Bài 3. Tức nước vỡ bờ

Tổ xã hội

Tiết 9, Ngữ văn: Tức nước vỡ bờ
Trích "Tắt đèn" (Ngô Tất Tố)

GV thực hiện: Đỗ Đức Thuần
I. Giới thiệu về tác giả, tác phẩm
Tác giả:
Ngô Tất Tố: (1893-1954) Quê nay thuộc huyện ĐôngAnh - Hà Nội.
Ông xuất thân trong một gia đình nhà nho gốc nông dân.
Ông là một học giả, nhà báo, nhà văn hiện thực xuất sắc chuyên viết về nông thôn trước Cách mạng thỏng Tỏm.
Được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (1996).
Tác phẩm chính: Tắt đèn (1939), Lều chõng(1940)Việc làng (1940).
Ngô tất tố
2. Tác phẩm
Đoạn trích "Tức nước vỡ bờ" nằm trong chương XVII của tác phẩm Tắt Đèn (1939)
II. Đọc và tìm hiểu văn bản
Đọc:
Tìm hiểu văn bản:

: Tiểu thuyết
Tự sự, miêu tả, kết hợp biểu cảm.
2 sự việc chính:
+Đ1: từ đầu đến "có ngon miệng hay không": Chị Dậu ân cần chăm sóc người chồng ốm yếu giữa vụ sưu thuế.
+Đ2: Còn lại: Chị Dậu khôn ngoan và can đảm đương đầu với bọn tay sai phong kiến, như: cai lệ, người nhà lí trưởng.
ThÓ lo¹i
Phương thức biểu đạt:
Tóm tắt nội dung:
III. Tìm hiểu chi tiết Văn bản
Hoàn cảnh gia đình chị Dậu:
Vụ thuế trong thời điểm gay gắt: Tiếng trống mõ, tù và inh ỏi, tiếng thét lác, đánh đập, tiếng kêu khóc.
Chị Dậu phải bán con, bán chó, bán cả gánh khoai để nộp sưu cho chồng =>không đủ
Anh Dậu bị đánh trói gần chết và sắp bị đem ra tra tấn tiếp
? Chị Dâu cần phải bảo vệ tính mạng cho chồng

đoạn trích "Tức nước vỡ bờ" trong tiểu thuyết tắt đèn
Nhân vật cai lệ:
Vai trß: Lµ tªn quan chØ huy tèp lÝnh lÖ ë n«ng th«n thêi tr­íc C¸ch m¹ng, chuyªn b¾t ng­êi thiÕu thuÕ.
Cö chØ: Gâ roi xuèng ®Êt, thÐt, trîn m¾t, qu¸t, ch¹y sËp ®Õn, võa nãi võa ®¸nh...=>Hèng h¸ch, th« b¹o, kh«ng cã nh©n tÝnh.
 Cai lÖ lµ nh©n vËt ®iÓn h×nh cho x· héi cò ®Çy rÉy bÊt c«ng, tµn ¸c. Tån t¹i trªn c¬ së cña lÝ lÏ vµ hµnh ®éng b¹o ng­îc.
Hình ảnh chị Dậu.
a. Trước khi cai lệ đến
Cử chỉ: "Quạt cho cháo chóng nguội,rón rén bưng một bát đến cho chồng, chờ xem chồng ăn có ngon miệng hay không."
=>Chị Dậu là người phụ nữ đảm đang, hết lòng yêu thương chồng con,tính tình vốn dịu dàng, tình cảm
Lúc đầu: "run run, cố van xin tha thiết.Gọi cai lệ là "ông" xưng "cháu"=>lễ phép, nhẫn nhịn
Lần 2: Chị nói lí lẽ, gọi cai là "ông" xưng "tôi"=> Đặt mình ngang hàng với cai lệ
Lần 3: Chị vụt đứng dậy,nghiến hai hàm răng, gọi "mày" xưng "bà" =>Tư thế đứng trên so với kẻ thù
?Tức nước vỡ bờ
b. Khi cai lệ đến:
Sự đối lập chị Dậu và tên cai lệ
Cai Lệ
Chị dậu
Đại diện cho chế độ xã hội tàn ác bất công
Thái độ : Hống hách, hung hăng, thô bạo
"Tức nước"
"Ngã chỏng queo"
=> Cậy thế, hèn nhát
Đại diện cho người nông dân nghèo khổ, túng quẫn
Thái độ: Lễ phép, nhẫn nhịn chịu đựng
"Vỡ bờ"
"Túm lấy dúi ra cửa"
=>Sức sống mãnh liệt
?
iV. Tổng kết
Nghệ thuật:
Miêu tả, Tự sự xen lẫn biểu cảm
Nghệ thuật khắc hoạ nhân vật điển hình
Nghệ thuật tương phản đối lập
Chi tiết sinh động, giàu kịch tính
Ngôn ngữ kể chuyện, miêu tả và đối thoại đặc sắc
Nội dung:
Đả kích xã hội tàn ác bất công
Ca ngợi đức tính tốt đẹp của người phụ nữ
Thảo luận
Em hiểu thế nào về nhan đề "Tức nước vỡ bờ" theo em việc đặt nhan đề đó đã thể hiện được chủ đề của văn bản hay chưa? Chủ đề của văn bản là gì?
B�i h?c c?a chỳng ta hụm nay d?n dõy l� k?t thỳc. Cỏm on v� kớnh chỳc s?c kho? quý th?y cụ.
Chỳc cỏc em cham ngoan, h?c gi?i!
Một số hình ảnh về lễ khai giảng 09 -10