Bài 3. Ứng dụng định luật truyền thẳng của ánh sáng

L
V
T
Ậ
Ý
1. Định luật truyền thẳng ánh sáng: Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.

2. Đường truyền của tia sáng được biểu diễn bằng một đường thẳng có hướng gọi là tia sáng
a) Chùm sáng song song gồm các tia sáng song song trên đường truyền của chúng.
b) Chùm sáng hội tụ gồm các tia sáng giao nhau trên đường truyền của chúng.

c) Chùm sáng phân kỳ gồm các tia sáng loe rộng ra trên đường truyền của chúng.

Hình 3.2
1
2
3
Vùng bóng tối
Vùng bóng nửa tối
-> Vì vùng này chỉ nhận một phần ánh sáng từ ngọn đèn điện truyền tới.
Vùng được chiếu sáng đầy đủ
I. Bóng tối – Bóng nửa tối :
* Kết luận:
Bóng tối nằm ở phía sau vật cản không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng truyền tới .
Bóng nửa tối nằm ở phía sau vật cản chỉ nhận được ánh sáng từ một phần của nguồn sáng truyền tới .
Đây là những hiện tượng tự nhiên gì?
Nhật thực
Nguyệt thực
Hiện tượng nhật thực
II. Nhật thực-Nguyệt thực :
1.Nhật thực
-Nhật thực xảy ra vào ban ngày
-Khi đó Mặt Trời, Mặt Trăng,Trái Đất cùng nằm trên một đường thẳng.
-Mặt Trời bị Mặt Trăng che khuất.
-Vùng tối (hay bóng nửa tối) trên Trái Đất cho ta thấy hiện tượng Nhật thực toàn phần (hoặc 1 phần)
C3: Giải thích vì sao đứng ở nơi có nhật thực toàn phần ta lại không nhìn thấy Mặt Trời và thấy trời tối lại?
 Trả lời: Vì lúc này ta đang đứng trong vùng bóng tối của Mặt Trăng, ánh sáng từ Mặt Trời chiếu tới khu vực có nhật thực toàn phần đã bị Mặt Trăng che khuất hoàn toàn, tại đó ta thấy trời tối lại.
Nhật thực một phần
 Đứng ở chỗ bóng tối. Vì đứng ở vị trí bóng tối ta không nhìn thấy Mặt Trời ta gọi là có Nhật thực toàn phần.
 Khi đứng ở chỗ bóng nửa tối ta nhìn thấy một phần mặt trời ta gọi là có nhật thực 1 phần.
Các hình dạng của Mặt Trăng khi diễn ra Nguyệt thực
2
3
1
C4: Hãy chỉ ra trên hình, Mặt Trăng ở vị trí nào thì người đứng ở điểm A trên Trái Đất thấy trăng sáng, thấy có Nguyệt thực?
Mặt trăng ở vị trí 2 và 3 thì người đứng ở điểm A sẽ thấy trăng sáng.
Mặt trăng ở vị trí 1 thì người đứng ở điểm A sẽ thấy Nguyệt thực.
2.Nguyệt thực:
-Nguyệt thực xảy ra ban đêm.
-Khi đó, Mặt Trời,Trái Đất, Mặt Trăng cùng nằm trên một đường thẳng.
-Mặt Trăng bị trái đất che khuất không được mặt trời chiếu sáng.
Hình 3.2
III. Vận dụng:
 Trả lời C6: Vì kích thước nguồn sáng của đèn ống lớn, nên khi ta che thì ánh sáng từ đèn vẫn còn tạo ra ít nhất là bóng nửa tối, nên ta vẫn đọc sách được. Còn đèn dây tóc có kích thước nguồn sáng nhỏ, không tạo ra bóng nửa tối được mà chỉ tạo ra bóng tối nên ta không thể đọc sách được.
HIỆN TƯỢNG NHẬT THỰC
MẶT TRỜI
TRÁI ĐẤT
HIỆN TƯỢNG NGUYỆT THỰC
MẶT TRỜI
TRÁI ĐẤT