Bài 31. Hiện tượng cảm ứng điện từ

GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ
Giáo viên: LÊ THỊ THU HỒNG
KIỂM TRA BÀI CŨ
1) Phát biểu quy tắc xác định chiều lực điện từ tác dụng lên dây dẫn có dòng điện ?
Trả lời : 1) Đặt bàn tay trái sao cho các đường sức từ hướng vào lòng bàn tay, chiều từ cổ tay đến ngón tay giữa hướng theo chiều dòng điện thì ngón tay cái choãi ra 900 chỉ chiều của lực điện từ
2) Xác định chiều của lực điện từ trong hình vẽ sau ?
Bạn Thanh :
Bạn Thanh : Xe đạp của mình không có pin hay acquy mà chỉ có một bình điện, gọi là đinamô. Không hiểu trong đinamô có cái gì mà khi quay cái núm ở trên thì đèn xe đạp lại sáng ?
Bạn Hải : Tốt nhất là tìm hiểu xem trong đinamô nó có gì ?
Tiết 33 - Bài 31
HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
Bài 31
Dinamô ở xe đạp
Khi quay bánh xe đèn sáng
HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
I/ CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA ĐINAMÔ Ở XE ĐẠP
Quan sát cấu tạo và hoạt động của đinamô
Liệu có phải nhờ nam châm mà tạo ra được dòng điện không ?
Bài 31
Núm
Trục quay
Nam châm
Bóng đèn
Cuộn dây
Lõi sắt non
Trong đinamô có một nam châm và cuộn dây.
Khi quay núm của đinamô thì nam châm quay theo, đèn sáng
HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
1. Dùng nam châm vĩnh cửu
a. Thí nghiệm 1 :
C1 : Hãy bố trí thí nghiệm như hình 31.2 để tìm hiểu xem dòng điện xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín ở trường hợp nào sau đây :
* Di chuyển nam châm lại gần cuộn dây
* Di chuyển nam châm ra xa cuộn dây
* Đặt nam châm đứng yên trước cuộn dây
* Đặt nam châm nằm yên trong cuộn dây
II/ DÙNG NAM CHÂM ĐỂ TẠO RA DÒNG ĐIỆN
Hình 31.2
Bài 31
HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
C2 : Trong thí nghiệm trên, nếu để nam châm đứng yên và cho cuộn dây chuyển động lại gần hay ra xa nam châm thì trong cuộn dây có xuất hiện dòng điện không ? Hãy làm thí nghiệm để kiểm tra dự đoán.
Dòng điện xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín khi ta đưa một cực nam châm lại gần hay ra xa một đầu cuộn dây đó hoặc ngược lại
c. Nhận xét :
b. Thí nghiệm 2 :
II/ DÙNG NAM CHÂM ĐỂ TẠO RA DÒNG ĐIỆN
Bài 31
Hình 31.2
Trong cuộn dây có xuất hiện dòng điện
2. Dùng nam châm điện
Thí nghiệm :
HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
II/ DÙNG NAM CHÂM ĐỂ TẠO RA DÒNG ĐIỆN
C3 : Đặt một nam châm điện nằm yên trước cuộn dây dẫn có mắc hai đèn LED song song ngược chiều (hình 31.3). Hãy làm thí nghiệm để xác định trong những trường hợp nào dưới đây xuất hiện dòng điện ở cuộn dây có mắc đèn LED.
* Trong khi đóng mạch điện của nam châm điện.
* Khi dòng điện đã ổn định.
* Trong khi ngắt mạch điện của nam châm điện.
* Sau khi ngắt mạch điện
Hình 31.3
Bài 31
HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
II/ DÙNG NAM CHÂM ĐỂ TẠO RA DÒNG ĐIỆN
2. Dùng nam châm điện
Nhận xét :
Dòng điện xuất hiện ở cuộn dây dẫn kín trong thời gian đóng và ngắt mạch của nam châm điện, nghĩa là trong thời gian dòng điện của nam châm điện biến thiên
Bài 31
III/ HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
Dòng điện xuất hiện như trên gọi là dòng điện cảm ứng. Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng gọi là hiện tượng cảm ứng điện từ
HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
C4 : Nếu làm lại thí nghiệm ở hình 31.2 nhưng lần này cho nam châm quay quanh một trục thẳng đứng (hình 31.4) Thì có hiện tượng gì xảy ra trong cuộn dây ?
Trong cuộn dây có dòng điện cảm ứng xuất hiện
Hình 31.4
Bài 31
HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
C5 : Hãy trả lời câu hỏi ở phần I ? (Liệu có phải nhờ nam châm mà tạo ra dòng điện không ? )
Đúng là nhờ nam châm ta có thể tạo ra dòng điện
Bài 31
III/ HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
CŨNG CỐ
Câu 1 : Có những cách nào có thể dùng nam châm để tạo ra dòng điện trong cuộn dây dẫn kín ?
Câu 2 : Dòng điện đó được gọi là dòng điện gì ? Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng gọi là hiện tượng gì ?
CŨNG CỐ
Câu 3 : Trong thí nghiệm hình 31.3 SGK làm thế nào để có thể tạo ra dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín nếu để công tắc của nam châm luôn đóng ?
Trả lời :
- Đưa nam châm điện lại gần hay ra xa cuộn dây dẫn kín
Hoặc :
- Cho nam châm điện quay trước cuộn dây
Hình 31.3
Ghi nhớ:

? Có nhiều cách dùng nam châm để tạo ra dòng điện trong cuộn dây dẫn kín. Dòng điện được tạo ra theo cách đó gọi là dòng điện cảm ứng.

? Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng gọi là hiện tượng cảm ứng điện từ.

HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
Bài 31
HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
Hiện tượng cảm ứng điện từ do nhà bác học người Anh M. Pha-ra-đây (Michael Faraday, 1791-1867) phát minh ra năm 1831. Đó được xem như một phát minh vĩ đại về Vật lý của thế kỷ XIX, mở đường cho việc chế tạo máy phát điện và nhiều máy quan trọng khác có ứng dụng rộng rãi trong đời sống và sản xuất
M. Pha-ra-đây
Bài 31
Học bài.
Làm bài tập 31.1, 31.2, 31.3
Chuẩn bị bài mới :
Bài 32: Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng
DẶN DÒ
Kính chúc sức khỏe
Giáo viên: LÊ THỊ THU HỒNG