Bài 3. Tức nước vỡ bờ

NGÔ TẤT TỐ
NHÀ VĂN XUẤT SẮC CỦA VĂN HỌC HIỆN THỰC PHÊ PHÁN
Nhóm 4
THẾ NÀO LÀ VĂN HỌC HIỆN THỰC PHÊ PHÁN?
TIỂU SỬ NHÀ VĂN NGÔ TẤT TỐ
CÁC TÁC PHẨM TIÊU BIỂU
TÓM TẮT VỀ TÁC PHẨM
NGÔ TẤT TỐ
NHÀ VĂN XUẤT SẮC
CỦA VĂN HỌC HIỆN THỰC PHÊ PHÁN
THẾ NÀO LÀ VĂN HỌC HIỆN THỰC PHÊ PHÁN?
Văn học hiện thực phê phán ( 1930-1945) vào thời kỳ xã hội Việt Nam có hai mâu thuẫn lớn:
Địa chủ phong kiến với Nhân dân
Dân tộc Việt Nam với Thực dân Pháp
NGÔ TẤT TỐ
NHÀ VĂN XUẤT SẮC
CỦA VĂN HỌC HIỆN THỰC PHÊ PHÁN
CÁC TÁC PHẨM ĐỀU LÊN ÁN GAY GẮT THỰC TẠI CỦA XÃ HỘI LÚC BẤY GiỜ
II. TIỂU SỬ NHÀ VĂN NGÔ TẤT TỐ
Xuất thân
Ngô Tất Tố sinh năm 1893 mất năm 1954 ở làng Lộc Hà, tổng Hội Phụ, phủ Từ Sơn, Bắc Ninh (nay là thôn Lộc Hà, xã Mai Lâm, huyện Đông Anh, Hà Nội)
Lúc còn nhỏ Ngô Tất Tố được thụ hưởng một nền giáo dục Nho học. Từ năm 1898, Ngô Tất Tố được ông nội dạy vỡ lòng chữ Hán ở quê, sau đó ông theo học ở nhiều làng quê trong vùng. Năm 1912, Ngô Tất Tố học tư chữ Pháp một thời gian ngắn và bắt đầu tham dự các kỳ thi truyền thống lúc bấy giờ vẫn còn được triều đình nhà Nguyễn tổ chức. Ông đỗ kỳ sát hạch, nhưng thi hương bị hỏng ở kỳ đệ nhất. Đến năm 1915, ông đỗ đầu kỳ khảo hạch toàn tỉnh Bắc Ninh, nên được gọi là đầu xứ Tố, rồi thi hương lần thứ hai, khoa Ất Mão, cũng là khoa thi hương cuối cùng ở Bắc Kì. Ông qua được kỳ đệ nhất, nhưng bị hỏng ở kỳ đệ nhị.
NGÔ TẤT TỐ
NHÀ VĂN XUẤT SẮC
CỦA VĂN HỌC HIỆN THỰC PHÊ PHÁN
II. TIỂU SỬ NHÀ VĂN NGÔ TẤT TỐ
2) Làm báo
Năm 1926, Ngô Tất Tố ra Hà Nội làm báo. Ông viết cho tờ An Nam tạp chí. Nhưng vì thiếu tiền, tờ báo này phải tự đình bản, Ngô Tất Tố cùng với Tản Đà đã vào Sài Gòn. Trong thời kỳ này, ông viết với các bút danh Bắc Hà, Thiết Khẩu Nhi, Lộc Hà, Tân Thôn Dân...
Sau gần ba năm ở Sài Gòn, Ngô Tất Tố trở ra Hà Nội. Ông tiếp tục sinh sống bằng cách viết bài cho các báo: An Nam tạp chí, Thần chung, Phổ thông, Đông Dương, Hải Phòng tuần báo, Thực nghiệp, Con ong, Việt nữ, Tiểu thuyết thứ ba, Tương lai, Công dân, Đông Pháp thời báo, Thời vụ, Hà Nội tân văn,Tuần lễ... với 29 bút danh khác nhau như: Thục Điểu, Lộc Hà, Lộc Đình, Thôn Dân, Phó Chi, Tuệ Nhơn, Thuyết Hải, Xuân Trào, Hy Cừ...
NGÔ TẤT TỐ
NHÀ VĂN XUẤT SẮC
CỦA VĂN HỌC HIỆN THỰC PHÊ PHÁN
II. TIỂU SỬ NHÀ VĂN NGÔ TẤT TỐ
2) Làm báo
Trong thời gian những năm 1936-1939, Ngô Tất Tố viết nhiều tác phẩm chỉ trích quan lại tham nhũng phong kiến. Hà Văn Đức, trong bài viết Ngô Tất Tố - Nhà văn tin cậy của nông dân (báo Nhân dân, ngày 10 tháng 6 năm 1997), cho biết năm 1935, Ngô Tất Tố từng bị chánh sở mật thám Hà Nội gọi lên "để mua chuộc", nhưng ông từ chối. Ngoài ra, nhiều lần Ngô Tất Tố bị cấm viết báo và bị trục xuất khỏi Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định. Năm 1939, chính quyền thuộc địa ra lệnh cấm tác phẩm Tắt đèn. Nhà Ngô Tất Tố ở Bắc Ninh bị nhà chức trách khám xét và ông bị bắt giam ở Hà Nội vài tháng.
NGÔ TẤT TỐ
NHÀ VĂN XUẤT SẮC
CỦA VĂN HỌC HIỆN THỰC PHÊ PHÁN
II. TIỂU SỬ NHÀ VĂN NGÔ TẤT TỐ
3) Các nghề nghiệp khác
Nhà báo
Ngô Tất Tố không chỉ là nhà văn mà còn là một nhà báo nổi tiếng. Tìm thấy 1.350 tác phẩm (gần 4.500 trang) đã đăng báo của Ngô Tất Tố với 59 bút danh khác nhau. Một thống kê khác được công bố cho biết trong 28 năm làm báo, Ngô Tất Tố đã viết gần 1.500 bài (mới tìm thấy 1.360 bài) cho 27 tờ báo và tạp chí với 29 bút danh.
NGÔ TẤT TỐ
NHÀ VĂN XUẤT SẮC
CỦA VĂN HỌC HIỆN THỰC PHÊ PHÁN
II. TIỂU SỬ NHÀ VĂN NGÔ TẤT TỐ
3) Các nghề nghiệp khác
Nhà nghiên cứu
Ông nghiên cứu rất nhiều các thể loại văn học khác nhau.
NGÔ TẤT TỐ
NHÀ VĂN XUẤT SẮC
CỦA VĂN HỌC HIỆN THỰC PHÊ PHÁN
II. TIỂU SỬ NHÀ VĂN NGÔ TẤT TỐ
4) Phong cách
Chủ nghĩa hiện thực về người nông dân
Ngô Tất Tố được coi là nhà văn hàng đầu của trào lưu hiện thực phê phán ở Việt Nam trước 1945 với các tác phẩm tiêu biểu như Tắt đèn, Việc làng, Tập án cái đình.
NGÔ TẤT TỐ
NHÀ VĂN XUẤT SẮC
CỦA VĂN HỌC HIỆN THỰC PHÊ PHÁN
II. TIỂU SỬ NHÀ VĂN NGÔ TẤT TỐ
4) Phong cách
Nhà văn giao thời
Ngô Tất Tố thấm sâu nền văn hóa cũ
Tính cách Ngô Tất Tố gắn liền với lớp người đầu thế kỷ XX

NGÔ TẤT TỐ
NHÀ VĂN XUẤT SẮC
CỦA VĂN HỌC HIỆN THỰC PHÊ PHÁN
Ngô Tất Tố cho thấy ông là đại diện tiêu biểu cho những thay đổi của một lớp người trí thức trong giai đoạn giao thời, sự dung hòa tương thích giữa nền văn hóa mới và cũ.
III. CÁC TÁC PHẨM TIÊU BIỂU
Tắt đèn (tiểu thuyết, báo Việt nữ, 1937), (Mai Lĩnh xuất bản, 1939)
Lều chõng (phóng sự tiểu thuyết, báo Thời vụ, 1939-1944), (Mai Lĩnh xuất bản, 1952)
Tập án cái đình (Phóng sự,1939)
Việc làng (phóng sự, báo Hà Nội tân văn, 1940-1941), (Mai Lĩnh xuất bản, 1941)

NGÔ TẤT TỐ
NHÀ VĂN XUẤT SẮC
CỦA VĂN HỌC HIỆN THỰC PHÊ PHÁN
IV. TÓM TẮT CÁC TÁC PHẨM
Tác phẩm kể về nhân vật chính là chị Dậu. Trước khi lấy chồng chị vốn có tên là Lê Thị Đào, một cô gái đẹp, giỏi giang, tháo vát và (theo nhà văn là) sinh ra trong gia đình trung lưu.
Vốn lúc đầu, gia cảnh anh chị Dậu có dư dả, nhưng vì liền lúc mẹ và em trai anh Dậu cùng qua đời, anh chị dù đã hết sức cần kiệm nhưng vẫn phải tiêu quá nhiều tiền cho hai đám ma chay. Chưa hết, sau khi đám ma cho em trai xong, anh Dậu bỗng mắc bệnh sốt rét, không làm gì được, mọi vất vả dồn lên vai chị Dậu, khiến gia cảnh lâm vào hạng cùng đinh trong làng.



NGÔ TẤT TỐ
NHÀ VĂN XUẤT SẮC
CỦA VĂN HỌC HIỆN THỰC PHÊ PHÁN
IV. TÓM TẮT CÁC TÁC PHẨM
Mùa sưu đến, chị Dậu phải chạy vạy khắp nơi vay tiền để nộp cho chồng, nhưng không kiếm đâu ra. Anh Dậu dù bị ốm nhưng vẫn bị bọn cai lệ cùm kẹp lôi ra giam ở đình làng. Cuối cùng, bần quá, chị buộc lòng phải dứt ruột bán đi cái Tí, đứa con gái đầu lòng 7 tuổi ngoan ngoãn hiếu thảo, và ổ chó mới đẻ cho vợ chồng lão Nghị Quế để lấy hai đồng nộp sưu. Nhưng vừa đủ tiền nộp sưu cho chồng, bọn cai trong làng lại ép chị nộp cả tiền sưu cho em trai anh Dậu với lí do chết ở năm ta nhưng lúc đó lịch năm tây đã sang năm mới. Vậy là anh Dậu vẫn bị cùm kẹp không được về nhà.



NGÔ TẤT TỐ
NHÀ VĂN XUẤT SẮC
CỦA VĂN HỌC HIỆN THỰC PHÊ PHÁN
IV. TÓM TẮT CÁC TÁC PHẨM
Nửa đêm, anh Dậu dở sống dở chết được đưa về. Được bà con lối xóm giúp đỡ, anh dần tỉnh lại. Một bà lão hàng xóm tốt bụng cho chị bò gạo nấu cháo để anh ăn lại sức. Nhưng vừa kề bát cháo lên miệng, bọn cai lệ và người nhà lý trưởng ập vào ép sưu. Chị Dậu ra sức van xin không được, cuối cùng uất ức quá, chị đã ra tay đánh cả cai lệ và tên người nhà lý trưởng. Phạm tội đánh người nhà nước, chị bị thúc giải lên quan. Tên quan huyện lại là tên dâm ô, định ra tay sàm sỡ chị. Chị bèn vứt tọt nắm bạc vào mặt hắn rồi vùng chạy.



NGÔ TẤT TỐ
NHÀ VĂN XUẤT SẮC
CỦA VĂN HỌC HIỆN THỰC PHÊ PHÁN
IV. TÓM TẮT CÁC TÁC PHẨM
Sau đó, chị may mắn gặp một người nhà quan cụ trên tỉnh. Người này cho chị 2 đồng nộp nốt tiền sưu và hứa hẹn cho chị công việc vắt sữa để quan cụ uống (do quan cụ đã rụng hết răng không ăn được cơm). Chị bèn về bàn với anh Dậu, cho cái Tỉu làm con nuôi nhà hàng xóm, lên tỉnh làm việc.
NGÔ TẤT TỐ
NHÀ VĂN XUẤT SẮC
CỦA VĂN HỌC HIỆN THỰC PHÊ PHÁN
IV. TÓM TẮT CÁC TÁC PHẨM
Thời gian đầu, chị làm được tiền và gửi về cho anh Dậu. Nhưng vào một đêm tối, quan cụ mò vào buồng của chị... Tác phẩm kết thúc bằng câu "Chị vùng chạy ra ngoài giữa lúc trời tối đen như mực, đen như cái tiền đồ của chị vậy"!
NGÔ TẤT TỐ
NHÀ VĂN XUẤT SẮC
CỦA VĂN HỌC HIỆN THỰC PHÊ PHÁN
CẢM ƠN CÔ VÀ CÁC BẠN ĐÃ LẮNG NGHE