Bài 3. Xưng hô trong hội thoại

Nhiệt liệt chào mừng
các thầy cô giáo
về dự giờ Ngữ văn lớp 9A!


Để không vi phạm các phương châm hội thoại, cần phải làm gì ?
A. Nắm được các đặc điểm của tình huống giao tiếp
B. Xác định nội dung mình định nói
C. Im lặng
D. Phối hợp nhiều cách nói khác nhau

Tiết 18
Xung hụ
trong
h?i tho?i
I. Từ ngữ xưng hô và việc sử dụng từ ngữ xưng hô:
1. Ví dụ:
* Từ ngữ xưng hô trong tiếng Anh:
- I, we, you
* Từ ngữ xưng hô trong tiếng Việt:
- Tôi, tớ, mình, tao, chúng tôi, chúng ta, chúng mình, chúng tao,...
- Bạn, cậu, mày, các bạn, các cậu, chúng mày,...
- Ông, bà, bố, mẹ, dì, thím,...
..........................................
- Xin lỗi, anh đang công tác ở đâu vậy?
- Dạ, bản thân đang công tác tại Hà Nội.
I. Từ ngữ xưng hô và việc sử dụng từ ngữ xưng hô:
1. Ví dụ:
2. Ghi nhớ :
Ghi nhớ
Tiếng Việt có một hệ thống từ ngữ
xưng hô rất phong phú, tinh tế và
giàu sắc thái biểu cảm.
Dế Choắt
Dế Mèn
Vị thế
em - anh
ta - chú mày
Không
bình đẳng
tôi - anh
tôi - anh
Bình đẳng
Ghi nhớ
Người nói cần căn cứ vào đối tượng
và các đặc điểm khác của tình huống
giao tiếp để xưng hô cho thích hợp.

Câu chuyện nhỏ
Chuyện kể, một danh tướng có lần đi qua trường học cũ của mình, liền ghé vào thăm. Ông gặp lại người thầy từng dạy mình hồi nhỏ và kính cẩn thưa:
- Thưa thầy, thầy còn nhớ con không? Con là...
Người thầy giáo già hoảng hốt:
- Thưa ngài, ngài là...
- Thưa thầy, đối với thầy, con vẫn là đứa học trò cũ. Con có được những thành công hôm nay là nhờ sự giáo dục của thầy ngày nào...
I. Từ ngữ xưng hô và việc sử dụng từ ngữ xưng hô:
1. Ví dụ:
2. Ghi nhớ : ( Sgk)
II. Luyện tập:

Trong "Hịch tướng sĩ", Trần Quốc Tuấn xưng với tướng sĩ là "ta" và gọi họ là "các ngươi ". Trong "Chiếu dời đô``, Lí Công Uẩn xưng "trẫm" và gọi "các khanh" . Những cách xưng hô ấy có điểm gì giống và khác nhau ?
- Giống nhau : Đều là cách xưng của vua, vương hầu... với bề dưới ( trong triều đình phong kiến) .
- Khác nhau:
+ "Ta, ngươi" là từ thuần Việt; "trẫm, khanh" là từ Hán Việt.
+ " Trẫm" là từ xưng hô chỉ duy nhất có vua mới được dùng. Cách xưng hô đó thể hiện ngôi vị, quyền uy của người nói.
cháu - ông
tôi - ông
bà - mày
Thể hiện sự nhẫn nhục, tự hạ mình vì là kẻ yếu thế
Thể hiện sự thay đổi thái độ và
hành vi ứng xử khi bị đè nén đã
vùng lên phản kháng
Thể hiện sự phản kháng mạnh mẽ của người phụ nữ nông dân đã bị dồn đến bước đường cùng
Bài tập bổ sung
Trong truyện Lão Hạc, ông giáo kém tuổi lão
Hạc, vậy mà lão Hạc lại gọi "ông giáo", còn ông
giáo lại xưng "tôi", gọi lão Hạc bằng "cụ". Theo
em vì sao hai người xưng hô như vậy ?
Đáp án: Mặc dù lão Hạc hơn tuổi ông giáo, ông giáo kém lão Hạc nhiều tuổi song vẫn có những cách gọi trên, bởi cách xưng hô như vậy có sự xác lập quan hệ địa vị xã hội bên cạnh quan hệ tuổi tác.
- Về tuổi tác, lão Hạc nhiều hơn ông giáo.
- Về địa vị xã hội, ông giáo có vị thế hơn lão Hạc.




































































Xưng hô trong hội thoại
Hệ thống từ ngữ xưng hô trong tiếng Việt rất
phong phú, tinh tế và giàu sắc thái biểu cảm
Nắm vững mối quan hệ giữa
việc sử dụng từ ngữ xưng hô
với tình huống giao tiếp
Nắm vững các từ ngữ xưng
hô và sử dụng thích hợp
Giao tiếp hiệu quả
Về nhà :
- Hoàn thành các bài tập vào vở.
Học thuộc ghi nhớ.
Xem trước bài " Sự phát triển
từ vựng"
Xin chân thành cảm ơn
các thầy cô giáo !
Chào tạm biệt các em!