Bài 3. Ứng dụng định luật truyền thẳng của ánh sáng

Bài 3: ỨNG DỤNG
ĐỊNH LUẬT TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNG
Vật lý 7. Tiết ppct: 3



Giáo viên: Vũ Thị Phương Liên
Tổ: Khoa học tự nhiên
Trường: THCS Nam Khê

Kiểm tra bài cũ
1. Phát biểu định luật truyền thẳng ánh sáng?
2. Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn như thế nào?
Đáp án:
1. Định luật truyền thẳng ánh sáng: Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.
2. Đường truyền của tia sáng được biểu diễn bằng một đường thẳng có hướng gọi là tia sáng
Ban ngày trời nắng, không có mây, ta nhìn thấy bóng của một cột đèn in rõ nét trên mặt đất. Khi có một đám mây mỏng che khuất Mặt Trời thì bóng đó bị nhoè đi. Vì sao có sự biến đổi đó?
I. Bóng tối – Bóng nửa tối
Thí nghiệm 1
Đặt một nguồn sáng nhỏ ( bóng đèn pin đang sáng ) trước một màn chắn. Trong khoảng từ bóng đèn đến màn chắn, đặt một miếng bìa ( hình 3.1). Quan sát vùng sáng, vùng tối trên màn chắn.
Bài 3: ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT
TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNG
Hình 3.1
I. Bóng tối – Bóng nửa tối
Thí nghiệm 1
C1. Hãy chỉ ra trên màn chắn vùng sáng, vùng tối. Giải thích vì sao các vùng đó lại sáng hoặc tối?
Nhận xét: Trên màn chắn đặt phía sau vật cản có một vùng không nhận được ánh sáng từ ………………..tới gọi là bóng tối
nguồn sáng
Bài 3: ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT
TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNG
I. Bóng tối – Bóng nửa tối
Thí nghiệm 2
Thay đèn pin trong thí nghiệm ở hình 3.1 bằng một ngọn đèn điện sáng ( nguồn sáng rộng ) , hãy quan sát trên màn chắn ba vùng sáng, tối khác nhau ( hình 3.2)
Bài 3: ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT
TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNG
Thí nghiệm 1
Nhận xét: Trên màn chắn đặt phía sau vật cản có một vùng không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng tới gọi là bóng tối
Hình 3.2
I. Bóng tối – Bóng nửa tối
Thí nghiệm 1
C2. Hãy chỉ ra trên màn chắn vùng nào là bóng tối,vùng nào được chiếu sáng đầy đủ. Nhận xét độ sáng của vùng còn lại so với hai vùng trên và giải thích vì sao có sự khác nhau đó?
Nhận xét: Trên màn chắn đặt phía sau vật cản có một vùng chỉ nhận được ánh sáng từ ……………………….tới gọi là bóng nửa tối
một phần từ nguồn sáng
Bài 3: ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT
TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNG
Nhận xét: Trên màn chắn đặt phía sau vật cản có một vùng không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng tới gọi là bóng tối
Thí nghiệm 2
Đây là những hiện tượng tự nhiên gì?
Là hiện tượng Nhật thực và Nguyệt thực
I. Bóng tối – Bóng nửa tối
1, Hiện tượng Nhật thực
Bài 3: ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT
TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNG
II. Nhật thực – Nguyệt thực
Những quan sát thiên văn cho biết Mặt Trăng quay xung quanh Trái Đất. Mặt Trời chiếu sáng Mặt Trăng và Trái Đất.Khi Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất thẳng hàng và Mặt Trăng nằm giữa thì xảy ra hiện tượng Nhật thực
HIỆN TƯỢNG NHẬT THỰC
MẶT TRỜI
TRÁI ĐẤT
I. Bóng tối – Bóng nửa tối
1, Hiện tượng Nhật thực
Bài 3: ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT
TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNG
II. Nhật thực – Nguyệt thực
Khi Mặt Trăng nằm trong khoảng từ Mặt Trời đến Trái Đất như hình 3.3 thì trên Trái Đất xuất hiện bóng tối và bóng nửa tối. Đứng ở chỗ bóng tối không nhìn thấy Mặt Trời, ta gọi là có nhật thực toàn phần. Đứng ở chỗ bóng nửa tối nhìn thấy một phần Mặt Trời, ta gọi là có nhật thực một phần
C3. Giải thích vì sao đứng ở nơi có nhật thực toàn phần ta lại không nhìn thấy Mặt Trời và thấy trời tối lại?
C3. Nơi có nhật thực toàn phần nằm trong vùng bóng tối của Mặt Trăng, bị Mặt Trăng che khuất không cho ánh sáng Mặt Trời chiếu đến, vì thế đứng ở đó, ta không nhìn thấy Mặt Trời và trời tối lại
I. Bóng tối – Bóng nửa tối
1, Hiện tượng Nhật thực
Bài 3: ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT
TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNG
II. Nhật thực – Nguyệt thực
Mặt Trời chiếu sáng Mặt Trăng. Đứng trên Trái Đất, về ban đêm, ta nhìn thấy Mặt Trăng sáng vì có ánh sáng phản chiếu từ Mặt Trăng. Bởi thế, khi Mặt Trăng bị Trái Đất che không được Mặt Trời chiếu sáng nữa, lúc đó ta không nhìn thấy Mặt Trăng. Ta nói là có Nguyệt thực
2, Hiện tượng Nguyệt thực
HIỆN TƯỢNG NGUYỆT THỰC
MẶT TRỜI
TRÁI ĐẤT
I. Bóng tối – Bóng nửa tối
1, Hiện tượng Nhật thực
Bài 3: ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT
TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNG
II. Nhật thực – Nguyệt thực
C4. Hãy chỉ ra, trên hình 3.4, Mặt Trăng ở vị trí nào thì người đứng ở điểm A trên Trái Đất thấy trăng sáng, có nguyệt thực
2, Hiện tượng Nguyệt thực
C4. Ở vị trí 1 có nguyệt thực
Ở vị trí 2 và 3 thấy trăng sáng
A
I. Bóng tối – Bóng nửa tối
1, Hiện tượng Nhật thực
Bài 3: ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT
TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNG
II. Nhật thực – Nguyệt thực
2, Hiện tượng Nguyệt thực
C5. Làm lại thí nghiệm ở hình 3.2. Di chuyển miếng bìa từ từ lại gần màn chắn. Quan sát bóng tối, bóng nửa tối trên màn, xem chúng thay đổi như thế nào?
III. Vận dụng
I. Bóng tối – Bóng nửa tối
1, Hiện tượng Nhật thực
Bài 3: ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT
TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNG
II. Nhật thực – Nguyệt thực
2, Hiện tượng Nguyệt thực
C5. Khi miếng bìa lại gần màn chắn hơn thì bóng tối và bóng nửa tối đều thu hẹp lại. Khi miếng bìa gần sát màn chắn thì hầu như không còn bóng nửa tối nữa, chỉ còn bóng tối rõ nét
III. Vận dụng
C6. Ban đêm, dùng một quyển vở che kín bóng đèn dây tóc đang sáng, trên bàn tối, có khi không thể đọc sách. Nhưng nếu dùng quyển vở che đèn ống thì ta vẫn đọc được sách. Giải thích vì sao có sự khác nhau đó?
C6.Khi dùng quyển vở che kín bóng đèn dây tóc đang sáng, bàn nằm trong vùng bóng tối sau quyển vở, không nhận được ánh sáng từ đèn nên ta không đọc được sách.
Dùng quyển vở không che kín được đèn ống, bàn nằm trong vùng bóng nửa tối của quyển vở, vẫn nhận được một phần ánh sáng từ đèn nên vẫn đọc được sách
Một số hình ảnh Nguyệt thực xảy ra đêm 15/06/2011
Củng cố: Tìm từ thích hợp điền vào chỗ trống
a, Khi một vật chắn sáng được chiếu sáng, vùng không gian hoàn toàn không nhận được ánh sáng là …………………… Trên màn, vùng nhận được một phần ánh sáng là …………………….
b, Nguyên nhân tồn tại bóng đen là do ánh sáng truyền theo ……………………..
c, Bóng tối nằm ở ……………...... vật cản
d, Người ta quan sát thấy …………………... vào ban ngày khi Trái Đất đi vào vùng bóng tối của ……………………
e, Người ta quan sát thấy Nguyệt thực vào …………………… khi Mặt Trăng đi vào vùng …………………. của Trái Đất
bóng tối
bóng nửa tối
đường thẳng
phía sau
Nhật thực
Mặt Trăng
ban đêm
bóng tối
Hướng dẫn về nhà
Học bài, học thuộc ghi nhớ
Làm bài tập trong SBT
Đọc “ Có thể em chưa biết” – SGK
- Đọc trước bài 4