Bài 30. Tổng kết về ngữ pháp (tiếp theo)

2/21/2012
THUC HIEN:PHAN VAN DAI

Tiết 154
Tổng kết ngữ pháp (tiếp theo)
Người thực hiên:
PHAN VĂN ĐạI
Trường THCS Lê Ninh
2/21/2012
THUC HIEN:PHAN VAN DAI
Bài cũ
Xác định từ loại của các từ in đậm(màu xanh) trong
những câu sau:
Những hi vọng của anh có trở thành hiện thực hay
không còn phụ thuộc nhiều vào sự giúp đỡ của bạn bè.
b. Anh ấy làm việc chăm chỉ nhưng rất khiêm tốn.
2. Phần in đậm trong những câu sau thuộc cụm từ nào?
Chỉ ra phần trung tâm của cụm tay ấy.
Bạn Quỳnh Hương đã hoàn thành xuất sắc nhiệm
vụ cô giáo chủ nhiệm phân công.
b.Trong trận đấu bóng đá giữa hai đội MU và Chessee,
Cầu thủ của hai đội đã chơi rất fest play.
?
?
?
2/21/2012
THUC HIEN:PHAN VAN DAI
đáp án
Xác định từ loại của các từ in đậm trong những câu
sau:
Những hi vọng của anh có trở thành hiện thực hay
không còn phụ thuộc nhiều vào sự giúp đỡ của bạn bè.
b. Anh ấy làm việc chăm chỉ nhưng rất khiêm tốn.
Động từ
Danh từ
tínhtừ
2. Phần in đậm trong những câu sau thuộc cùm từ nào?
Chỉ ra phần trung tâm của cụm tay ấy.
Bạn Quỳnh Hương đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ
cô giáo chủ nhiệm phân công.
b.Trong trận đấu bóng đá giữa hai đội MU và Chessee,
Cầu thủ của hai đội đã chơi rất fest play.
Cụm động từ
Cụm tíhn từ
2/21/2012
THUC HIEN:PHAN VAN DAI


Thành phần câu


Chính Phụ Biệt lập

Chủ ngữ / Vị ngữ
Khởi ngữ /Trạng ngữ

t.thái /C.thán /G.đáp /P.chú

Chủ ngữ là thành phần chính của câu có khả năng kết hợp
với các phó từ chỉ quan hệ thời gian và trả lời cho các câu hỏi: Ai? Con gì? Hoặc Cái gì?
Vị ngữ là thành phần chính của câu có khả ăng kết hợp
với các phó từ chỉ quan hệ thời gian và trả lời cho các câu hỏi: Làm gì? Là gì? Làm sao? Hoặc Như thế nào?
Trạng ngữ là thành phần phụ của câu thường đứng ở đầu cuối câu hoặc giữa chủ ngữ và vị ngữ nêu lên hoàn cảnh về thời gian, không gian, cách thức, phương tiện, nguên nhân, mục đích.diễn ra sự việc được nói ở trong câu.
2/21/2012
THUC HIEN:PHAN VAN DAI
Phân tích thành phần câu
a.Đôi càng tôi mẫm bóng.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
b.Sau một hồi trống thúc vang dậy cả lòng tôi, mấy
người học trò cũ đến sắp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp.
( Thanh Tịnh, Tôi đi học)
c.Còn tấm gương bằng thuỷ tinh tráng bạc, nó vẫn là
người bạn trung thực, chân thành, thẳng thắn không hề
nói dối, cũng không bao giờ biết nịnh hót hay độc ác.
(Băng Sơn, U tôi)
2/21/2012
THUC HIEN:PHAN VAN DAI
Phân tích thành phần câu
a.Đôi càng tôi mẫm bóng.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
b.Sau một hồi trống thúc vang dậy cả lòng tôi, mấy
người học trò cũ đến sắp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp.
( Thanh Tịnh, Tôi đi học)
c.Còn tấm gương bằng thuỷ tinh tráng bạc, nó vẫn là
người bạn trung thực, chân thành, thẳng thắn không hề
nói dối, cũng không bao giờ biết nịnh hót hay độc ác.
(Băng Sơn, U tôi)
VN
CN
tN
kN
2/21/2012
THUC HIEN:PHAN VAN DAI
CáC THàNH PHầN BIệT LậP
2/21/2012
THUC HIEN:PHAN VAN DAI
Các kiểu câu



Câu(cấu trúc ngữ pháp)
Câu đơn
Câu phức
Bình thường
đặc biệt
Câu ghép
Câu phức
chính phụ
Đẳng lập
Chủ ngữ
vị ngữ
Trạng ngữ
Khởi ngữ
Câu(chia theo mục đích nói)
cầu khiến
trần thuật
cảm thán
nghi vấn
2/21/2012
THUC HIEN:PHAN VAN DAI
Câu đơn bình thường
a.Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn
muốn nói một điều gì mới mẻ.
(Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ)
b.Không, lời gửi của một Nguyễn Du, một Tôn-xtôi cho nhân
loại phức tạp hơn, cũng phong phú và sâu sắc hơn.
(Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ)
c. Nghệ thuật là tiếng nói của tình cảm.
d. Tác phẩm vừa là sự kết tinh của tâm hồn người sáng tác, vừa
là sợi dây truyền cho mọi người sự sống mà nghệ sĩ mang trong
lòng.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
[Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh-và cũng là đứa con duy
nhất của anh chưa đầy một tuổi]. Anh thứ sáu và cũng tên Sáu.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
CN
vN
2/21/2012
THUC HIEN:PHAN VAN DAI
Câu đơn đặc biệt
Chợt ông lão.Có tiếng léo xéo ở gian trên.Tiếng
mụ chủ. Mụ nói.vậy? Trống ngực ông thình thịch.
b. Không hiểu .cô gái. cô bất giác đỏ mặt lên.
- Một anh thanh niên hai mươi bảy tuổi. Đây là
.mét. Anh ta.địa cầu.
c. Tôi.không nói nổi. Rõ ràng .viên đá. Mưa xong
thì tạnh thôi.Mà tôi.thành phố [.]. Những ngọn điện .
thần tiên. Hoa trong công viên. Những quả bóng.góc phố.
Tiếng rao.trên đầu.
Chao ôi, có thể tất cả những cái đó. Những cái đó ở thiệt
xa.Rồi bỗng chốc, sau một.trí tôi.
2/21/2012
THUC HIEN:PHAN VAN DAI
Câu ghép-có 2 cụm c-v trở lên
Câu 1,2:
Anh gửi vào tác phẩm.xung quanh-Quan hệ bổ sung.
Nhưng vì bom nổ gần, Nho bị choáng-Quan hệ nguyên
nhân.
Ông lão vừa nói.hả hê cả lòng.-Quan hệ bổ sung.
Còn nhà hoạ sĩ.một cách kì lạ.-Quan hệ nguyên nhân
.Để người con gái.cho cô gái-Quan hệ bổ sung.
Câu 3: a. Quan hệ tương phản.
b. Quan hệ bổ sung.
c. Quan hệ điều kiện-giả thiết.
2/21/2012
THUC HIEN:PHAN VAN DAI
Tạo câu ghép từ hai câu đơn
Quả bom tung lên và nổ trên không. Hầm của Nho bị sập.





Vì
điều kiện
Nhượng bộ
Nhưng
Nhưng
Rất
Tuy
Nguyên nhân
Tương phản
thì
Nên
Nếu
bom

- Quả bom nổ khá gần. Hầm của Nho không bị sập.
2/21/2012
THUC HIEN:PHAN VAN DAI
Biến đổi câu
Câu rút gọn
Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ đi mọi biến động chung là chiếc kim đồng hồ. Nó chạy sinh động và nhẹ nhàng, đè lên những con số vĩnh cửu. Còn đằng kia, lửa đang chui lên trong cía dây mìn, chui vào ruột quả bom.
Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần. Ngày nào ít: ba lần.
(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)
Quen rồi.
Ngày nào ít: ba lần.

2/21/2012
THUC HIEN:PHAN VAN DAI
Những câu vốn là một bộ phận của câu đứng trước
Đơn vị thường ra đường vào lúc mặt trời lặn. Và
làm việc có khi suốt đêm.
b. Thế là tối lại ra đường luôn. Thường xuyên.
c. Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành.
a. Vàlàm việc có khi suốt đêm.
b. Thường xuyên.
c. Một dấu hiệu chẳng lành.
Tác giả làm như vậy, mục đích là để nhấn mạnh bộ
phận được tách ra.
2/21/2012
THUC HIEN:PHAN VAN DAI
Biến đổi câu chủ động thành câu bị động
Người thợ thủ công Việt Nam làm ra đồ gốm khá sớm.
b. Tại khúc sông này, tỉnh ta sẽ bắc một cây cầu lớn.
c. Người ta dựng lên những ngôi nhà ấy từ hàng trăm
năm trước.
Đồ gốm được người thợ thủ công Việt Nam làm ra
khá sớm.
b. Một cây cầu lớn sẽ được tỉnh ta bắc qua tại khúc
sông này,
c. Những ngôi nhà ấy được người ta dựng lên từ hàng
trămnăm trước.
2/21/2012
THUC HIEN:PHAN VAN DAI
Ba con, sao con không nhận?
( Dùng để hỏi)
- Sao con biết là không phải?
( Dùng để hỏi)
ở nhà trông em nhá!
(Dùng để ra lệnh)
Đừng có đi đâu đấy.
(Dùng để ra lệnh)
-Thì má cứ kêu đi.
(Dùng để yêu cầu)
Vô ăn cơm.
(Dùng để mời)
Cơm chín rồi! (câu trần thuật
được dùng làm câu cầu khiến)
Câu(chia theo mục đích nói)
cầu khiến
trần thuật
cảm thán
nghi vấn
2/21/2012
THUC HIEN:PHAN VAN DAI
Bài tập 3
Câu nói của anh Sáu trong đoạn trích sau có hình thức của kiểu câu
nào(trần thuật, nghi vấn, cầu khiến,cảm thán) ? Anh Sáu dùng để hỏi
hay bộc lộ cảm xúc? Câu nào trong lời kể xác nhận điều đó?
Trong bữa cơm đó, anh Sáu gắp một cái trứng cá to vàng để vào chén
nó. Nó liền lấy đũa xoi vào chén, để đó rồi bất thần hất cái trứng ra, cơm
văng tung toé cả mâm. Giận quá và không kịp suy nghĩ, anh vung tay
đánh vào mông nó và hét lên:
- Sao mày cứng đầu quá vậy hả?
( Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
Câu - Sao mày cứng đầu quá vậy hả?, có hình thức của câu nghi vấn. Nhưng ở đây, nó được dùng để bộc lộ cảm xúc. Điều đó được xác nhận trong lời kể- câu nói đứng trước của tác giả: Giận quá và không kịp suy nghĩ, anh vung tay đánh vào mông nó và hét lên:
2/21/2012
THUC HIEN:PHAN VAN DAI
Về nhà
- học bài, ôn tập lại kiến thức
- Làm bài tập
- Chuẩn bị tốt cho bài kiểm tra về truện
Xin chân thành cảm ơn
See you agin