Bài 30. Tổng kết chương 3: Điện học

ĐỀ CƯƠNG VẬT LÝ 7
SỰ NHIỄM ĐIỆN DO CỌ XÁT
Khái niệm vật nhiễm điện
Vật nhiễm điện là vật có khả năng hút các vật khác hoặc phóng tia lửa điện qua các vật khác.
Một vật có thể bị nhiễm điện bằng cách nào?
Có thể làm nhiễm điện nhiều vật bằng cách cọ xát.
Vật bị nhiễm điện (vật mang điện tích) có khả năng hút các vật khác.
HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
Hai loại điện tích
Có hai loại điện tích là điện tích dương và điện tích âm.
Vật nhiễm điện là vật mang điện tích.
Khi đặt các vật nhiễm điện gần nhau thì chúng tác dụng lực lên nhau (gọi là tương tác điện):
Các vật nhiễm điện cùng loại: đẩy nhau
Các vật nhiễm điện khác loại: hút nhau.
Lưu ý:
Thanh thuỷ tinh cọ xát vào lụa:
Thanh thuỷ tinh: mang điện tích dương Vật nhiễm điện dương
Lụa: mang điện tích âm Vật nhiễm điện âm
Mảnh pôliêtien cọ xát vào len:
Mảnh pôliêtilen: mang điện tích (-) (Vật nhiễm điện âm
Len: mang điện tích dương Vật nhiễm điện dương
Thanh nhựa sẫm màu cọ xát vào vải khô
Thanh nhựa sẫm màu: mang điện tích (-) ( Vật nhiễm điện âm
Vải khô: mang điện tích dương Vật nhiễm điện dương
Khi hai vật trung hoà cọ xát vào nhau thì chúng cùng bị nhiễm điện nhưng nhiễm điện khác loại.
Sơ lược về cấu tạo nguyên tử
Một vật được cấu tạo tử các nguyên tử rất nhỏ, mỗi nguyên tử lại được cấu tạo từ những hạt nhỏ hơn:
Tâm nguyên tử: có một hạt nhân mang điện tích dương.
Xung quanh hạt nhân là các êlectrôn mang điện tích âm chuyển động tạo thành lớp vỏ nguyên tử.
Tổng điện tích âm của các êlectrôn có trị số tuyệt đối bằng điện tích dương của hạt nhân. Do đó bình thường nguyên tử trung hoà về điện.
Êlectrôn có thể dịch chuyển từ nguyên tử này sang nguyên tử khác, từ vật này sang vật khác.
DÒNG ĐIỆN – NGUỒN ĐIỆN
Khái niệm dòng điện: Dòng điện là dòng các điện tích dịch chuyển có hướng.
Khái niệm nguồn điện:Nguồn điện là thiết bị cung cấp dòng điện lâu dài cho các dụng cụ dùng điện để các dụng cụ đó hoạt động bình thường.
Mỗi nguồn điện đều có hai cực: cực dương (+) và cực âm (-)
Dòng điện chạy trong mạch điện kín bao gồm các thiết bị điện được nối liền với hai cực của nguồn điện bằng dây điện.
CHẤT DẪN ĐIỆN VÀ CHẤT CÁCH ĐIỆN TRONG KIM LOẠI
Chất dẫn điện
Chất dẫn điện là chất cho dòng điện đi qua.
Chất dẫn điện được gọi là vật liệu dẫn điện khi được dùng để làm các vật hay các bộ phận dẫn điệnVật dẫn điện là vật được tạo bởi chất (vật liệu) dẫn điện và cho dòng điện đi qua.
Ví dụ: kim loại; ; thuỷ ngân, than chì; các dung dịch muối axit, kiềm,nước...
Chất cách điện
Chất cách điện là chất không cho dòng điện đi qua.
Chất cách điện được gọi là vật liệu cách điện khi được dùng để làm các vật hay các bộ phận cách điệnVật cách điện là vật được tạo bởi chất (vật liệu) cách điện và không cho dòng điện đi qua.
Ví dụ: nước nguyên chất, gỗ khô, không khí, chất dẻo, nhựa, cao su, thuỷ tinh, sứ ... (Ở điều kiện đặc biệt, không khí là chất dẫn điện).
Êlectron tự do là gì?
Trong kim loại có rất nhiều êlectron thoát ra khỏi nguyên tử và chuyển động tự do trong đó. Các êlectron này được gọi là các êlectron tự do.
Dòng điện trong kim loại
Dòng điện trong kim loại là dòng cácêlectron tự do dịch chuyển có hướng.
SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN – CHIỀU DÒNG ĐIỆN
Sơ đồ mạch điện
Mạch điện được miên tả bằng sơ đồ và từ sơ đồ mạch điện có thể lắp mạch điện tương ứng.
Chiều dòng điện
Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các thiết bị điện tới cực âm của nguồn điện.
Lưu ý: Chiều dòng điện ngược với chiều chuyển động của các êlectron.
Dòng điện một chiều
Dòng điện một chiều là dòng điện có chiều không thay đổi.
Ví dụ: dòng điện tạo bởi pin hay acquy
TÁC DỤNG CỦA DÒNG ĐIỆN
Stt
Tác dụng
Ứng dụng

1
Tác dụng nhiệt: dòng điện đi qua mọi vật dẫn thông thường đều làm cho vật dẫn nóng lên.
Chế tạo: bàn là, bếp điện, đèn sợi đốt, nồi cơm điện, ấm nấu nước điện, bình nóng lạnh điện, máy sấy điện, lò nướng, lò sưởi, ...
Chế tạo ra cầu chì để đảm bảo an toàn điện (khi có sự cố xảy ra, cầu chì tự động ngắt).