Bài 3. Các phương châm hội thoại (tiếp theo)

Là kể lại một cốt truyện để người đọc hiểu được nội dung cơ bản của tác phẩm ấy; khi tóm tắt cần chú ý:
+ Phải can cứ vào nh?ng yếu tố quan trọng nhất của tác phẩm là sự việc và nhân vật chính.
+ Có thể xen kẽ có mức độ nhung yếu tố bổ trợ các chi tiết, các nhân vật phụ, miêu tả, biểu cảm, nghị luận, đối thoại và độc thoại nội tâm.
TIẾT 20 : LUYỆN TẬP TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
I. Sự cần thiết của việc tóm tắt văn bản tự sự
* Ví dụ /sgk/58
* Mục đích�của việc tóm tắt VB tự sự�:
- Tóm tắt để giúp người đọc, người nghe dễ nắm được nội dung chính của tác phẩm.
+ Dùng để trao đổi vấn đề liên quan đến tác phẩm được tóm tắt.
+ Dùng để lưu trong tài liệu học tập.
+ Dùng để giới thiệu tác phẩm tự sự.
*Yêu cầu của việc tóm tắt VB tự sự�:
- Ngắn gọn, dễ nhớ, phù hợp với mục đích sử dụng.
- Phải nêu được các sự việc và nhân vật chính. Các sự việc chính phải được tổ chức thành một chỉnh thể thống nhất, dễ theo dõi, trung thành với cốt truyện.
- Ngôn ng? cần cô đọng, từ ng? có tính khái quát, câu van có khả nang bao quát nhiều sự việc.
TIẾT 20 : LUYỆN TẬP TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
I. Sự cần thiết của việc tóm tắt văn bản tự sự
* Ví dụ /sgk/58
? NÕu gÆp c¸c tinh huèng sau em sÏ lµm gi?
a. Em bÞ èm kh«ng ®i xem bé phim ChiÕc l¸ cuèi cïng víi c¸c b¹n trong líp ®ù¬c nh­ng em rÊt muèn biÕt néi dung bé phim.
b. ĐÓ n¾m ch¾c néi dung ChuyÖn ng­êi con g¸i nam X­¬ng , em cÇn ph¶i lµm gi?
c. Trong buæi sinh ho¹t c©u l¹c bé văn häc , em ®­îc ph©n c«ng giíi thiÖu t¸c phÈm văn häc mµ minh yªu thÝch. C«ng viÖc tr­íc khi giíi thiÖu cña em lµ gi?
TIẾT 20 : LUYỆN TẬP TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
I. Sự cần thiết của việc tóm tắt văn bản tự sự
* Ví dụ /sgk/58
? Khi tóm tắt van bản tự sự cần chú ý điều gi?
- Khi tãm t¾t th­êng l­îc bá nhưng chi tiÕt, nh©n vËt vµ c¸c yÕu tè phô => ng¾n gän, dÔ nhí, gióp ng­êi ch­a ®äc n¾m ®­îc néi dung chÝnh cña t¸c phÈm.
- Lµm næi bËt ®­îc c¸c sù viÖc vµ nh©n vËt chÝnh.
- B¶o ®¶m tÝnh kh¸ch quan: kh«ng thªm bít sù viÖc, kh«ng nªu thªm ý kiÕn binh luËn, khen chª cña ng­êi tãm t¾t.
- B¶o ®¶m tÝnh c©n ®èi: sè dßng cña c¸c sù viÖc, nh©n vËt ph¶i phï hîp...
TIẾT 20 : LUYỆN TẬP TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
I. Sự cần thiết của việc tóm tắt văn bản tự sự
II. Thực hành tóm tắt một văn bản tự sự
1.Ví dụ /sgk/58
(1) Ch�ng Trương Sinh phải đầu quân đi lính, để lại mẹ già và người vợ trẻ là Vũ Thị Thiết (Vũ Nương) ở nhà.
(2) Mẹ Trương Sinh ốm chết, Vũ Nương lo ma chay chu tất.
(3) Giặc tan, Trương Sinh trở về nhà, nghe lời con nhỏ, nghi ngờ vợ không chung thuỷ.
(4) Vũ Nương bị oan, bèn gieo mỡnh xuống sông Ho�ng Giang tự vẫn.
(5) Phan Lang là người cùng làng với Vũ Nương, do cứu mạng thần rùa Linh Phi, vợ vua Nam Hải, nên khi chạy nạn, chết đuối ở biển đã được Linh Phi cứu sống để trả ơn.
(6) Phan Lang gặp l?i Vũ Nương trong động của Linh Phi. Hai người đã nhận ra nhau. Phan Lang được trở về trần gian, Vũ Nương gửi chiếc hoa vàng cùng lời nhắn Trương Sinh.
(7) Trương Sinh nghe Phan Lang kể, biết vợ bị oan, bèn lập đàn giải oan trên bến HoàngGiang. Vũ Nương trở về, ngồi trên một chiếc kiệu hoa đứng ở giữa dòng, lúc ẩn, lúc hiện.
TIẾT 20 : LUYỆN TẬP TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
I. Sự cần thiết của việc tóm tắt văn bản tự sự
II. Thực hành tóm tắt một văn bản tự sự
1.Ví dụ /sgk/58
+Thiếu sự việc:
Một đêm , Trương Sinh cùng con trai ngồi bên ngọn đèn khuya, đứa con chỉ chiếc bóng trên tường và nói đó là cha. Ng�y thu?ng ,n�ng hay dựa con,tr? búng mỡnh m� b?o l� cha D?n. B?y gi? chàng mới hiểu ra vợ mình bị oan.
+ Sắp xếp lại: (1) -(2) - (3) - (4) - (bổ sung) -(5) - (6) - (7)
+Thừa sự việc : Trương Sinh nghe Phan Lang kể ,biết vợ bị oan
Xưa có chàng Trương Sinh vừa cưới vợ xong đã phải đi lính. M? ch�ng vỡ nh? con sinh b?nh ch?t, Vu Nuong lo ma chay chu t?t. Giặc tan ,Truong Sinh trở về, nghe lời con trai, nghi là vợ mình không chung thuỷ. Vũ Nương bị oan, bèn gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn. Một đêm, Truong Sinh cùng con ngồi bên ỏnh đèn, đứa con chỉ chiếc bóng trên tường và nói đó chính là cha D?n. Lúc đó ,chàng mới hiểu ra vợ mình bị oan. Phan Lang tình cờ gặp Vũ Nương dưới thuỷ cung. Khi Phan Lang trở về tr?n gian, Vũ Nương g?i chiếc hoa vàng với lời nhắn Truong Sinh. Truong Sinh lập đền thờ giải oan trên bến Hoàng Giang. Vũ Nương trở về ngồi trên chiếc kiệu hoa giữa dòng...lúc ẩn, lúc hiện.
* Viết đoạn văn
TIẾT 20 : LUYỆN TẬP TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
I. Sự cần thiết của việc tóm tắt văn bản tự sự
II. Thực hành tóm tắt một văn bản tự sự
1.Ví dụ /sgk/58,59
2. Ghi nhớ /sgk/59
III. Luyện tập
Bài tập 1 /sgk/59
Viết văn bản tãm t¾t v¨n b¶n “L·o H¹c” – Nam Cao

L·o H¹c lµ ng­êi n«ng d©n bÊt h¹nh, tÇn t¶o ,c« ®¬n. L·o cã mét ng­êi con trai, mét m¶nh v­ên vµ mét con chã vµng. Khi con trai l·o ®i phu ®ån ®iÒn cao su, ë nhµ, l·o chØ cßn l¹i cËu vµng lµ b¹n th©n thiÕt.Vi muèn giu l¹i m¶nh v­ên cho con mµ l·o ®µnh ph¶i b¸n con chã, mÆc dï l·o hÕt søc buån b· vµ chua xãt. Sau khi b¸n chã l·o mang tÊt c¶ tiÒn dµnh dôm ®­îc göi «ng gi¸o vµ nhê tr«ng coi m¶nh v­ên. Cuéc sèng mçi ngµy mét khã kh¨n, l·o kiÕm ®­îc gi ăn nÊy vµ tõ chèi c¶ những gi «ng gi¸o gióp. Mét h«m ,l·o xin Binh T­ Ýt b· chã, nãi lµ ®Ó giÕt con chã hay ®Õn v­ên, lµm thÞt vµ rñ Binh T­ cïng uèng r­îu. ¤ng gi¸o rÊt buån khi nghe Binh T­ kÓ chuyÖn Êy. Nh­ng råi bçng nhiªn l·o chÕt - c¸i chÕt thËt dữ déi. C¶ lµng kh«ng hiÓu vi sao l·o chÕt, chØ cã Binh T­ vµ «ng gi¸o hiÓu.
* Tóm tắt "Chuyện cũ trong phủ Chúa Trịnh"
Khoảng nam Giáp Ngọ, ?t Mùi (1774-1775),Thịnh Vương(Trịnh Sâm),thích chơi đèn đuốc, thường ngự ở các li cung, xây đinh đài liên miên, thường xuyên cùng các quan đại thần, binh lính , nhạc công ra bờ Tây Hồ tổ chức các trò chơi bán hàng . Chúa còn có sở thích sưu tầm nh?ng loài trân cầm dị thú, cổ mộc quái thạch , chậu hoa cây cảnh, chúa ra sức vơ vét không thiếu thứ gi. Mỗi khi đêm thanh cảnh vắng chim kêu,vượn hót khắp bốn bề, ồn ào nh?ng trận mưa sa gió táp. Bọn hoạn quan, cung giám mượn gió bẻ mang, ra ngoài tim mọi cách vơ vét để lấy của c?i của người dân một cách vô tội vạ . Bản thân nhà tác giả cũng nằm trong cảnh đó.
Hướng dẫn về nhà.
Tãm t¾t c¸c t¸c phÈm cßn l¹i và viết thành văn bản hoàn chỉnh.
- So¹n bµi míi: Sự phát triển của từ vựng
Yªu cÇu: Đäc kÜ ngữ liệu , tr¶ lêi c¸c c©u hái trong SGK, chó ý t×m hiÓu có mấy cách phát triển từ vựng. Căn cứ vào đâu ta phân loại như vậy? Đặc điểm của mỗi loại? Sưu tầm các câu thơ ,văn có sử dụng phương thức chuyển nghĩa của từ . Xem trước phần bài tập .