Bài 30. Silic. Công nghiệp silicat.

- Kí hiệu hoá học: Si
- Nguyên tử khối: 28
1.Trạng thái thiên nhiên:
I- Silic
Silic tồn tại ở dạng hợp chất: trong cát trắng, đất sét (cao lanh)
1.Trạng thái thiên nhiên:
I- Silic
Tính chất vật lí:
2.Tính chất:
Quan sát mẫu silic, nêu những tính chất vật lí của silic ?
Chất bán dẫn
+ Si là chất rắn, màu xám, khó nóng chảy, có vẻ sáng của kim loại.
+ Dẫn điện kém (làm chất bán dẫn trong kĩ thuật điện tử)
1.Trạng thái thiên nhiên:
I- Silic
- Tính chất vật lí: Si là chất rắn, màu xám, khó nóng chảy, có vẻ sáng của kim loại. Dẫn điện kém (làm chất bán dẫn trong kĩ thuật điện tử) .
2.Tính chất:
Tính chất hoá học:
+ Si là phi kim yếu hơn clo, cacbon.
+ Tác dụng với oxi: ở nhiệt độ cao tạo thành silic dioxit:

Si (r) + O2 (k)  SiO2 (r) (silic dioxit)
to
I- Silic
II- Silic đioxit (SiO2)
Tác dụng với kiềm, với oxit bazơ ở nhiệt độ cao:

SiO2 (r) + 2NaOH (r)  Na2SiO3 (r) + H2O (h)
natri silicat

SiO2 (r) + CaO (r)  CaSiO 3(r)
canxi silicat
Là oxit axit:
to
to
* SiO2 không phản ứng với nước
Thuỷ tinh
Đồ gốm, sứ
Xi măng
I- Silic
II- Silic đioxit (SiO2)
III- Sơ lược về công nghiệp silicat
gồm:
Thảo luận nhóm trong 5’ hoàn thành nội dung sau:
Nhóm 1,2 Sản xuất đồ gốm, sứ
1. Nguyên liệu chính:
2. Các công đoạn chính:
3. Cơ sở sản xuất:
Nhóm 3, 4 Sản xuất xi măng
Nhóm 5, 6 Sản xuất thuỷ tinh
I- Silic
II- Silic đioxit (SiO2)
III- Sơ lược về công nghiệp silicat
1. Sản xuất đồ gốm, sứ:
gồm gạch, ngói, sành, sứ
Gạch
Ngói
Sứ
I- Silic
II- Silic đioxit (SiO2)
III- Sơ lược về công nghiệp silicat
1. Sản xuất đồ gốm, sứ:
gồm gạch, ngói, sành, sứ
a) Nguyên liệu chính: đất sét, cát thạch anh, fenpat.
b) Các công đoạn chính:
Nung ở nhiệt độ cao
Tạo hình, sấy khô
Nhào với H2O
Đất sét, thạch anh, fenpat
Khối dẻo
Các đồ vật
Đồ gốm
(Sách giáo khoa)
c) Cơ sở sản xuất: Bát Tràng (Hà Nội), các công ti ở Đồng Nai, Bình Dương …
Làng gốm, sứ Hải Dương
c) Cơ sở sản xuất: các nhà máy ở Hải Dương, Thanh Hoá, Hà Tiên, …
I- Silic
II- Silic đioxit (SiO2)
III- Sơ lược về công nghiệp silicat
1. Sản xuất đồ gốm, sứ:
a) Nguyên liệu chính: đất sét, đá vôi, cát ...
b) Các công đoạn chính:
2. Sản xuất xi măng:
Th. phần chính: CaSiO3 và Ca(AlO2)2
Để nguội rồi nghiền cùng với chất phụ gia
Nung ở 1400oC  1500oC
Nghiền nhỏ, trộn với cát và nước
Đá vôi và đất sét
Bùn
Clanhke rắn
Xi măng
(Sách giáo khoa)
Nhà máy xi măng Hà Tiên II
I- Silic
II- Silic đioxit (SiO2)
III- Sơ lược về công nghiệp silicat
1. Sản xuất đồ gốm, sứ:
a) Nguyên liệu chính: cát thạch anh (cát trắng), đá vôi và sôđa (Na2CO3) .
b) Các công đoạn chính:
2. Sản xuất xi măng:
3. Sản xuất thuỷ tinh:
Th. phần chính: Na2SiO3 và CaSiO3
(Sách giáo khoa)
Ép, thổi
Làm nguội từ từ
Nóng chảy ở 900 oC
Thuỷ tinh dẻo
Các đồ vật
Hỗn hợp: SiO2 , CaCO3 , Na2CO3
Thủy tinh nhão
CaO + SiO2
CaCO3
to
CaO + CO2
CaSiO3
Na2SiO3
* Các phương trình hoá học:
to
+ CO2
Na2CO3 + SiO2
to
a) Nguyên liệu chính:
b) Các công đoạn chính:
3. Sản xuất thuỷ tinh:
(Sách giáo khoa)
Hỗn hợp của CaSiO3 và Na2SiO3 là thành phần chính của thuỷ tinh thường.
Thuỷ tinh màu xanh ngọc có pha thêm Cr2O3
Thuỷ tinh màu xanh nước biển có pha thêm CoO
I- Silic
II- Silic đioxit (SiO2)
III- Sơ lược về công nghiệp silicat
1. Sản xuất đồ gốm, sứ:
a) Nguyên liệu chính:
b) Các công đoạn chính:
2. Sản xuất xi măng:
3. Sản xuất thuỷ tinh:
c) Cơ sở sản xuất: các nhà máy ở Hải Phòng, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh, …
Silic.
công
nghiệp
silicat
1.Silic (Si):
- Là chất rắn, màu xám, dẫn điện, nhiệt (kém)
Si là phi kim HĐHH yếu:
+Tác dụng với ôxi ở nhiệt độ cao  silic đioxit:
2.Silic đioxit (SiO2)
- Là oxit axit: tác dụng với kiềm, với oxit bazơ, với muối cacbonat  Muối silicat.
3.Công nghiệp silicat:
Sản xuất gốm, sứ
Sản xuất thuỷ tinh
Sản xuất xi măng
Bài tập trắc nghiệm
Hãy chọn câu trả lời đúng
Silic đi oxit (SiO2)
Tan được trong nước
Tan được trong dung dịch HCl
Tan được trong dung dịch H2SO4
Tan được trong kiềm nóng chảy
SiO2 (r) + 2NaOH (r)  Na2SiO3 (r) + H2O (h)
natri silicat
to
Bài tập trắc nghiệm
Hãy chọn câu trả lời đúng
2. Silic đi oxit (SiO2) tác dụng được với axit nào ?
HF
HCl
HBr
HI
SiO2 (r) + 4HF (dd)  SiF4 (k) + 2H2O (l)
(Phản ứng dùng để khắc chữ và hình trên vật liệu thuỷ tinh )
Bài tập trắc nghiệm
Hãy chọn câu trả lời đúng
3. Câu nào đúng nhất ?
Sành là vật liệu cứng, gõ không kêu, có màu nâu hoặc xám
Sứ là vật liệu cứng, xốp, gõ kêu, không màu.
Xi măng là vật liệu không kết dính.
Thuỷ tinh, sành, sứ, xi măng đều có chứa một số muối silicat trong thành phần của chúng.