Bài 3. Tức nước vỡ bờ

ngữ văn 8
Tức nước vỡ bờ
Thực hiện: Đoàn Thị Thuỷ
Kiểm tra bài cũ
1. Nhận định nào sau đây nói đúng nhất về nội dung đoạn trích: "Trong lòng mẹ " của Nguyên Hồng ?
A- Chủ yếu trình bày diễn biến tâm trạng của bé Hồng.
B - Chủ yếu trình bày nỗi đau khổ của mẹ bé Hồng.
C - Chủ yếu trình bày tâm địa độc ác của người cô .
2. Em hiểu gì về chú bé Hồng qua đoạn trích "Trong lòng mẹ"
A - Là một chú bé chịu nhiều nỗi đau mất mát.
B - Là một chú bé dễ xúc động, tinh tế và nhạy cảm.
C - Là một chú bé có tình thương yêu vô bờ bến đối với mẹ.
D -Cả A, B, C đều đúng.
A
D
Câu 3 - Các từ in đậm màu xanh trong câu văn sau thuộc trường từ vựng nào?
"Vì tôi biết rõ, nhắc đến mẹ tôi, cô tôi chỉ có ý gieo rắc vào đầu óc tôi những hoài nghi để tôi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ tôi , một người đàn bà đã bị cái tội là góa chồng, nợ nần cùng túng quá, phải bỏ con cái đi tha hương cầu thực "
(Trong lòng mẹ - Nguyên Hồng)
A - Cảm xúc của con người
B - Suy nghĩ của con người
C - Thái độ của con người
D - Hoạt động của con người
C
Ngô Tất Tố ( 1893 -1954)
Nơi sinh: Từ Sơn - Bắc Ninh (nay là huyện Đông Anh,
ngoại thành Hà Nội)
-Nhà nho gốc nông dân.
Ông có nhiều công trình khảo cứu về triết học, văn học cổ có giá trị.
Là một nhà báo, một nhà văn hịên thực xuất sắc.
Được truy tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về VHNT (1996
Tác giả :Ngô Tất Tố 
Tác phẩm chính 
Mở đầu tác phẩm là không khí căng thẳng, ngột ngạt của làng Đông Xá trong những ngày sưu thuế. Cổng làng đóng lại, công việc cày bừa đình đốn, bọn Lý trưởng, trương tuần chửi bới, quát tháo om sòm; mấy tên cai lệ, lính cơ tay thước, roi song, dây thừng đi tróc người thiếu thuế. Tiếng trống, mõ, tù và inh ỏi, tiếng thét ,tiếng đánh đập, tiếng kêu khóc thảm thiết vang lên như trong một cuộc săn người. Gia đình chị Dậu thuộc loại "nhất nhì trong hạng cùng đinh" nên chị phải chạy vạy ngược xuôi để có tiền nộp suất sưu cho anh Dậu. Bọn nhà giàu chẳng những không cho chồng chị vay mượn mà còn nhiếc móc, đe doạ. Anh Dậu đang ốm cũng bị bọn tay sai xông đến đánh trói, lôi ra đình cùm kẹp. Chị đành phải rứt ruột đem cái Tí, đứa con gái đầu lòng lên bảy tuổi bán cho lão Nghị Quế bên thôn Đoài. Vợ chồng lão giàu có mà keo kiệt, tàn ác, đã lợi dụng tình cảnh khốn cùng của chị, mua cái Tí và cả một ổ chó mà chỉ trả hai đồng bạc! Cộng với mấy hào bán gánh khoai, chị tưởng vừa đủ nộp suất sưu và chồng sẽ được tha về; ngờ đâu, bọn lý dịch lại bắt chị phải nộp cả suất sưu của người em chồng đã chết từ năm ngoái! Thật là cùng đường.
Tóm tắt tác phẩm
Giữa đình làng, tiếng kêu uất ức của chị vang lên thảm thiết. Đêm hôm ấy, người ta cõng anh Dậu rũ rượi như một xác chết ở ngoài đình về trả cho chị. Gọi mãi anh không tỉnh, chị vô cùng hoảng sợ, đau đớn. May sao, nhờ bà con xung quanh xúm đến cứu giúp,
anh Dậu đã tỉnh lại. Một bà lão hàng xóm ái ngại cảnh nhà chị nhịn đói suốt từ hôm qua, mang đến cho chị bát gạo để nấu cháo. Sáng sớm hôm sau khi anh Dậu vừa cố ngồi dậy cầm bát cháo, chưa kịp đưa lên miệng thì tên cai lệ và gã đầy tớ lý trưởng lại xộc vào định trói anh mang đi. Van xin thiết tha cũng không được, chị Dậu đã liều mạng chống lại quyết liệt, đánh ngã cả hai tên tay sai vô lại. Chị bị bắt lên huyện. Lão quan phủ Tư Ân lợi dụng tình cảnh của chị, cho chị tiền và giở trò bỉ ổi. Chị đã kiên quyết cự tuyệt, giằng nắm bạc ném vào mặt hắn và du hắn ngã kềnh. Cuối cùng, để có tiền nộp thuế cho chồng, chị đành gửi con, nhận lời lên tỉnh đi ở vú. Chủ của chị là một quan phủ già, dâm đãng, trong một đêm "tắt đèn" đã mò vào buồng chị…Chị Dậu gạt mạnh bàn tay của lão, vùng chạy ra ngoài sân, giữa lúc trời tối đen như mực "tối như cái tiền đồ của chị"…
Phim “tắt đèn” – Ngô Tất Tố.
Tóm tắt đoạn trích
Chị Dậu bưng bát cháo đến bên chồng "Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột". Anh Dậu mới kề bát cháo đến miệng thỡ cai lệ và người nhà lí trưởng ập đến thúc sưu. Chị Dậu từ tốn van xin khất số tiền sưu còn thiếu. Cai lệ quát mắng chị sa s? nhưng chị vẫn cố chịu nhẫn nhục van xin. Cai lệ không nghe lời van xin của chị Dậu, hắn đánh chị và sấn đến trói anh Dậu. Chị Dậu liều cự lại đánh tên cai lệ và người nhà lí trưởng với cơn giận không nguôi "Thà ngồi tù. dể cho chúng làm tỡnh làm tội mãi thế, tôi không chịu được."
Tức Nước Vỡ Bờ
(Trích Tắt đèn)
(mở đầu tác phẩm là không khí căng thẳng, ngột ngạt của một làng quê trong những ngày sưu thuế. Tiếng trống mõ tù và inh ỏi, tiếng thét lác, đánh đập, tiếng kêu khóc vang lên như một cuộc săn người. Gia đình chị Dậu thuộc loại”nhất nhì trong hạng cùng đinh” nên mấy hôm nay chị phải chạy vạy ngược xuôi để có tiền nộp sưu cho anh Dậu. Anh Dậu đang ốm cũng bị bọn tay sai xông đến đánh trói, lôi ra đình kiềm kẹp. Chị phải rứt ruột đem cái Tí, đưa con gái đầu lòng bảy tuổi, bán cho lạo Nghị Quế bên thôn đoài. Ngờ đâu chị còn phải nộp xuất sưu cho em chồng đã chết từ năm ngoái! Thật là cùng đường. Giữa đình làng tiếng kêu uất ức của chị vang lên thảm thiết. Đêm hôm ấy, người ta cõng anh Dậu rủ rười như một xác chết ở ngoài đình về trả cho chị. Chị gọi mãi anh không tĩnh, chị vô cùng hoảng sợ, đau đớn. May sao, nhờ bà con xung quanh xúm lại đến cứu giúp, anh Dậu từ từ mở mắt. Một bà lão hàng xóm ái ngại cảnh cả nhà chị nhịn đói suốt ngày hôm qua, mang đến cho chị một bát gạo để nấu cháo
Cháo chín, chị Dậu bắc mang ra giữa nhà, ngã mâm bát múc ra la liệt, rồi chị lấy quạt quạt cho chóng nguội
Tiếng trống và tiếng tù và đã thủng thằng đua nhau từ phía đầu làng đến đình. Tiếng chó sủa vang các xóm.
Bà lão láng giềng lại lật đật chạy sang
-Bác trai đã khá rối chứ?
-Cảm ơn cụ, nhà cháu đã tỉnh táo như thường. Nhưng xem ý hãy còn lề bề lệt bệt chừng như vẫn còn mệt mõi lắm.
-Này, bào bác ấy có trốn đi đâu thì trốn. Chứ cứ nằm đấy, chốc nữa họ vào thúc sưu, không có họ lại trói nữa thì khổ. Người ốm rề rề như thế, nếu lại phải một trận đòn, nuôi mấy tháng cho hoàn hồn.
- Vâng, cháu cũng nghĩ như cụ. Nhưng để cháo nguội , cháu cho nhà cháu ăn lấy vài húp cái đã. Nhịn suôn từ sáng hôm qua tới giờ chứ còn gì.
-Thế thì phải giục anh ấy ăn nhanh đi, kẻo nữa người ta sắp sửa kéo vào rồi đây!
Rồi bả lảo trở về với vẻ mặt băn khoăn.
Cháo đã hơi nguội.
Thằng Dần vục đầu vừa thổi vừa húp soàn soạt. Chị Dậu rón rén bưng một bát lớn đến chỗ chồng nằm:
Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột.
Rồi chị đón lấy cái Tỉu và ngồi xuống đó như có ý chờ xem chồng chị ăn có ngon miệng hay không.
Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng. Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa ren vừa ngỏm đầu lên. Run lẩy bẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng,
cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng.
Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ.
-Thằng kia! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau!
Hoảng quá, anh Dậu vội để bát cháo xuống phản và lăn đùng ra đó, không nói được câu nào. Người nhà lí trưởng cười một cách mỉa mai:
-Anh ta lại sắp phải gió như đêm qua đấy!
Rôi hăn chỉ luôn vào mặt chị dậu:
-Chị khất tiền sưu đến chiều mai phải không?Đấy! Chị hãy nói với ông cai, để ông ấy ra đình kêu với quan cho! Chứ ông lý tôi thì không có quyền giám cho chị khất một giờ nào nữa!
Chị Dậu run run:
-Nhà cháu đã túng lại phải đóng xuất sưu của chú nó nữa, nên mới lôi thôi như thế. Chứ cháu có giám bỏ bể tiền sưu nhà nước đâu? Hai ông làm phúc nói với ông lý cho cháu khất…
Cai lệ không để cho chị nói hết câu, trợn ngược hai mắt, hắn quát:
-Mày định nói cho cha mày nghe đấy à? Sưu của nhà nước mà mày giám mở mồm xin khất!
Chị Dậu vẫn thiết tha:
-Khốn nạn! Nhà cháu đã không có, dẫu ông chửi mắng cũng đến thế thôi. Xin ông trông lại!
Cai lệ vẫn giọng hầm hè:
-Nếu không tiền nộp sưu cho ông bây giờ, ông sẽ dở cả nhà mày đi, chửi mắng thôi à!
Rồi hắn quay ra bảo nhà người nhà lý trưởng:
--Không hơi đâu mà nói với nó, trói cỗ thằng chồng nó lại điều ra đình kìa!
Người nhà lý trưởng hình như không giám hành hạ một người ốm nặng sợ xảy ra cơ sự gì, hắn cứ lóng ngóng ngơ ngát muốn nói mà không giám nói. Đùng đùng, cai lệ giựt phách cái thừng trong tay anh và sầm sập đến chỗ anh Dậu.
Chị Dậu xám mặt, vội vàng đặt con xuống đất, chạy đến đỡ lấy tay hắn:
-Cháu vang ông nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc, ông tha cho!
-Tha này, tha này!
Vừa nói hắn vừa bịch luôn vào ngực chị Dậu mấy bịch rồi lại sắn tới để trói anh Dậu.
Hình như tức quá không thể chịu được, chị Dậu liều mạng cự lại:
-Chồng tôi đâu ốm, ông không được phép hành hạ.
Cai lệ tát vào mặt chị một cái bóp, rồi hắn nhảy vào cạnh anh Dậu.
Chị Dậu nghiến hai hàm răng:
-Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!
Rồi chị túm lấy cổ hắn ấn dúi ra cửa. Sức khẻo của anh chàng nghiện chạy không kip với sức xô đẩy của người đàn bà lực điền, hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất, miệng vẫn nham nhảm thét trói chồng kẻ thiếu sưu.
Ngươi nhà lí trưởng sấn sổ bước đến giơ gậy chực đánh chị Dậu. Nhanh như cắt, chị Dậu nắm ngay được gậy của hăn. Hai người giằng co nhau, du đẩy nhau, rổi ai nấy đều buông gậy ra, áp vào vật nhau.
Hai đứa trẻ con kêu khoc om sòm. Kết cục, anh chàng”hầu cận ông lí” yếu hơn chị chàng còn mọn, hắn bị chị này túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm.
Anh Dậu sợ quá muốn dậy can vợ, nhưng mệt lắm, ngồi lên lại nắm xuống vừa run rẩy vửa kêu
-U nó không được thế! Người ta đánh mình thì khong sao, mình đánh người ta thì phải tù phải tội.
Chị Dậu vẫn chưa nguôi cơn giận:
-Thà ngồi tù. Để cho chúng nó làm tình làm tội mãi thế, tôi không chịu được…
(Ngô Tất Tố (*), Tắt đèn, trong Ngô Tất Tố - Tác phẩm,
NXB Văn học, Hà Nội, 1997
Trích "Tắt đèn" ( 26 chuong) Do?n trích ? Chương XVIII
- Bố cục:
+ Cảnh chị Dậu chăm sóc chồng
+ Cảnh chị Dậu đối mặt với bọn tay sai
- Vị trí đoạn trích:
Tự sự, kết hợp miêu tả, biểu cảm
- PTBĐ:
-Cảm ơn cụ, nhà cháu đã tỉnh táo như thường. Nhưng xem ý hãy còn lề bề lệt bệt chừng như vẫn còn mệt mõi lắm.
-Này, bào bác ấy có trốn đi đâu thì trốn. Chứ cứ nằm đấy, chốc nữa họ vào thúc sưu, không có họ lại trói nữa thì khổ. Người ốm rề rề như thế, nếu lại phải một trận đòn, nuôi mấy tháng cho hoàn hồn.
- Vâng, cháu cũng nghĩ như cụ. Nhưng để cháo nguội , cháu cho nhà cháu ăn lấy vài húp cái đã. Nhịn suôn từ sáng hôm qua tới giờ chứ còn gì.
-Thế thì phải giục anh ấy ăn nhanh đi, kẻo nữa người ta sắp sửa kéo vào rồi đây!
Rồi bả lảo trở về với vẻ mặt băn khoăn.
Cháo đã hơi nguội.
Thằng Dần vục đầu vừa thổi vừa húp soàn soạt. Chị Dậu rón rén bưng một bát lớn đến chỗ chồng nằm:
Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột.
Rồi chị đón lấy cái Tỉu và ngồi xuống đó như có ý chờ xem chồng chị ăn có ngon miệng hay không.
Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng. Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa ren vừa ngỏm đầu lên. Run lẩy bẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng,
cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng.
Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ.
Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột.
Rồi chị đón lấy cái Tỉu và ngồi xuống đó như có ý chờ xem chồng chị ăn có ngon
miệng hay không
cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng.
Mời các bạn xem đoạn phim tái hiện cảnh Chị Dậu đánh nhau với tên cai lệ và người nhà lí trưởng.
* Cai lệ và người nhà lí trưởng
* Chị Dậu
Nhiệm vụ: Tróc nã sưu thuế.
+Sầm sập tiến vào mang theo roi song,tay thước,dây thừng.Gõ.thét
+ Giọng hầm hè.giật phắt cái thừng. chạy l?i ch? anh Dậu
+ Bịch.Chị Dậu mấy bịch.
+Tát.chị.nh?y vào anh Dậu
+ NNLT Ngã nhaứo . miệng nham
nhảm thét
+Run run: "Nhà cháu.khất
Tình cảnh: Thiếu sưu
+ Tha thiết: "Khốn nạn.lại"
+ Xám mặt: "Cháu van ông."
+ Liều cự lại: "Chồng tôi.ông"
+ Nghiến rang: "Mày.bà.xem"
+ Túm lấy cổ.ấn dúi ra cửa
+Trợn ngược hai mắt, h¾n qu¸t.
+Sầm sập tiến vào mang theo roi
song,tay thước,dây thừng.
+Thằng kia! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau!
Thằng kia
Ông
mày
hầm hè...
thét
quát.
miệng nham
nhảm thét
+Cai Lệ ngã chỏng quèo
Run run
Tha thiết
Xám mặt
Liều cự lại
Nghiến rang
Túm lấy cổ.
Cháu
ông
tôi.ông
Mày.bà
+Túm tóc lẳng.nhào ra thềm
Túm tóc lẳng.
III Tổng kết:
Nghệ thuật:
- Khắc hoạ nhân vật rõ nét.
- Miêu tả linh hoạt, sống động.
- Ngôn ngữ kể chuyện, miêu tả, đối thoại đặc sắc.
2. Nội dung:
Bộ mặt tàn ác, bất nhân của xã hội thực dân phong kiến đương thời.
Tình cảnh khốn cùng của người nông dân và vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam xưa.
Luyện tập
*Câu 1: "Tắt đèn" của Ngô Tất Tố được viết theo thể loại nào?
A - Truyện ngắn
B - Tiểu thuyết
C - Truyện vừa
D - Bút kí
* Câu 2: Nhận định nào sau đây nói đúng nhất nội dung chính của đoạn trích: "Tức nước vỡ bờ" ?
C - Cho thấy vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân: Vừa giàu lòng yêu thương vừa có sức sống tiềm tàng mạnh mẽ .
D - Kết hợp cả ba nội dung trên.
Luyện tập
B
A - Vạch trần bộ mặt tàn ác của xã hội phong kiến đương thời
B - Chỉ ra nỗi cực khổ của người nông dân bị áp bức.
D
* Câu 3: Theo em, nhận định nào nói đúng nhất tư tưởng mà nhà văn muốn gửi gắm qua đoạn trích?
A - Nông dân là lớp người có sức mạnh lớn nhất, có thể chiến thắng tất cả.
B - Trong đời sống có một quy luật tất yếu: Có áp bức là có đấu tranh.
C - Bọn tay sai trong xã hội cũ là những kẻ tàn bạo và bất nhân
D - Bọn tay sai trong xã hội cũ là những kẻ tàn bạo và bất nhân
B
3. Em hiểu thế nào về nhan đề?
4. Chứng minh: Cái đoạn chị Dậu đánh nhau với tên cai lệ là một đoạn tuyệt khéo – Vũ Ngọc Phan
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc tóm tắt văn bản "Tức nước vỡ bờ"
Soạn văn bản : + "Lão Hạc"
+Từ tượng hình, từ tượng thanh
+Liên kết các đoạn văn trong văn bản
THÂN ÁI
CHÀO CÁC EM HỌC SINH !
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
PHÙ ĐỔNG
THÂN ÁI
CHÀO TẠM BIỆT CÁC EM!

(1)Trong tự nhiên có quy luật đã được khái quất thành câu tục ngữ “Tức nước vỡ bờ” Trong xã hội, đó là quy luật “Có áp bức có đấu tranh” . Quy luật ấy đã được Ngô Tất Tố chứng minh rất hùng hồn trong chương XVIII của tiểu thuyết “Tắt đèn” . Tiểu thuyết gồm 18 chương, chương nào cũng hay, cũng xúc động, nhưng xuất sắc nhất là chương 4 của tiểu thuyết có tên “Tức nước vỡ bờ” .Nhân vật chính là chị Dậu , mộth người phụ nữ nông dân với bao phẩm chất đáng quý những số phận thật bi đát.
((2) Chị Dậu là nhân vật điển hình của dòng văn học hiện thực phê phán. Chị mang đầy đủ nét đẹp truyền thống của người phụ nữ nông dân trước Cách mạng tháng Tám. Đặc biệt qua đoạn trích "Tức nước vỡ bờ" ("Trích "Tắt đèn" - Ngô Tất Tố) chị còn là người mạnh mẽ dàm đấu tranh chống lại sự áp bức bất công của xã hội cũ bất nhân.
Đề bài: Phân tích nhân vật Chị Dậu trong đoạn trích : “Tức nước vỡ bờ.” (“ Trích “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố)
1.Hoàn cảnh của Chị Dậu:
- Nghèo "Nhất nhì trong hạng cùng đinh"
- Thiếu tiền nộp sưu cho em chồng(đã chết năm ngoái).
- Bán con, bán chó, bán cả gánh khoai cuối cùng mới đủ tiền nộp sưu cho anh Dậu .
- Anh Dậu được khiêng về, mới tỉnh, có nguy cơ bị bắt trói lại
Khốn khổ, khó khăn và bế tắc vô cùng.
II. Thân bài
2. Cảnh chị Dậu chăm sóc chồng
+ "Cháo chín.ngả mâm bát múc ra la liệt.quạt cho chóng nguội ".
+ "Chị Dậu rón rén bưng.chỗ chồng nằm: - Thầy em cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột".
+ ".ngồi xuống. có ý chờ.ăn có ngon miệng không".
Người phụ nữ dịu dàng, người vợ đảm đang, rất mực thương yêu chồng.
*Cách thức làm việc:
sầm sập tiến vào với roi song, tay thước dây thừng
-Xưng hô là “ông”, gọi chị Dậu là “mày”, anh Dậu là “thằng kia”
Đấm “bịch”, tát “bốp”
*Lời nói
-Thét, quát, hầm hè
*Hành động
Sầm sập tiến
Trợn ngược hai mắt
Giật phắt cái giây thừng
*Kết cục
Ngã chỏng quèo
Ngã nhào
Cai lệ và người nhà Lí trưởng
* Cai lệ và người nhà lí trưởng
Nhiệm vụ: Tróc nã sưu thuế.
+Sầm sập tiến vào mang theo roi song,tay thước,dây thừng.Gõ.thét
+ Giọng hầm hè.giật phắt cái thừng. chạy l?i ch? anh Dậu
+ Bịch.Chị Dậu mấy bịch.
+Tát.chị.nh?y vào anh Dậu
+ NNLT Ngã nhaứo . miệng nham
nhảm thét
+Trợn ngược hai mắt, h¾n qu¸t.
+Sầm sập tiến vào mang theo roi
song,tay thước,dây thừng.
+Thằng kia! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau!
Thằng kia
Ông
mày
hầm hè...
thét
quát.
miệng nham
nhảm thét
+Cai Lệ ngã chỏng quèo
Kẻ hống hách thô bạo không có nhân tính
Xã hội phong kiến đầy rẫy bất công, tàn ác vô nhân đạo.
Run run, thiết tha, đỡ,
Cháu van ông…
Van xin, nhẫn nhục
Của kẻ bề dưới
- chồng tôi đau ốm, các ông không được…
 Cãi lí- vị thế ngang hàng
- Nghiến răng: Mày trói chồng bà… + túm cổ, ấn dúi…
 Căm phẫn, khinh bỉ, ngang tàng- bề trên: sức mạnh của lòng yêu thương, sự căm phẫn.
=> Thương chồng,hiền dịu, vị tha, biết nhẫn nhục nhưng tiềm tàng một sức sống mạnh mẽ.
* Chị Dậu
Khi bọn cai lệ đánh mình thì chị vẫn nhẫn nhịn nhưng khi chúng cứ xông vào trói anh Dậu thì bao căm hờn trong chị ngùn ngụt bùng lên . Chị Dậu nghiến hai hàm răng : Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem . Chị Dậu đã chuyển hẳn cách xưng hô, không còn ông - cháu hay ông - tôi mà là mày - bà, khẳng định tư thế đứng cao hơn đối thủ, không còn chút sợ hãi nào nữa. Điều đó thể hiện sự căm giận khinh bỉ đến cao độ. Lần này chị không còn đấu lí với những kẻ thi hành phép nước nữa mà chị đã ra tay đấu lực với chúng : Rồi chị túm lấy cổ , ấn dúi ra cửa làm tên cai lệ ngã chỏng quèo trên mặt đất ; đến lượt tên người nhà lí trưởng thì chị xông vào giằng co đu đẩy. Rốt cuộc tên này cũng bị chị túm tóc lẳng cho một cái ngã nhào ra thềm.
Hành động quyết liệt, dữ dội và sức mạnh bất ngờ của chị Dậu xuất phát từ sức mạnh của lòng yêu thương.
Chị Dậu là người phụ nữ yêu thương chồng,hiền dịu, vị tha, biết nhẫn nhục nhưng tiềm tàng một sức sống mạnh mẽ.
Kết luận
Nghệ thuật:
- Khắc hoạ nhân vật rõ nét.
- Miêu tả linh hoạt, sống động.
- Ngôn ngữ kể chuyện, miêu tả, đối thoại đặc sắc.
2. Nội dung:
Bộ mặt tàn ác, bất nhân của xã hội thực dân phong kiến đương thời.
Tình cảnh khốn cùng của người nông dân và vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam xưa.