Bài 30. Bài tập vận dụng quy tắc nắm tay phải và quy tắc bàn tay trái

1
1: Phát biểu quy tắc nắm tay phải. Quy tắc bàn tay trái
Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.
Quy tắc nắm tay phải
Qui tắc bàn tay trái
Đặt bàn tay trái sao cho các đường sức từ hướng vào lòng bàn tay, chiều từ cổ tay đến ngón tay giữa hướng theo chiều dòng điện thì ngón cái choãi ra 900 chỉ chiều của lực điện từ.
2
2. Quy tắc nắm tay phải để xác định :
A: Chiều của dòng điện trong ống dây.
B: Chiều đường sức từ trong ống dây khi có dòng điện chạy qua.
C: Chiều của dòng điện trong ống dây và chiều đường sức từ của ống dây.
D: Chiều của dòng điện trong ống dây hoặc chiều đường sức từ của ống dây.


Kiểm tra bài cũ
3
3: Hãy nối một câu ở cột bên trái với một câu tương ứng ở cột bên phải để được câu trả lời đúng
c.ChiÒu dßng ®iÖn
4

Tiết 31:
Bài tập vận dụng qui tắc nắm tay phải và qui tắc bàn tay trái
5
a) Có hiện tượng gì xảy ra với thanh nam châm.
b) Đổi chiều dòng điện chạy qua các vòng dây, hiện tượng sẻ xảy ra như thế nào?
c) Hãy làm thí nghiệm để kiểm tra.
BÀI 1 (SGK): Treo thanh nam châm gần ống dây (hình bên). Đóng mạch điện
6
Đóng mạch điện
- Dòng điện chạy trong cuộn dây dẫn
Các đường sức từ trong cuộn dây xuất hiện. Có chiều như hình vẽ
- Đầu B của ống dây là từ cực Bắc, đầu A của ống dây là từ cực Nam
- Do vậy từ cực Bắc (N) của ống dây hút từ cực Nam (S) của nam châm nên nam châm bị ống dây dẫn hút vào
A
B
N
S
a) Thì
BÀI 1 (SGK):
a. Nam châm bị ống dây dẫn hút vào
7
A
B
S
N
b) Khi đổi chiều dòng điện thì
- Các đường sức từ trong lòng ống đổi chiều.
Từ cực Nam của ống dây dẫn đẩy từ cực Nam của nam châm ra xa và đồng thời hút từ cực Bắc của nam châm lại gần ống dây
- Nên các từ cực của ống dây thay đổi đâù A là cực Bắc đầu B là cực Nam
Do vậy:
- Dòng điện đổi chiều
BÀI 1 (SGK):
a. Nam châm bị ống dây dẫn hút vào
b. Lúc đầu nam châm bị đẩy ra, sau đó nó xoay đi và khi cực Bắc của nam châm hướng về đầu B của ống dây thì nam châm bị hút vào ống dây.
8
Các em quan sát thí nghiệm mô phỏng tương đối
A
B
9
Các em quan sát thí nghiệm mô phỏng tương đối
A
B
10
Xác định cực của nguồn AB trong trường hợp sau:

A B
S N
+ -
11
. Ống dây B sẽ chuyển động như thế nào khi đóng khóa K ở ống A? Biết ống A được giữ cố định.
A
B
Ống dây B bị đẩy ra
12
B2
B3
Hoặc x/ đ chiều đường sức từ
13
BÀI 2 (SGK): Hãy xác định chiều của lực điện từ, chiều của dòng điện, chiều đường sức từ và tên từ cực trong các trường hợp sau.
Ký hiệu:
14
S
N
a)
BÀI 2 (SGK):
- Các đường sức từ đi từ cực bắc đến cực nam của nam châm
- Lực điện từ tác dụng lên dây dẫn có dòng điện chạy qua được xác định như hình vẽ
Tương tự ta xác định được chiều của dòng điện chạy trong dây dẫn ở (hình b).
Chiều của đường sức từ (hình c)


S



N

b)
c)
.


N



N



N



S

.
15
Xác định hướng lực điện từ
Hướng sang trái
Hướng sang phải
Hướng ra trước
a
b
c
I
16
Xác định chiều của lực điện từ tác dụng lên dây MN trong hình vẽ sau:
M
N


N



S

17
N
A
B
C
D
o
o`
S
- H 30.3a
Bài 3 ( SGK )
a. Vẽ lực điện từ F1 tác dụng lên AB va F2 lên CD ?
a. Vận dụng qui tắc bàn tay trái xác định lực từ tác dụng lên:
+ Đoạn AB: Lực điện từ F1 hướng xuống dưới.
+ Đoạn CD: Lực điện từ F2 hướng lên trên ( H30. 3a ).
b. Cặp lực từ F1, F2 làm khung dây ABCD quay ngược chiều kim đồng hồ.
b. Cặp lực từ F1F2 làm khung dây ABCD quay theo chiều nào ?
18
S
N
B
C
D
- H30.3b
o
o`
A
B�i 3 (SGK )
c. Để khung dây ABCD quay ngược lại thì phải làm thế nào ?
* Có 2 cách:
- Cách 1: + Đổi chiều đường sức từ ( 2 cực từ đổi chỗ cho nhau ), giữ nguyên chiều dòng điện (H30.3b ).
+ Lực tác dụng lên CD: F2 hướng xuống dưới ( cặp lực từ F1, F2 đổi chiều ). Khung dây ABCD quay ngược lại ( H 30.3 b ).
+ Lúc này lực tác dụng lên AB: F1 hướng lên trên.
19
N
S
A
B
C
D
- H 30.3c
o`
o
B�i 3 ( SGK )
+ Cách 2: Đổi chiều dòng điện, giữ nguyên chiều đường sức từ,
+ Cạnh CD: F2 hướng xuống dưới, cặp lực điện từ F1, F2 làm khung quay ngược lại ( H30. 3c )
+ Lúc này cạnh AB: lực điện từ F1 hướng lên trên,
20
21
I
F
I
Dây dẫn thẳng AB đặt ở đầu M của 1 ống dây có dòng điện chạy qua như H30.1, cho dòng điện chạy từ A đến B. Hãy xác định chiều của lực điện từ tác dụng lên AB
M
H30. 1
A
B
22
Xác định cực của nguồn điện trong hình vẽ sau:
S
N
A
B
+
-
?
?
23
N
S
Đặt dây dẫn trước một cực bất kì, quan sát chuyển động của dây dẫn xác định chiều của lực điện từ. Áp dụng qui tắc bàn tay trái ta biết chiều đường sức từ và từ đó ta suy ra đâu là cực bắc cực nam của nam châm
Dùng đoạn dây dẫn thẳng và nguồn điện, hãy nêu cách xác định từ cực của một nam châm
????
24
Biểu diễn lực điện từ tác dụng vào đoạn dây AB. Nếu đổi chiều dòng điện hoặc cực của nam châm thì lực điện từ sẽ ra sao?
-
+
A
B
N
S
-Chiều lực điện từ đi vào trong lòng nam châm
-Nếu đổi chiều dòng điện hoặc cực nam châm thì lực điện từ có chiều ngược lại
????
????
25
O
O’
B C
A D
Khung dây quay ngược chiều kim đồng hồ
Xác định lực điện từ lên đoạn AB và CD rồi cho biết khung dây quay theo chiều nào?