Bài 3. Xây dựng đoạn văn trong văn bản

Tiết 9: XÂY DỰNG ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN
I – THẾ NÀO LÀ ĐOẠN VĂN ?
Đọc đoạn văn và trả lời câu hỏi :
Ngô Tất Tố (1893 - 1954) quê ở làng Lộc Hà, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh (nay thuộc Đông
Anh, ngoại thành Hà Nội); xuất thân là một nhà nho gốc nông dân. Ông là một học
giả có nhiều công trình khảo cứu về triết học, văn học cổ có giá trị; một nhà báo nổi tiếng
với rất nhiều bài báo mang khuynh hướng dân chủ tiến bộ và giàu tính chiến đấu; một
nhà văn hiện thực xuất sắc chuyên viết về nông thôn trước Cách mạng. Sau Cách mạng,
nhà văn tận tuỵ trong công tác tuyên truyền văn nghệ phục vụ kháng chiến chống Pháp.
Ngô Tất Tố được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật
(năm 1996). Tác phẩm chính của ông: các tiểu thuyết Tắt đèn (1939), Lều chõng (1940);
các phóng sự Tập án cái đình (1939), Việc làng (1940), ...
Tắt đèn là tác phẩm tiêu biểu nhất của Ngô Tất Tố. Qua vụ thuế ở một làng quê, nhà văn
đã dựng lên một bức tranh xã hội có giá trị hiện thực sâu sắc về nông thôn Việt Nam
đương thời. Tắt đèn đã làm nổi bật mối xung đột giai cấp hết sức gay gắt giữa bọn thống
trị và người nông dân lao động trong xã hội ấy. Trong tác phẩm, nhà văn đã phơi trần bộ
mặt tàn ác, xấu xa của bọn phong kiến thống trị nông thôn, từ bọn địa chủ keo kiệt độc
ác, bọn hào lí tham lam hống hách, bọn quan lại dâm ô bỉ ổi đến bọn tay sai hung hãn,
đểu cáng. Chúng mỗi tên mỗi vẻ nhưng tất cả đều không có tính người. Đặc biệt, qua
nhân vật chị Dậu, tác giả đã thành công xuất sắc trong việc xây dựng hình tượng một
người phụ nữ nông dân sống trong hoàn cảnh tối tăm cực khổ nhưng có những phẩm
chất
cao đẹp. Tài năng tiểu thuyết của Ngô Tất Tố được thể hiện rất rõ trong việc khắc hoạ nổi
bật các nhân vật tiêu biểu cho các hạng người khác nhau ở nông thôn, tất cả đều chân
thực, sinh động.
(Theo Nguyễn Hoành Khung)

NGÔ TẤT TỐ VÀ TÁC PHẨM “TẮT ĐÈN”
1. Văn bản trên gồm mấy ý? Mỗi ý được viết thành mấy đoạn?
Văn bản gồm 2 ý chính:
   + Khái quát về tác giả Ngô Tất Tố
   + Tổng kết về giá trị nổi bật của tác phẩm tắt đèn



2. Em thường dựa vào dấu hiệu hình thức nào để nhận biết đoạn văn?
Nhận diện đoạn văn dựa vào:
   + Chữ đầu tiên của đoạn viết lùi vào đầu dòng và viết hoa, kết đoạn chấm xuống dòng.
   + Mỗi đoạn văn thường gồm nhiều câu văn
   + Về mặt nội dung: Đoạn văn thể hiện trọn vẹn một ý (luận điểm)
   + Hai đoạn văn trong văn bản trên thể hiện tương ứng với hai ý.
3. Hãy khái quát các đặc điểm cơ bản của đoạn văn và cho biết thế nào là đoạn văn ?
Đoạn văn là đơn vị trực tiếp cấu thành văn bản, diễn đạt một nội dung nhất định. Hình thức được mở đầu bằng việc lùi đầu dòng, kết thúc chấm và ngắt đoạn. Nội dung của đoạn văn phù hợp, hoàn chỉnh trọn vẹn ý. Những thành phần, đơn vị khác trong đoạn văn không phải lúc nào cũng có sự hoàn chỉnh về nội dung.