của mình. Để ghi nhớ công ơn của ông, người ta đặt tên
bảng tuần hoàn hoá học là bảng tuần hoàn Men-đê-lê-ép.

Bảng hệ thống tuần hoàn dạng viên bi
Bảng Hệ thống tuần hoàn dạng xoáy chôn ốc
Bảng hệ thống tuần hoàn dạng thiên hà.
Bảng Hệ thống tuần hoàn dạng chìa khoá





Kim loại chuyển tiếp
I. Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn
Các nguyên tố hoá học trong bảng tuần hoàn được sắp xếp theo chiều t¨ng dÇn cña điện tích hạt nhân nguyªn tö
II. Cấu tạo bảng tuần hoàn
1. Ô nguyên tố
12
Mg
Magie
24
13
Al
Nhôm
27
12
Mg
Magie
24
?Em có nhận xét gì về mối quan hệ:
+ Số hiệu nguyên tử với số đơn vị điện tích hạt nhân
+ Số hiệu nguyên tử với số electron
+ Số hiệu nguyên tử với số thứ tự ô nguyên tố.

Số hiệu nguyên tử cã sè trÞ b»ng số đơn vị điện tích hạt nhân vµ b»ng số e trong nguyên tử. Sè hiÖu nguyªn tö trïng víi sè thø tù cña nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn .
16
S
Lưu huỳnh
32
Lưu huỳnh ở ô số 16, điện tích
hạt nhân 16+, số electron bằng 16
?Hãy cho biết ý nghĩa của các con số, kí hiệu trong ô sau :
*Số hiệu nguyên tử:
8
16
+ Số điện tích hạt nhân:
+ Số electron:
*Kí hiệu hoá học :
* Tên nguyªn tè:
* Nguyên tử khối:

8
O
Oxi
16

Oxi
8 +
8
O
2 . Chu kì
Điện tích hạt nhân của các nguyên tử tăng dần từ trái sang phải.
Các nguyên tử Li, Be, C, O đều cú 2 l?p eletron

? Dự đoán các nguyên tố sau ë chu k× mÊy, biÕt nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè cã cÊu t¹o nh­ sau:
Nguyên tố H, He nằm ở chu kỡ 1
Nguyên tố Mg, Cl nằm ở chu kỡ 3
Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron và được xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần.
Số thứ tự của chu kì bằng số lớp electron
Chu kì 1
Chu kì 2
Chu kì 3
Chu kì 4
3.Nhóm
* Số thứ tự nhóm = số e ở lớp ngoài cùng
* Có 8 nhóm
2.Nhãm (I): sè e líp ngoµi cïng b»ng nhau: 1 electron.
Nhãm (VII): sè e líp ngoµi cïng b»ng nhau: 7 electron
Trong 1 nhãm, c¸c nguyªn tö cã sè e líp ngoµi cïng b»ng nhau
1.Trong cùng một nhóm điện tích hạt nhân nguyên tử tăng.

Số thứ tự của nhóm bằng số electron lớp ngoài cùng
Trong b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn cã 8 nhãm(sè nhãm kÝ hiÖu t­¬ng øng víi sè la m·)
Nhãm gåm c¸c nguyªn tè mµ nguyªn tö cña chóng cã sè electron líp ngoµi cïng b»ng nhau vµ do ®ã tÝnh chÊt t­¬ng tù nhau ®­îc xÕp thµnh mét cét theo chiÒu t¨ng dÇn cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n nguyªn tö.
 Bài tập
Ô
Chu kì
Nhóm
12
3
II
?Dựa vào bảng tuần hoàn c¸c nguyªn tè ho¸ häc, hãy cho biết cấu tạo nguyên tử của nguyên tố (A) biÕt số hiệu nguyên tử b»ng 16 (« sè, chu k×, nhãm, sè ®iÖn tÝch h¹t nh©n, sè líp e, sè e ë líp ngoµi cïng)
Bài giải
Nguyên tố ( A)
*Nguyên tố (A) ở ô số 16
Cấu tạo nguyên tử
Số điện tích hạt nhân
* Chu kì 3
Số lớp electron =
*Nhóm VI
Số e ở lớp ngoài cùng =
3
6
16+
?Em hãy điền vào bảng sau các số liệu còn thiếu
(không được sử dụng bảng tuần hoàn)

11
3
I
11
11
Hướng dẫn về nhà.
Làm bài tập: 1;2;3 /SGK-T101

2) Đọc trước phần
+ Sự biến đổi tính chất của các nguyên tố trong bảng
tuần hoàn.
+ ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học