Bài 31. Hiện tượng cảm ứng điện từ

Đinamô có những bộ phận gì, chúng hoạt động như thế nào để tạo ra dòng điện?
I.CẤU TẠO VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA ĐINAMÔ XE ĐẠP:

Tiết 33
Bài 31
HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
Trục quay
Núm
Bóng đèn
Lõi sắt non
Nam châm
Cuộn dây
Bóng đèn
Núm
Trục quay
Cuộn dây
Nam châm
Lõi sắt non
Núm
Trục quay
Nam châm
Bóng đèn
Lõi sắt non
Cuộn dây
+Cấu tạo: Nam châm và cuộn dây
+Hoạt động: Khi quay núm của đinamô xe đạp thì nam châm quay theo và đèn sáng
Núm
Bóng đèn
Nam châm
Liệu có phải nhờ nam châm mà tạo ra dòng điện không?
II. DÙNG NAM CHÂM ĐỂ TẠO RA DÒNG ĐIỆN:
1. Dùng nam châm vĩnh cửu:
Thí nghiệm 1:
Dụng cụ gồm một cuộn dây dẫn nối với 2 đèn LED mắc song song ngược chiều nhau và một nam châm vĩnh cửu. Bố trí và làm TN như hình 31.2 rồi trả lời câu hỏi C1
C1: Có xuất hiện dòng điện trong cuộn dây dẫn kín khi :
+ Di chuyển nam châm lại gần cuộn dây.
+ Di chuyển nam châm ra xa cuộn dây
C2:Trong thí nghiệm trên, nếu để nam châm đứng yên và cho cuộn dây chuyển động lại gần hay ra xa nam châm thì trong cuộn dây có xuất hiện dòng điện không? Hóy l�m thớ nghi?m ki?m tra d? doỏn
C2: Có xuất hiện dòng điện trong cuộn dây dẫn kín khi:
+ Cho cuộn dây chuyển động lại gần nam châm
+ Cho cuộn dây chuyển động ra xa nam châm
* Nhận xét 1 :
Dòng điện xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín khi ta đưa một cực của nam châm lại gần hoặc ra xa cuộn dây đó hoặc ngược lại
C1: Có xuất hiện dòng điện trong cuộn dây dẫn kín khi:
+ Di chuyển nam châm lại gần cuộn dây.
+ Di chuyển nam châm ra xa cuộn dây
Hình 31.3
2. Dùng nam châm điện:
Thí nghiệm 2 :
Đặt một nam châm điện nằm yên trước cuộn dây dẫn có hai đèn LED mắc song song và ngược chiều (h.31.1). Làm TN và trả lời C3
TH1: Trong khi dúng m?ch di?n c?a nam chõm di?n
TH2: Khi dũng di?n dó ?n d?nh
TH3: Trong khi ng?t m?ch di?n c?a nam chõm di?n
TH4: Sau khi ng?t m?ch di?n
C3:Trường hợp nào có xuất hiện dòng điện ở cuộn dây có mắc đèn LED?
HẾT GiỜ
0:00
0:01
0:02
0:03
0:04
0:05
0:06
0:07
0:08
0:09
0:10
0:11
0:12
0:13
0:14
0:15
0:16
0:17
0:18
0:19
0:20
0:21
0:22
0:23
0:24
0:25
0:26
0:27
0:28
0:29
0:30
0:31
0:32
0:33
0:34
0:35
0:36
0:37
0:38
0:39
0:40
0:41
0:42
0:43
0:44
0:45
0:46
0:47
0:48
0:49
0:50
0:51
0:52
0:53
0:54
0:55
0:56
0:57
0:58
0:59
1:00
C3: Có xuất hiện dòng điện ở cuộn dây dẫn kín có mắc đèn LED:
+ Trong khi ng?t m?ch di?n c?a nam chõm di?n
+ Trong khi dúng m?ch di?n c?a nam chõm di?n
Khi đóng mạch (ngắt mạch) thì:
+Dòng điện có cường độ như thế nào?
+Dòng điện trong mạch sẽ tăng lên ( hay giảm đi)
+Từ trường của nam châm điện thay đổi thế nào?
+Từ trường của nam châm điện tăng lên (hay giảm đi)
Nhận xét 2:
Dòng điện xuất hiện ở cuộn dây dẫn kín trong thời gian dòng điện của nam châm điện biến thiên
Khi đóng mạch (ngắt mạch) thì:
+Dòng điện trong mạch sẽ tăng lên ( hay giảm đi)
+Từ trường của nam châm điện tăng lên (hay giảm đi)
III. HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ:
Dòng điện được tạo ra nhờ nam châm gọi là dòng điện cảm ứng.
Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng gọi là hiện tượng cảm ứng điện từ
C4: Trong thí nghiệm hình 31.2 nếu cho nam châm quay quanh 1 trục thẳng đứng thì có hiện tượng gì xảy ra trong cuộn dây?
Hãy dự đoán
Ngoài những cách như SGK còn những cách khác có thể dùng nam châm để tạo ra dòng điện:
+ Giữ nguyên cuộn dây cho nam châm điện quay
+ Giữ nguyên cuộn dây cho nam châm vĩnh cửu hay nam châm điện dịch chuyển theo phương vuông góc với trục của cuộn dây hoặc ngược lại
C5: Trả lời câu hỏi “ Liệu có phải nhờ nam châm mà ta tạo ra được dòng điện không?”
 phải
Ghi nhớ:
*Có nhiều cách dùng nam châm để tạo ra dòng điện trong cuộn dây dẫn kín. Dòng điện tạo ra theo cách đó gọi là dòng điện cảm ứng.
*Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng gọi là hiện tượng cảm ứng điện từ
D. Đưa một cực của nam châm từ ngoài vào trong cuộn dây dẫn kín
Câu 1: Cách làm nào dưới đây có thể tạo ra dòng điện cảm ứng ?
A. Nối hai cực của Pin vào hai đầu cuộn dây dẫn
B. Nối hai cực của nam châm với hai đầu cuộn dây dẫn
C. Đưa một cực của acquy từ ngoài vào trong một cuộn dây dẫn kín.
Câu 2: Dòng điện được tạo ra nhờ nam châm gọi là gì?
Dòng điện cảm ứng
Câu 3: Thế nào là hiện tượng cảm ứng điện từ ?
Là hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng
Các ứng dụng của hiện tượng cảm ứng điện từ:
+ Chế tạo các máy phát điện
+ Chế tạo các máy biến áp
+ Chế tạo các động cơ điện
Các ứng dụng của hiện tượng cảm ứng điện từ:
+ Các dụng cụ phát tín hiệu dùng từ trường: micrô, loa, còi điện