Bài 30. Ôn tập về truyện

Người
Dạy
Cô
Giáo
Nguyễn
Thị
Vân
THCS
Phúc
Thành
1
2
3
4
5
? Đây là ai
Lê Minh Khuê
Bà là nhà văn nữ có sở trường về truyện ngắn với ngòi bút miêu tả tâm lí tinh tế, sắc sảo, đặc biệt là tâm lí nhân vật nữ.
Ông là một nhà văn Nam Bộ, rất am hiểu và gắn bó với mảnh đất ấy. Ông hầu như chỉ viết về cuộc sống và con người Nam Bộ trong chiến tranh và sau hoà bình.
Nguyễn Quang Sáng.
Ông được mệnh danh là nhà văn của nông thôn Việt Nam.
Kim Lân.
Những thiên truyện của ông thể hiện một phong cách văn xuôi nhẹ nhàng, tình cảm, giàu chất thơ và mang nhiều ý nghĩa sâu sắc về vẻ đẹp con người.
Nguyễn Thành Long.
Ông được đánh giá là một trong số những người " mở đường tinh anh và tài năng" , đã đi được xa nhất trong chặng mở đầu của công cuộc đổi mới văn học sau 1975.
Nguyễn Minh Châu.
Lê Minh Khuê
Nguyễn Quang Sáng
Nguyễn Minh Châu
Kim Lân
Nguyễn Thành Long
(Những ngôi sao xa xôi)
(Chiếc lược ngà)
(Bến quê)
(Làng)
(Lặng lẽ Sa Pa)
Tiết 153:
I/ B¶ng hÖ thèng c¸c t¸c phÈm truyÖn ®· häc:
Làng (trích)
1
Kim Lân
1948
Tâm trạng của ông Hai ở nơi tản cư khi nghe tin làng mình theo giặc. Truyện thể hiện tình yêu làng, yêu nước sâu sắc, thống nhất hoà quyện
Chiếc lược ngà (trích)
Nguyễn Quang Sáng
1966
Câu chuyện éo le và cảm động về hai cha con: Ông Sáu và bé Thu trong lần ông về thăm nhà và ở khu căn cứ. Qua đó, truyện ca ngợi tình cha con thiêng liêng, sâu sắc trong hoàn cảnh chiến tranh..
2
Lặng lẽ Sa Pa (trích)
Nguyễn Thành Long
1970
Cuộc gặp gỡ tình cờ của ông hoạ sĩ, cô kĩ sư trẻ với người thanh niên làm việc một mình tại trạm khí tượng trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m. Truyện ca ngợi những người lao động thầm lặng, có cách sống đẹp, cống hiến cho đất nước.
3
Bến quê (trích)
Nguyễn Minh Châu
Qua những cảm xúc và suy ngẫm của nhân vật Nhĩ vào lúc cuối đời trên giường bệnh, truyện thức tỉnh mỗi người sự trân trọng những giá trị và vẻ đẹp bình dị, gần gũi của cuộc sống, của quê hương.
4
1985
Những ngôi sao xa xôi (trích )
Lê Minh Khuê
1971
Cuộc sống, chiến đấu của ba cô gái TNXP trên một cao điểm ở tuyến đường Trường Sơn trong những năm chống Mĩ cứu nước. Truyện làm nổi bật tâm hồn trong sáng, giầu mơ mộng tinh thần dũng cảm cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của họ.
5
Truyện ngắn
Truyện ngắn
Truyện ngắn
Truyện ngắn
Truyện ngắn
Tiết 153:
II/ §Êt n­íc vµ con ng­êi ViÖt Nam:
Tiết 153:
II/ §Êt n­íc vµ con ng­êi ViÖt Nam:
Bài tập
Sắp xếp những tác phẩm đã học sau vào giai đoạn lịch sử phù hợp?
Làng- Kim Lân
Chiếc lược ngà- Nguyễn Quang Sáng
Bến quê - Nguyễn Minh Châu
Lặng lẽ SaPa - Nguyễn Thành Long
Những ngôi sao xa xôi- Lê Minh Khuê
Làng- Kim Lân
Chiếc lược ngà- Nguyễn Quang Sáng
Những ngôi sao xa xôi- Lê Minh Khuê
Lặng lẽ SaPa - Nguyễn Thành Long
Bến quê - Nguyễn Minh Châu
Tiết 153:
Làng- Kim Lân
Chiếc lược ngà- Nguyễn Quang Sáng
Những ngôi sao xa xôi- Lê Minh Khuê
Lặng lẽ SaPa - Nguyễn Thành Long
Bến quê - Nguyễn Minh Châu
Đất nước trải qua nhiều thăng trầm, với những biến cố lơn lao của lịch sử, đối đầu với hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ và công cuộc xây dựng đất nước
STT
Truyện, tác giả
Năm S.T
Hình ảnh đất nước
Hình ảnh con người việt nam
Làng (trích truyện ngắn)
Lặng lẽ Sa Pa (trích truyện ngắn)
Chiếc lược ngà (trích truyện ngắn)
Bến quê (trích truyện ngắn)
Những ngôi sao xa xôi (trích truyện ngắn)
1948
1970
1966
1971
1
2
3
4
5
1985
- Kháng chiến chống Pháp.
-Kháng chiến chống Mĩ,
-Kháng chiến chống Mĩ giải phóng miền Nam
Kháng chiến chống Mĩ trên tuyến đường Trường Sơn.
Thời kì hoà bình.
II. Đất nước và con người Việt Nam
- Người dân đi tản cư.
- Đất nước chịu nhiều mất mát hi sinh.
-XDCNXH ở miền Bắc.
Ông Hai:
Anh thanh niên:
Ông Sáu:

Bé Thu:
Ba cô gái thanh niên xung phong:
Suy nghĩ và chiêm nghiệm của Nhĩ về cuộc đời và quê hương.
Đất nước trải qua những thăng trầm của lịch sử.
Yêu làng và yêu nước, quyết tâm trung thành với cụ Hồ với kháng chiến.
Yêu con tha thiết, sâu lặng trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh.
Yêu cha mãnh liệt, tính cách mạnh mẽ, cứng cỏi.

Yêu thích và hiểu ý nghĩa công việc thấm lặng, giàu mơ ước và có lí tưởng sống cao đẹp.

Dũng cảm, không sợ hi sinh, tình cảm trong sáng, hồn nhiên, lạc quan trong hoàn cản chiến đấu ác liệt.

Nhĩ:
Con người Việt nam
Thời kỳ chống Pháp
Thời kỳ chống Mĩ
Thời kỳ hoà bình
Yêu làng.
Yêu nước
Thuỷ chung,tin tưởng vào kháng chiến
- Yêu nước, dũng cảm.
Chiu nhiều hy sinh, mất mát.
Có tình cảm cao đẹp.
Có những suy ngẫm, chiêm nghiệm về con người, cuộc đời
- Có tâm hồn cao đẹp.
- Có đời sống tình cảm sâu sắc, phong phú.
STT
Truyện, tác giả
Năm S.T
Hình ảnh đất nước
Hình ảnh con người việt nam
Làng (trích truyện ngắn)
Lặng lẽ Sa Pa (trích truyện ngắn)
Chiếc lược ngà (trích truyện ngắn)
Bến quê (trích truyện ngắn)
Những ngôi sao xa xôi (trích truyện ngắn)
1948
1970
1966
1971
1
2
3
4
5
1985
- Kháng chiến chống Pháp.
-Kháng chiến chống Mĩ,
-Kháng chiến chống Mĩ giải phóng miền Nam
Kháng chiến chống Mĩ trên tuyến đường Trường Sơn.
Thời kì hoà bình.
II. Đất nước và con người Việt Nam
- Người dân đi tản cư.
- Đất nước chịu nhiều mất mát hi sinh.
-XDCNXH ở miền Bắc.
Ông Hai:
Anh thanh niên:
Ông Sáu:

Bé Thu:
Ba cô gái thanh niên xung phong:
Suy nghĩ và chiêm nghiệm của Nhĩ về cuộc đời và quê hương.
Đất nước trải qua những thăng trầm của lịch sử.
Có đời sống tâm hồn phong phú, phẩm chất tốt đẹp (Dũng cảm, yêu đời, sẵn sàng chiến đấu và hi sinh cho độc lập và tự do của đất nước.
-Vẻ đẹp mộc mạc mà thiêng liêng cao cả.
Yêu làng và yêu nước, quyết tâm trung thành với cụ Hồ với kháng chiến.
Yêu con tha thiết, sâu lặng trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh.
Yêu cha mãnh liệt, tính cách mạnh mẽ, cứng cỏi.

Yêu thích và hiểu ý nghĩa công việc thấm lặng, giàu mơ ước và có lí tưởng sống cao đẹp.

Dũng cảm, không sợ hi sinh, tình cảm trong sáng, hồn nhiên, lạc quan trong hoàn cản chiến đấu ác liệt.

Nhĩ:
Bài tập trắc nghiệm
Nhận xét về nội dung của các tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam ( từ Cách mạng tháng 8 - 1945) trong chương trình ngữ văn 9 có những ý kiến sau:
A- Tái hiện đời sống Cách Mạng và kháng chiến của mọi tầng lớp nhân dân bằng những bức tranh sinh động.
B- Biểu hiện sức sống bền bỉ và vẻ đẹp tâm hồn của con ngươì Việt Nam.
C- Phản ánh nỗi thống khổ của người nông dân dưới chế độ cũ.
D- Tập trung thể hiện số phận, hạnh phúc, buồn vui của mỗi con người trong cuộc sống đời thường , để hướng con người tới những giá trị tốt đẹp, bền vững trong cuộc đời.
Đáp án: A, B, D
Truyện hiện đại Việt Nam
(Sau CM Tháng Tám)
Con người Việt Nam: Yêu nước tha thiết, tâm hồn trong sáng
Đất nước Việt Nam: Những biến cố thăng trầm, vất vả gian lao
Sức sống mãnh liệt bền bỉ.
Mộc mạc giản dị mà thiêng liêng cao cả
- Lòng yêu nước và lòng tự hào dân tộc
III. Nghệ thuật kể chuyện
STT
Truyện, tác giả
Ngôi kể
Tác dụng
Tình huống truyện
Tác dụng
1
2
3
4
5
Làng (trích truyện ngắn)
Lặng lẽ Sa Pa (trích truyện ngắn)
Chiếc lược ngà (trích truyện ngắn)
Bến quê (trích truyện ngắn)
Những ngôi sao xa xôi (trích truyện ngắn)
Ngôi 3 (đặt vào nhân vật ông Hai)
Ngôi 3 (đặt vào nhân vật ông học sĩ)
Ngôi 1: xưng tôi (bác Ba)
Ngôi 3 (đặt vào nhân vật Nhĩ)
Ngôi 1: xưng tôi (Phương Định)
-Khách quan, chân thực.
-Khách quan, chân thực.
-Câu chuyện trở lên gần gũi, chân thực.
-Câu chuyện trở lên gần gũi, chân thực.
-Tính khách quan hiện thực dường như được tăng thêm.
-Ông Hai nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc
-Tình yêu làng và tình yêu nước được biểu hiện sâu sắc
-Tính cách và phẩm chất của các nhân vật bộc lộ, đặc biệt là anh thanh niên.
-Rút ra những trải nghiệm về cuộc đời, quy luật sống
-Cuộc gặp gỡ bát ngờ giữa 3 người trên đỉnh cao Yên Sơn.
-Nhĩ đang sống những ngày cuối cùng của cuộc đời trên giường bệnh.
-Ông Sáu về thăm gia đình, Thu không nhận ba.
-Thu nhận ra ba thì ông Sáu phải ra đi.
-Ông Sáu hi sinh khi chưa kịp trao cho con cây lược
-Chuyện bất ngờ, hấp dẫn nhưng vẫn phù hợp với lo-gich cuộc sống chiến tranh.
-Những lần phá bom nguy hiểm
-Cuộc chiến đấu nguy hiểm nhưng tâm hồn 3 thanh niên xung phong vẫn hồn nhiên, lạc quan, kiên cường.
-Trận mưa đã bất ngờ.
Bài tập trắc nghiệm
Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật của các tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam ( từ Cách mạng tháng 8 - 1945) trong chương trình ngữ văn 9 có những ý kiến sau:
A-Xây dựng tình huống bất ngờ, hợp lý tự nhiên
B- Xây dựng nhân vật thành công: miêu tả tâm lý tinh tế.
C- Lựa chọn ngôi kể phù hợp, ngôn ngữ, giọng điệu trong sáng, giàu chất trữ tình.
D- Nghệ thuật ước lệ.
Đáp án: A, B, C
Bài tập
" Hút một điếu thuốc lào, uống một hụm chè tươi nóng, ông chóp chép cái miệng ngẫm nghĩ; bao nhiêu ý nghĩ vui thích chen chúc trong đầu óc. Tiếng quạt, tiếng thở, tiếng trẻ con khóc, cùng với tiếng cười nói của cánh đi phá đường về râm ran một góc đường. Dưới chân đồi, những thửa ruộng lúa xanh mượt, uốn quanh co dưới trời nắng, lấp loáng như một khúc sông. Có mấy bóng cò trắng bay dật dờ."
( Trích - Làng- Kim Lân ).


" Hồi chưa vào nghề, những đêm bầu trời đen kịt, nhìn kĩ mới thấy một ngôi sao xa, cháu cũng nghĩ ngay ngôi sao kia lẻ loi một mình. Bây giờ làm nghề này cháu không nghĩ như vậy nữa. Vả, khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình đựoc? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ là thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất."
( Trích - Lặng lẽ Sa Pa- Nguyễn Thành Long).
Đọc đoạn trích sau và xác định yếu tố miêu tả, nghị luận
Miêu tả
Nghị luận
III. Nghệ thuật kể chuyện
Nghệ thuật kể chuyện
Phương thức trần thuật (ngôi thứ nhất, thứ ba)
Tình huống truyện (bất ngờ, hợp lí)
Cách xây dựng nhân vật
- Xây dựng nhân vật chính quan nhân vật phụ
- Miêu tả tâm lý nhân vật
Hình ảnh Đất nước và con người Việt Nam
Tiết 153:
I. Bảng hệ thống các tác phẩm truyện đã học:
II. Đất nước và con người Việt Nam
III. Nghệ thuật kể chuyện
Nghệ thuật
Nội dung
Thành tựu và đặc điểm của văn xuôi Việt Nam sau 1945
Truyện hiện đại Việt Nam
(Sau CM Tháng Tám)
IV. Luyện tập
Nhìn hình đoán tác phẩm
Làng
Lặng lẽ Sa Pa
Bến quê
Dựa vào các truyện ngắn đã học, bằng trí tưởng tượng hãy vẽ bức tranh minh hoạ cho một tác phẩm mà em yêu thích
Tiết 153:
I/ Bảng hệ thống các tác phẩm truyện đã học:
II. Đất nước và con người Việt Nam
III. Nghệ thuật kể chuyện
IV. Luyện tập
V. Củng cố
1. Chuyển đổi ngôi kể từ ngôi thứ ba sang ngôi thứ nhất, kể lại chuyện ngắn Làng - Kim Lân (mượn lời nhân vật ông Hai)