Bài 30. Ôn tập về truyện

Ng��i th�c hiƯn
Nguy?n Th? Thanh H?ng
TRU?NG THCS Phú Cu?ng
Phòng GIáO D?c Sóc Son
Th�nh Ph? H� N?i
I, Bảng ôn tập truyện hiện đại Việt Nam:

Trong chương trình
Ngữ văn 9, em đã
học những tác phẩm
truyện hiện đại Việt
Nam nào?
- Làng
- Chiếc lược ngà
Lặng lẽ Sa Pa
- Những ngôi sao xa xôi
- Bến quê
“ Làng”
( Kim Lân)
- Sáng tác
1948
-Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t :Tù sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m, b×nh luËn.
Qua diễn biến tâm trạng của ông Hai, truyện diễn tả tình yêu làng hoà quyện với lòng yêu nước v� tinh th?n khỏng chi?n của người nông dân.
- Kháng chiến chống Pháp (1946-1954)
- Ông Hai yêu làng yêu nước, quyết tâm trung thành với cụ Hồ, với kháng chiến.
Ngụi th? 3 theo di?m nhỡn v� gi?ng di?u c?a ụng Hai.
> Khụng gian truy?n du?c m? r?ng v� tớnh khỏch quan c?a hi?n th?c du?ng nhu du?c tang cu?ng hon.


Nêu hiểu biết của em về
tác giả này? Tác phẩm nào
của ông em đã đươc học?
Hãy tóm tắt tác phẩm
hoặc (đoạn trích) ®ã?

- Kim L©n (1920-2007) Hµ B¾c. Lµ nhµ v¨n cã së tr­êng vÒ truyÖn ng¾n.Am hiÓu vµ g¾n bã víi n«ng th«n vµ ng­êi n«ng d©n .
- T¸c phÈm chÝnh: “Nªn vợ nªn chồng” (1955),“Con chã xấu xÝ” (1962).Nhưng với những truyện ngắn được xếp vào hàng kinh điển như “Làng”, “Vợ nhặt”…
- Phong c¸ch viÕt:Ng«n ng÷ trÇn thuËt, gÇn gòi vµ thèng nhÊt víi ng«n ng÷ cña nh©n d©n.Giäng v¨n tù nhiªn, sinh ®éng, th©n mËt vµ dÝ dám.
Ông Hai là người làng Chợ Dầu ,khi kháng chiến bùng nổ, ông đi tản cư theo tiếng gọi của cụ Hồ. ở vùng tản cư ông thương nhớ làng nên hay kể về làng, luôn lấy làm tự hào và hãnh diện.
Nghe tin làng mình theo việt gian.Ông đau đớn nhục nhã đến tột cùng.Chẳng biết ngỏ cùng ai, ông tâm sự với con để khẳng định tấm lòng của ông với kháng chiến, với cách mạng, với cụ Hồ.Khi tin đồn được cải chính, ông sung sướng, hạnh phúc vô cùng.
Hình ảnh đất nước con người
Việt Nam trong văn bản "Làng"
được miêu tả qua thời kì lịch sử và qua
nhân vật nào? Nêu những phẩm
chẩt của nhân vật ấy ?
Văn bản "Làng" đã được
trần thuật theo ngôi kể nào?
Tác dụng của ngôi kể đó" ?
Nêu tình huống truyện và
vai trò của tình huống ấy
trong truyện ngắn "Làng ?
Tình huống truyện
Tình thế bế tắc
Thù làng
Xấu hổ,bẽ bàng
Yêu làng
Tự hào về làng
Về làng
Không về làng
Đau xót,tủi hổ
Tâm sự với con
Yêu làng
Yêu nước
Xung đột nội tâm
Yêu làng
Yêu nước
“ Làng”
( Kim Lân)
- Sáng tác
1948
-Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t :Tù sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m, b×nh luËn
Qua diễn biến tâm trạng của ông Hai, truyện diễn tả tình yêu làng hoà quyện với lòng yêu nước v� tinh th?n khỏng chi?n của người nông dân.
- Kháng chiến chống Pháp (1946-1954)
- Ông Hai yêu làng yêu nước, quyết tâm trung thành với cụ Hồ, với kháng chiến.
Ngụi th? 3 theo di?m nhỡn v� gi?ng di?u c?a ụng Hai.
> Khụng gian truy?n du?c m? r?ng v� tớnh khỏch quan c?a hi?n th?c du?ng nhu du?c tang cu?ng hon.
Tin l�ng mỡnh theo gi?c l�m cho ụng Hai d?n v?t, kh? s?, diờu d?ng t?i khi s? th?c du?c l�m sỏng t?.
-> M?t tỡnh hu?ng d?t giỏ cú tớnh cang th?ng ? bờn ngo�i d? th? thỏch n?i tõm nhõn v?t, t? dú b?c l? d?i s?ng bờn trong nhõn v?t.


? Vì sao nhan đề của truyện là " Làng" mà không phải là "Làng chợ Dầu" hay "Làng Dầu" ?


- Nhan đề Làng có sức khái quát,
chứ không chỉ một làng quê cụ thể.
- Tình yêu làng yêu nước của người
nông dân Việt Nam trong kháng
chiến chống Pháp mà nhân vật
ông Hai là một điển hình.


Em có nhớ truyện ngắn hay bài thơ nào
cũng viết về tình cảm quê hương đất nước?
Hãy nêu nét riêng của truyện ngắn
" Làng " so với những tác phẩm ấy ?.
* Những tác phẩm viết về tình cảm quê hương đất nước như : “Quê hương” ( Tế Hanh ); “Tiếng gà trưa” ( Xuân Quỳnh), “Bếp lửa”
( Bằng Việt ) , “Cố Hương” ( Lỗ Tấn )... “C¶nh khuya”, “R»m th¸ng riªng”- Hå ChÝ Minh, “Lao xao” trÝch “Tuæi th¬ im lÆng” cña Duy Kh¸nh, “Buæi häc cuèi cïng” …
* Nét riêng của tình cảm quê hương trong truyện ngắn "Làng " thể hiện ở hai điểm sau:
+ Tình yêu làng của ông Hai trở thành niềm say mê ,hãnh diện ,thành thói quen khoe làng mình .
+ Tình yêu làng phải đặt trong tình yêu nước ,thống nhất với tinh thần kháng chiến khi đất nước đang bị xâm lược và cả dân tộc đang tiến hành cuộc kháng chiến.

So sánh nhân vật ông Hai trong truyện ngắn "Làng" với hình ảnh bà mẹ Tà-ôi trong bài thơ " Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ" để thấy được phẩm chất của con người Việt Nam thời kháng chiến ?

-Kháng chiến chống Pháp
-Nông dân đồng bằng Bắc Bộ
-Kháng chiến chống Mỹ
-Phụ nữ dân tộc thiểu số
Yêu quê hương, đất nước
trung thành với kháng chiến,với Cụ Hồ
Ông Hai
Bà mẹ Tà-ôi
Qua phần khái quát trên, em hiểu gì
về ông Hai nói riêng và người nông
dân nói chung trong cuộc kháng chiến
chống Pháp? (về phẩm chất, tình cảm,
thái độ chính trị)?
Ông Hai là một trong những hình ảnh
tập trung tiêu biểu nhất về người nông dân
trong nền văn xuôi Việt Nam hiện đại.Ông vừa
mang trong mình tình cảm yêu làng truyền thống,
vừa mang những nét mới của thời đại mới.Tất cả
đã hoà quện làm một trong tình cảm trong ý nghĩ,
trong hành động của những người dân quê một
lòng đi theo cách mạng để bảo vệ làng xóm
quê hương.
Đây là những hình ảnh liên quan đến văn bản nào mà em đã được học?



Nhãm 1
“ChiÕc l­îc ngµ”
cña NguyÔn Quang S¸ng



Nhãm 2
“LÆng lÏ Sa Pa”
cña NguyÔn Thµnh Long



Nhãm 3
“Nh÷ng ng«I sao xa x«i”
cña Lª Minh Khuª


Nhãm 4
“BÕn quª”
cña NguyÔn Minh Ch©u


Hãy giới thiệu đôi nét về tác giả, tác phẩm?Nêu tóm tắt nội dung, hình ảnh đất nước con người
Việt Nam được hiện lên như thế nào trong tác phẩm? Tác dụng của ngôi kể và tình huống truyện?

“ChiÕc l­îc ngµ”
NguyÔn Quang S¸ng
- Sáng tác
1966 khi t¸c gi¶ ho¹t ®éng ë chiÕn tr­êng Nam Bé.
-Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t :Tù sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m, b×nh luËn
Câu chuyện éo le và cảm động về hai cha con ông Sáu và bé Thu trong lần ông về thăm nhà và ở khi căn cứ. Qua đó, truyện ca ngợi tình cha con thắm thiết trong hoàn cảnh chiến tranh.
-Kháng chiến chống Mĩ (1954-1975) giải phóng miền Nam.
-Ông Sáu tình cha con sâu nặng tha thiết,
- Bé Thu tình cảm nồng nàn, cứng cỏi, trong sáng và thắm thiết, mãnh liệt
Ngôi thứ nhất (anh Ba)
-> Tang d?
tin c?y v� tớnh tr? tỡnh c?a cõu chuy?n, khi c?n cú th? b�y t? tr?c ti?p c?m xỳc, thỏi d? d?i v?i s? ki?n v� nhõn v?t.
-Ông Sáu về thăm nhà,con không nhận ba, đến khi nhận phải chia tay,lúc hy sinh cũng không gặp được con ->Câu chuyện trở nên b?t ng?
m� t? nhiờn, h?p lý, hấp dẫn nhưng vẫn chân thực,c?m d?ng tỡnh cha con sõu n?ng v� cao d?p trong c?nh
ng? ộo le c?a
chi?n tranh .
Em hãy tóm tắt văn bản "Chiếc lược ngà" theo một ngôi kể khác?


Nguyễn Quang Sáng
sinh1932 quê ở An
Giang.Tham gia kháng
chiến chống Pháp và
hoạt động trên chiến
trường Nam bộ. Bắt
đầu viết văn từ 1954.
Tác phẩm chính:"Con
chim vàng", "Người quê
hương","Bông cẩm
thạch","Người đi xa",và
một số kich bản phim
ảnh.
Phong cách viết: giản
dị, mộc mạc nhưng sâu
sắc,đậm đà chất Nam
bộ.
Cầm cây lược ngà trong tay, tôi nhớ
về ba .Trước khi tập kết,ba cùng bác
Ba về thăm nhà,tôi đã không nhận ba.
Làm ba rất buồn và cố gắng gần gũi
với tôi .Nhưng tôi có phản ứng quyết
liệt, trong lúc giận dữ ba đã tát một
cái.Tôi giận dỗi bỏ về bà ngoại và
được biết lí do vì sao cái thẹo có trên
mặt ba .Tôi nhận ba cũng là lúc phải
chia tay.Tôi dặn ba mua cho mình
một chiếc lược ở chiến trường,theo lời
kể của bác Ba,ba đã làm cây lược
ngà thận trọng, tỉ mỉ như dồn tất cả
tình yêu thương vào trong đó.Nhưng
không kịp trao cho tôi thì ba đã hy
sinh. Trong giây phút cuối ba chỉ kịp
nhờ bác Ba gửi lại tôi cây lược ngà.
Thu kêu thét lên :Ba..a..a..ba!
-Ba! không cho ba đi! ba ở nhà với con!
Nó hôn cùng khắp..và hôn cả vết thẹo dài bên má của ba
Ba về! Ba mua cho con một cây lược nghe ba
- Ông sáu “một tay ôm con, một tay rút khăn lau nước mắt”
Tình phụ tử cháy bỏng nồng nàn khi con cất tiếng gọi “ba”
Qua những hình ảnh và đoạn hội thoại này, em cảm nhận được điều gì ?
b. Chiếc lược ngà – Tình cha con đằm thắm và bất diệt.

- Luôn thương nhớ, day dứt về tình cảm dành cho con .
-Truyền tình yêu thương sâu nặng vào kỷ vật tặng con: Chiếc lược ngà. Tất cả vì con.
- Ân hận vì đánh con
- Hớn hở như một đứa trẻ được quà khi tìm được khúc ngà voi .
- Cưa từng chiếc răng lược, thận trọng tỉ mỉ như một người thợ bạc .
- Gò lưng tẩn mẩn khắc từng nét chữ lên sống lưng cây lược:” Yêu nhớ tặng Thu con của ba”.
- Cây lược gỡ rối được phần nào tâm trạng của ông sáu, nhớ con lấy cây lược ra ngắm, chải cho thêm bóng mượt ,mong ngày về gặp con.
Theo em, vì sao tác giả lại đặt tiêu đề là " Chiếc lược ngà "?
"Chiếc lược ngà": kỉ vật cuối cùng của người cha đã hy sinh dành cho con- là hiện thân của tình cha con, gắn với lần gặp gỡ cuối cùng của hai cha con.Câu chuyện được kể lại từ góc độ của nhân vật "tôi"- người ban và cũng là người chứng kiến từ đầu đến cuối cuộc gặp gỡ đó.
Nhan đề này thể hiện chủ đề của truyện
Nguy?n Th�nh Long (Cỏc bỳt danh khỏc: Luu Qu?nh, Phan Minh Th?o), sinh ng�y 16 thỏng 6 nam 1925. Quờ quỏn: Quy Nhon, Bỡnh D?nh.Là cây bút chuyên về truyện ngắn và kí.
- Tác phẩm chính: "Bỏt com C? H?" (1955); "Chuy?n nh� chuy?n xu?ng" (1962); "Nh?ng ti?ng v? cỏnh" (1967); "Gi?a trong xanh "(1972);
Phong cách viết nhẹ nhàng nhiều chất thơ, trong sáng, thoải mái, cốt truyện đơn giản nhưng giàu ý nghĩa khái quát.

"Lặng lẽ Sa Pa " Nguy?n Thành Long
- Ra đời sau chuyến đi thực tế Lào Cai mùa hè 1970
Được rút từ tập: " Giữa trong xanh"
Phương thức biểu đạt: Tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm,nghị luận
Cuộc gặp gỡ tình cờ của ông hoạ sĩ, cô kỹ sư mới ra trường với người thanh niên làm việc một mình tại núi cao Sapa. Qua đó, ca ngợi những người lao động thầm lặng, có cách sống đẹp, cống hiến hết sức mình cho đất nước.
-Kh¸ng chiÕn chèng MÜ vµ x©y dùng CNXH ë miÒn B¾c giai ®o¹n (1965-1975)
Anh thanh
niªn khiªm tèn , thÇm lÆng cèng hiÕn cho ®êi.
Ngôi thứ 3 (điểm nhìn ông hoạ sĩ) ->Tác dụng giữ cho truyện vẻ đẹp chân thực khách quan và làm nổi bật chất trữ tình, đào sâu suy tư của nhân vật lại rất phù hợp với suy nghĩ của tác giả.
Cuộc gặp gỡ tình cờ giữa 4 người trên dỉnh Yên Sơn cao 2600 mét.-> Tạo ra tình huống ấy, tác giả giới thiệu nhân vật chính một cách thuận lợi và nhất là để phâm chất của nhân vật chính được bộc lộ qua cái nhìn và ấn tượng của các nhân vật khác.
Tóm tắt văn bản và nêu
ý nghĩa của nhan đề
"Lặng lẽ Sa Pa"?
Truyện kể lại cuộc gặp gỡ tình cờ của 4 con người khác nhau.Một anh thanh niên làm công tác khí tượng thuỷ văn.Một bác lái xe già, một cô kĩ sư nông nghiệp trẻ và một ông hoạ sĩ.Họ gặp nhau trên dường tới Sa Pa bỗng trở nên thân thiết gần gũi như trong một gia đình.Vì họ cùng chung một tâm hồn trong sáng, tinh tế.Một suy nghĩ lành mạnh, sâu sắc và một thái độ sống lao động, làm việc, cống hiến hết mình cho tổ quốc một cách vô tư, hồn nhiên, âm thầm và lặng lẽ.
ý nghĩa nhan đề
Đằng sau cái lặng lẽ, bình yên của
Sa Pa là sự cống hiến thầm lặng của
những con người làm việc chăm chỉ,
cần mẫn đầy tinh thần trách nhiệm
với công việc.
Suy nghĩ, quan niệm về công việc, cuộc sống :
* ý thức trách nhiệm và tình yêu với công việc:
+ Ta với công việc là đôi, sao lại gọi là một mình được.
+ Cất nó đi cháu buồn đến chết mất
Suy nghĩ đúng đắn về công việc, thấy được công việc thầm lặng mà có ích.
* ý thức tự học tập :
+ Đọc sách: thấy như lúc nào cũng có bạn trò chuyện
+ Mừng quýnh khi nhận sách từ tay bác lái xe.
+ Gian nhà hẹp nhưng vẫn dành chỗ để một giá sách.
=>Đam mê học tập, ham hiểu biết, nguồn vui lành mạnh.
* Cách tổ chức cuộc sống: Nhà sạch sẽ, gọn gàng, trồng hoa, nuôi gà.=>Cuộc sống ngăn nắp,gọn gàng và còn rất thơ mộng.
* Đánh giá chung về anh Thanh niên
+ Đó là một trong những con người tiêu biểu của tuổi trẻ, làm việc bình thường lặng lẽ mà vô cùng cần thiết cho Tổ quốc trên đỉnh Sa Pa mây mù tuyệt đẹp.
-+ Anh thanh niªn nổi bật với những phẩm chất tốt đẹp, trong sáng về tinh thần và tình cảm, cách sống và những suy nghĩ về nghề nghiệp và cuộc sống.
Suy nghĩ nào của anh thanh niên
giống với tác giả của một bài thơ
mà em đã được học trong
chương trình Ngữ văn 9?
Vỡ sao t?t c? cỏc nhõn v?t trong truy?n d?u khụng du?c d?t tờn? ? nhõn v?t anh thanh niờn, em h?c t?p du?c nh?ng ph?m ch?t dỏng qỳy n�o?



Tác giả muốn vô danh họ, bình thường hóa họ, muốn nói rằng đó là những con người lao động bình thường, phổ biến, thường gặp trong quần chúng nhân dân ta trên khắp mọi miền đất n­íc.



- Lê Minh Khuê sinh năm 1949- quê ở Thanh Hoá. Thuộc thế hệ những nhà văn thời kỳ chống Mỹ. Là thanh niên xung phong.
- Đề tài: +Trước 1975 viết về cuộc sống chiến đấu của thanh niên xung phong, bộ đội trên đường Trường Sơn.
+ Sau 1975 viết về những chuyển biến xã hội và con người trên tinh thần đổi mới.
- Tác phẩm chính: "Cao điểm mùa hạ" (Truyện ngắn-1978), "Đoàn kết" (1980), "Bi kịch nhỏ" (1993), "Một mình qua đường" (tập truyện- 2006)
- Phong cách viết ngòi bút miêu tả tâm lý tinh tế, đặc sắc.Văn phong đẹp, nghiêm trang cùng với sự châm biếm tinh tường đồng thời có khả năng trong những nhận xét khơi gợi.

"Những ngôi sao xa xôi"
Lê Minh Khuê Sáng tác 1971, in lần đầu trong tạp chí "Tác phẩm mới"
- Phương thức biểu đạt: tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm .

Cuộc sống, chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong ë cao ®iÓm trªn tuyến đường Trường Sơn trong những năm chiến tranh chống Mĩ cứu nước Truyện làm nổi bật tâm hồn trong sáng giàu mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của họ.
- Kháng chiếu chống Mĩ, bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam (1954-1975)
- Ba cô gái thanh niên xung phong đầy nữ tính và đậm chất anh hùng trên tuyến đường Trường Sơn.
Ngôi thứ nhất Phương Định
-> Diễn tả một cách tự nhiên, sinh động những cảm xúc, tâm trạng, ý nghĩ của các cô gái trẻ luôn đối mặt với nguy
hiểm mà vẫn sống hồn nhiên, lạc quan, mơ mộng.
Tâm trạng Phương Định trong một lần phá bom nổ chậm. Và một trận mưa đá bất ngờ trên cao điểm
->Làm hiện rõ cuộc sống sinh hoạt hàng ngày trên cao điểm vô cùng ác liệt, hiểm nguy có thể hy sinh bất cứ lúc nào, nhưng tâm hồn của họ vẫn thanh thản, vui tươi, tính cách vẫn kiên cường.
Hãy tóm tắt văn bản�?
Ba cô gái thanh niên xung Phương
Định,Nho và tổ trưởng là chị Thao ở
một tổ trinh sát phá bom tại một trọng
điểm trên tuyến đường Trường Sơn.
Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném
bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp
do bom địch gây ra,đánh dấu các vị trí
những trái bom chưa nổ và phá bom.
Cuộc sống ở nơi trọng điểm giữa chiến
Trường dù khắc nghiệt hết sức nguy
hiểm nhưng họ vẫn có những niềm
vui hồn nhiên, thanh thản mơ mộng
của tuổi trẻ.Mỗi người một cá tính
nhưng họ rất gắn bó yêu thương nhau
trong tình đồng đội.Trong một lần phá
bom, Nho bị thương, Định và Thao
lo lắng săn sóc Nho.

Theo em, nhan đề "Những ngôi sao xa xôi" có ý nghĩa gì?
Lựa chọn chữ cái đứng đầu câu trả lời mà em cho là đúng nhất và giải thích rõ lí do vì sao em chọn đáp án đó.
A. Chỉ nhân vật chính Phương Định vì cô "có cái nhìn xa xăm".
B. Khẳng định những tính cách, phẩm chất cao quí của tổ nữ thanh niên xung phong sẽ ngời sáng mãi trong lòng người đọc như những vì sao lấp lánh trong đêm.
C. Ngợi ca những nữ thanh niên xung phong hồn nhiên, lãng mạn, gan góc dũng cảm mà vẫn giản dị như những vì sao trên bầu trời đêm.
Hãy điền những từ ngữ giới thiệu về 3 nhân nhân vật nữ thanh niên.
a, Nơi ở:
b, Công việc:
c, Phẩm chất chung:
Trên một cao điểm giữa một vùng trọng điểm, trên tuyến đường Trường Sơn.

+ Phải chạy trên cao điểm giữa ban ngày, phơi mình ra giữa trọng điểm đánh phá của máy bay địch.
+ Đo, ước tính khối lượng đất đá, đếm số bom chưa nổ và dùng thuốc nổ để phá.
+ Tinh thần trách nhiệm cao với công viêc, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ
+ Lòng dũng cảm, sãn sàng hi sinh, không quản khó khăn gian khổ.
+ Tình đồng đội gắn bó.
+ Dễ xúc cảm nhiều mơ ước.
+ Thích làm đẹp cho cuộc sống của mình
.........................
.................. .....
Qua tâm trạng Phương Định
trong một lần phá bom,
em thấy trong khi làm nhiệm vụ,
Phương Định là một cô thanh niên
xung phong như thế nào?

Tính cách của Phương Định
Tâm trạng khi đào bom để đặt mìn
Can đảm

Trong cuộc
sống sinh
hoạt đời
thường

Tâm trạng khi đến gần quả bom
Can đảm
Sợ hãi thoáng qua

Căng thẳng
dồn nén

Gan góc, coi thường hiểm nguy
Hồn nhiên, lãng mạn
Trong khi làm nhiệm vụ
Nghệ thuật đối lập
Tâm trạng khi chờ bom nổ
- NguyÔn Minh Ch©u 1930-1989) quê Quỳnh Lưu – Nghệ An.Lµ mét trong nh÷ng c©y bút văn xuôi xuất sắc của nên văn học Việt Nam thời chống Mỹ và là hiện tượng nổi bật nước ta những năm 80 của thế kỷ 20. §­îc Nhµ n­íc truy tÆng Gi¶i th­ëng Hå ChÝ Minh vÒ V¨n häc NghÖ thuËt n¨m 2000.
- Các tác phẩm tiêu biểu:Tiểu thuyết: Cửa sông, Dấu chân người lính. Truyện ngắn: Mảnh trăng cuối rừng, Bức tranh…
- Phong c¸ch viÕt : những trang v¨n cña «ng lu«n cã sù tìm tòi, đổi mới mạnh mẽ về tư tưởng và nghệ thuật, giµu ý vÞ triÕt lÝ vµ ®a nghÜa.
“BÕn quª”
NguyÔn Minh Ch©u
- N»m trong tËp truyÖn ng¾n cïng tªn xuÊt b¶n 1985
- Phương thức biểu đạt: tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm.
Qua những cảm xúc và suy ngẫm của nhân vật Nhĩ vào lúc cuối đời trên giường bệnh, truyện thức tỉnh ở mọi người sự trân trọng những giá trị và vẻ đẹp bình dị, gần gũi của cuộc sống, của quê hương.
- Đất nưước thống nhất, thời kì đổi mới giai đoạn sau 1975.
-Những suy nghĩ và chiêm nghiệm của Nhĩ về cuộc đời và quê hương.
Ngôi thứ ba (giàu chất triết lí (dòng trần thuật chuyển hóa thành dòng độc thoại nội tâm của nhân vật Nhĩ -> Tác dụng thể hiện những triết lí suy ngẫm, trải nghiệm từ nhân vật một cách khách quan, đầy tính thuyết phục .
- NhÜ ®i kh¾p n¬i trªn thÕ giíi >< cuèi ®êi l¹i ph¶i n»m liÖt trªn gi­êng bÖnh.
- Khi ph¸t hiÖn ra vÎ ®Ñp cña bÕn s«ng ngay tr­íc nhµ>< l¹i kh«ng thÓ ®Õn ®­îc.
NhÜ nhê con trai gióp m×nh>< nã l¹i sa vµo
®¸m ch¬i cê thÕ trªn hÌ phè.
-> T×nh huèng truyÖn ®­îc x©y dùng trªn mét chuçi nghÞch lÝ.=> §­a
®Õn cho ng­êi ®äc mét nhËn thøc vÒ cuéc ®êi.Më ra mét néi dung triÕt lÝ mang tÝnh tr¶i nghiÖm cña ®êi ng­êi.
























































































Tình huống truyện
được xây dựng trên một
chuỗi nghịch lí
Nhĩ đi khắp nơi trên thế giới >< cuối đời lại phải nằm liệt trên giường bệnh.
Khi phát hiện ra vẻ đẹp của bến sông ngay trước nhà>< lại không thể đến được.
Nhĩ nhờ con trai giúp mình>< nó lại sa vào đám chơi cờ thế trên hè phố.
Cuộc sống và số phận con người chứa đầy những điều bất thường, khó tránh được sự vòng vèo, chùng chình. Phải biết những giá trị và vẻ đẹp đích thực của đời sống ở ngay những cái gần gũi, bình thường mà bền vững.
Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ về thiên nhiên,về vợ và con trai như thế nào ?

?H ×nh ¶nh nµo trong v¨n
b¶n thÓ hiÕn râ ý nghÜa cña
nhan ®Ò “BÕn quª”?
Nêu ý nghĩa biểu tượng
của một số hình ảnh,
chi tiết trong truyện?
-Sắc tím đậm hơn của những bông hoa bằng lăng cuối mùa; tiếng đất lở ở bờ sông bên này khi cơn lũ đầu nguồn dồn về.là biểu tượng cho sự sống tàn lụi trong những ngày cuối cùng của đời Nhĩ.
-Con đò chở khách trên sông Hồng cập bến là con đò sẽ đưa Nhĩ tới cõi hư không của một kiếp người.
- Hình ảnh cậu con trai sa vào một đám chơi phá cờ thế trên lề đường biểu tượng cho cái vòng vèo, chùng chình trên đường đời mà người ta khó tránh khỏi.
-Hành động kì quặc của Nhĩ ở cuối truyện có ý nghĩa thức tỉnh con người hãy mau dứt bỏ những cái vòng vèo, chùng chình trên đường đời để hướng tới nh?ng giá trị đích thực, vốn rất gi?n dị, gần gũi và bền v?ng.
Hình ảnh bãi bồi, bến sông và khung cảnh
thiên nhiên là biểu tượng cho vẻ đẹp của đời sống,
của quê hương xứ sở trong những
cái gần gũi, bình dị. Nhan đề "Bến quê" mang
ý nghĩa biểu tưượng ấy.


























































































Cảm xúc, suy nghĩ
của nhân vật Nhĩ
Thiên nhiên
Bình dị, giàu đẹp và gần gũi.
Người vợ
Tần tảo, giàu tình yêu và đức hi sinh.
Cậu con trai
Không hiểu ý cha, mải chơi, có thể bỏ lỡ cơ hội.
Hãy trân trọng
những vẻ đẹp và giá trị bình dị, gần gũi, của gia đình, của quê hương.
Hãy trình bày cảm nhận của em về
nhân vật Nhĩ?
- Hoµn c¶nh sèng cña NhÜ thËt ®¸ng th­¬ng.
- Nh÷ng c¶m nhËn, suy nghÜ cña anh vÒ thiªn nhiªn, ng­êi vî vµ ®øa con lµm ta tr©n träng.
- Kh¸t väng cuèi ®êi cña NhÜ lµm ta ph¶i suy nghÜ.
- Nh÷ng triÕt lÝ mang tÝnh tr¶i nghiÖm vÒ cuéc ®êi con ng­êi lµ bµi häc thÊm thÝa mµ s©u s¾c.
Nét chính về nội dung tác phẩm truyện Việt Nam hiÖn ®¹i:
Phản ánh đời sống con người Việt Nam trong giai đoạn lịch sử chống Pháp, Mĩ, cuộc xây dựng đất nước.
Cuộc sống chiến đấu , lao động gian khổ, thiếu thốn của con người Việt Nam trong chiến đấu và xây dựng đất nước: yêu làng xóm, yêu quê hương đất nước, yêu công việc, có tinh thần trách nhiệm cao, trọng tình nghĩa ...

Nét chính về nghệ thuật tác
ph?m truy?n Vi?t Nam hiện
đại:
Các truyện trần thuật theo ngôi thứ nhất hoặc thứ ba.
Ngôi thứ nhất giúp cho truyện trở nên chân thực hơn gần gũi hơn qua cái nhìn của chính người chứng kiến câu chuyện.
Ngôi thứ ba giúp cho không gian truyện mở rộng hơn, khách quan hơn.
Nhân vật được đặy vào tình huống, qua đó bộc lộ được diễn biến tâm lí cũng như tính cách nhân vật.

Tình huống truyện
Chủ đề tác phẩm
Tính cách nhân vật
Nội tâm nhân vật
Cñng cè: Kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung nghÖ thuËt cña truyÖn ViÖt Nam hiÖn ®¹i trong ch­¬ng tr×nh ng÷ v¨n 9
II, Luyện tập:
Bài tập 1 dành cho H khá.
Đây là một câu văn trích trong trong tác phẩm "Lặng lẽ Sa Pa ":
"Trong cái lặng im của Sa Pa, dưới những dinh thự cũ kĩ của Sa Pa còn có những con người làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất nước."
Viết đoạn văn khoảng 7-10 câu đúng ngữ pháp về nội dung: Đằng sau sự yên tĩnh của Sa Pa, người ta đang làm việc, trong câu mở đoạn là một câu bị động, câu kết đoạn là một câu chủ động và câu văn trích ở trên được dùng làm lời dẫn trực tiếp trong quá trình viết văn.
Bài tập 2 dành cho H trung binh.
. Viết một đoạn văn ngắn từ 6-8 câu, giới thiệu truyện ngắn "Bến quê" của Nguyễn Minh Châu. Trong đó có sử dụng thành phần biệt lập (tình thái, cảm thán, phụ chú ) và một câu chứa khởi ngữ.
Bài tập 3 dành cho H yếu, kém:
Qua một dàn ý cho sẵn, em hãy nêu c?m nh?n c?a mình v? nh?ng cô gái thanh niên xung phong trong do?n trích : "Nh?ng ngôi sao xa xôi".Trong đó có sử dụng một thành phần biệt lập.
Bài tập 3
Hoàn cảnh sống và chiến đấu :
- Nguy hiểm, ác liệt .
– Luôn mạo hiểm với cái chết .
Nét chung :
Thanh niên tình nguyện .
Hay xúc động ,giàu mơ mộng
- Thích làm đẹp
Phẩm chất :-Tinh thần trách nhiệm cao
- Dũng cảm không sợ hy sinh.
- Tinh thần đồng đội gắn bó.
Cảm nhận : - Những cô gái đáng yêu ,đáng khâm phục – Có tâm hồn trong sáng –Tính cách trong sáng ,tinh thần dũng cảm - Họ chính là hình ảnh đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam trong kháng chiến .
H×nh ¶nh nh÷ng ng­êi lao ®éng ©m thÇm tha thiÕt mµ s«i næi lµm viÖc cho ®Êt n­íc ®­îc kh¾c ho¹ ch©n thùc ®Ñp ®Ï trong t¸c phÈm “LÆng lÏ Sa Pa” cña NguyÔn Thµnh Long.§ã lµ h×nh ¶nh anh thanh niªn lµm viÖc trªn ®Ønh Yªn S¬n cao 2600mÐt lu«n cè g¨ng, nç lùc hoµn thµnh c«ng viÖc “®o n¾ng, ®o m­a, ®o giã, tÝnh m©y” ®Ó “phôc vô s¶n xuÊt, phôc vô chiÕn ®Êu”.Anh lu«n t×m thÊy niÒm vui trong c«ng viÖc, quªn ®i nh÷ng khã kh¨n vÊt v¶ “Nh÷ng lóc im lÆng, l¹nh cãng mµ l¹i hõng hùc nh­ ch¸y”. ChÝnh c¸ch suy nghÜ vµ nÕp sèng ®Ñp ®· khiÕn anh quªn m×nh ®Ó cèng hiÕn cho Tæ quèc.®ã cßn lµ «ng kÜ s­ v­ên rau “ngµy nµy sang ngµy kh¸c «ng ngåi im trong v­ên su hµo, r×nh xem c¸ch ong lÊy phÊn vµ thô phÊn cho hoa su hµo’ ®Ó råi “ thay cho ong «ng cÇn mÉn thô phÊn cho hµng v¹n c©y su hµo”, ®Ó nh©n d©n miÒn B¾c cã ®­îc cñ su hµo ngon h¬n, ngät h¬n tr­íc.Thö hái liÖu cã mÊy ai lµm ®­îc nh­ thÕ nÕu kh«ng cã sù kiªn tr×, lßng yªu nghÒ vµ sù hy sinh lín lao v× cuéc sèng cña mäi ng­êi? Vµ kh«ng ai cã thÓ quªn næi h×nh ¶nh ng­êi ®ång chÝ lËp b¶n ®è sÐt suèt m­êi mét n¨m kh«ng rêi c¬ quan, tr¸n ®ång chÝ ngµy cµng hãi cßn b¶n ®è sÐt th× s¾p xong råi.Kh¸t väng t×m ®­îc “cña ch×m n«ng, cña ch×m s©u trong lßng ®Êt” ®· khiÕn anh hy sinh c¶ h¹nh phóc cña tuæi trÎ.Hä chÝnh lµ nh÷ng ng­êi anh hïng gi÷a ®êi th­êng, lu«n cèng hiÕn thÇm lÆng cho ®Êt n­íc.®óng nh­ lêi anh thanh niªn “Trong c¸i lÆng im cña Sa Pa, d­íi nh÷ng dinh thù cò kÜ cña Sa Pa cßn cã nh÷ng con ng­êi lµm viÖc vµ lo nghÜ nh­ vËy cho ®Êt n­íc”. Cã thÓ nãi ®»ng sau sù yªn tÝnh cña Sa Pa, cã c¶ mét thÕ hÖ ®ang miÖt mµi h¨ng say, thÇm lÆng nh­ng s«i næi, cèng hiÕn hÕt m×nh cho tæ quèc th©n yªu.
H×nh ¶nh nh÷ng ng­êi lao ®éng ©m thÇm tha thiÕt mµ s«i næi lµm viÖc cho ®Êt n­íc ®­îc kh¾c ho¹ ch©n thùc ®Ñp ®Ï trong t¸c phÈm “LÆng lÏ Sa Pa” cña NguyÔn Thµnh Long.§ã lµ h×nh ¶nh anh thanh niªn lµm viÖc trªn ®Ønh Yªn S¬n cao 2600mÐt lu«n cè g¨ng, nç lùc hoµn thµnh c«ng viÖc “®o n¾ng, ®o m­a, ®o giã, tÝnh m©y” ®Ó “phôc vô s¶n xuÊt, phôc vô chiÕn ®Êu”.Anh lu«n t×m thÊy niÒm vui trong c«ng viÖc, quªn ®i nh÷ng khã kh¨n vÊt v¶ “Nh÷ng lóc im lÆng, l¹nh cãng mµ l¹i hõng hùc nh­ ch¸y”. ChÝnh c¸ch suy nghÜ vµ nÕp sèng ®Ñp ®· khiÕn anh quªn m×nh ®Ó cèng hiÕn cho Tæ quèc.®ã cßn lµ «ng kÜ s­ v­ên rau “ngµy nµy sang ngµy kh¸c «ng ngåi im trong v­ên su hµo, r×nh xem c¸ch ong lÊy phÊn vµ thô phÊn cho hoa su hµo’ ®Ó råi “ thay cho ong «ng cÇn mÉn thô phÊn cho hµng v¹n c©y su hµo”, ®Ó nh©n d©n miÒn B¾c cã ®­îc cñ su hµo ngon h¬n, ngät h¬n tr­íc.Thö hái liÖu cã mÊy ai lµm ®­îc nh­ thÕ nÕu kh«ng cã sù kiªn tr×, lßng yªu nghÒ vµ sù hy sinh lín lao v× cuéc sèng cña mäi ng­êi? Vµ kh«ng ai cã thÓ quªn næi h×nh ¶nh ng­êi ®ång chÝ lËp b¶n ®è sÐt suèt m­êi mét n¨m kh«ng rêi c¬ quan, tr¸n ®ång chÝ ngµy cµng hãi cßn b¶n ®è sÐt th× s¾p xong råi.Kh¸t väng t×m ®­îc “cña ch×m n«ng, cña ch×m s©u trong lßng ®Êt” ®· khiÕn anh hy sinh c¶ h¹nh phóc cña tuæi trÎ.Hä chÝnh lµ nh÷ng ng­êi anh hïng gi÷a ®êi th­êng, lu«n cèng hiÕn thÇm lÆng cho ®Êt n­íc.®óng nh­ lêi anh thanh niªn “Trong c¸i lÆng im cña Sa Pa, d­íi nh÷ng dinh thù cò kÜ cña Sa Pa cßn cã nh÷ng con ng­êi lµm viÖc vµ lo nghÜ nh­ vËy cho ®Êt n­íc”. Cã thÓ nãi ®»ng sau sù yªn tÝnh cña Sa Pa, cã c¶ mét thÕ hÖ ®ang miÖt mµi h¨ng say, thÇm lÆng nh­ng s«i næi, cèng hiÕn hÕt m×nh cho tæ quèc th©n yªu.
"Bến quê" là một câu chuyện về cuộc đời – cuộc đời vốn rất bình lặng quanh ta – với những nghịch lý không dễ gì hoá giải. Hình như trong cuộc sống hôm nay, chúng ta có thể gặp ở đâu đó một số phận giống nhau như hoặc gần giống như số phận của nhân vật Nhĩ trong câu chuyện của Nguyễn Minh Châu? Người ta có thể mải mê kiếm danh, kiếm lợi để rồi sau này khi đã rong ruổi gần hết cuộc đời, vì một lý do nào đó phải bẹp dí một chỗ, con người mới chợt nhận ra rằng: gia đình chính là cái tổ ấm cuối cùng đưa tiễn ta vào nơi vĩnh hằng! Cái chân lý đơn giản ấy, tiếc thay Nhĩ chỉ kịp nhận ra vào những ngày th¸ng cuối cùng của cuộc đời mình. Nhĩ đã từng"đi tới không sót một xó xỉnh nào trên trái đất ", nhưng khi chẳng may bị mắc bệnh hiểm nghÌo, liệt toàn thân, cuộc sống của anh lại hoàn toàn phục thuộc vào những người khác. Nhưng chính vào cái khoảnh khắc mà trực giác đã mách bảo cho anh biết rằng cái chết đã cận kề thì trong anh lại bừng lên những khát vọng thật đẹp đẽ và thánh thiện. Có thể nói, Bến là quê là câu chuyện bàn về ý nghĩa của cuộc sống , nhân vật Nhĩ là một nhân vật tư tưởng, nhưng là thứ tư tưởng đã được hình tượng hoá và có khả năng gây xúc động mạnh mẽ cho người đọc.
Các thành phần biệt lập đã sử dụng là:
+Phụ chú: cuộc đời vốn rất bình lặng quanh ta
+Tình thái: hình như
+Cảm thán: tiếc thay.
+Khởi ngữ: cái chân lý giản dị ấy
Hướng dẫn học ở nhà
- Phát biểu cảm nghĩ về nhân vật.
- Chuẩn bị kiểm tra văn (phần truyện)
- Soạn bài "Tổng kết ngữ pháp"
HẸN GẶP LẠI

Trong chương trình
Ngữ văn 9, em đã
học những tác phẩm
truyện hiện đại Việt
Nam nào?
- Làng
- Chiếc lược ngà
Lặng lẽ Sa Pa
Bến quê
Những ngôi sao xa xôi

Đây là những những hình ảnh
liên quan đến văn bản nào
mà em đã được học?

Đây là những hình ảnh liên quan đến văn bản nào mà em đã được học?



Nhãm 3
“Nh÷ng ng«I sao xa x«i”
cña Lª Minh Khuª

Câu hỏi thảo luận
?Với những hiểu biết về truyện ngắn "Chiếc lược ngà" em hãy:
1. Xác định nhân vật chính trong văn bản?
2. Xác định tình huống truyện?
3. Xác định bố cục văn bản?






Ông Hai là một trong những hình ảnh
tập trung tiêu biểu nhất về người nông dân
trong nền văn xuôi Việt Nam hiện đại.Ông vừa
mang trong mình tình cảm yêu làng truyền thống,
vừa mang những nét mới của thời đại mới.Tất cả
đã hoà quện làm một trong tình cảm trong ý nghĩ,
trong hành động của những người dân quê một
lòng đi theo cách mạng để bảo vệ làng xóm
quê hương.
* Những tác phẩm viết về tình cảm quê hương đất nước như : “Quê hương” ( Tế Hanh ); “Tiếng gà trưa” ( Xuân Quỳnh), “Bếp lửa”
( Bằng Việt ) , “Cố Hương” ( Lỗ Tấn )... “C¶nh khuya”, “R»m th¸ng riªng”- Hå ChÝ Minh, “Lao xao” trÝch “Tuæi th¬ im lÆng” cña Duy Kh¸nh, “Buæi häc cuèi cïng” …
* Nét riêng của tình cảm quê hương trong truyện ngắn "Làng " thể hiện ở hai điểm sau:
+ Tình yêu làng của ông Hai trở thành niềm say mê ,hãnh diện ,thành thói quen khoe làng mình .
+ Tình yêu làng phải đặt trong tình yêu nước ,thống nhất với tinh thần kháng chiến khi đất nước đang bị xâm lược và cả dân tộc đang tiến hành cuộc kháng chiến.
Ng��i th�c hiƯn
Nguy?n Th? Thanh H?ng