Bài 29. Tổng kết về ngữ pháp

MÔN NGỮ VĂN - LỚP 9
Giáo viên: NGUYEN VAN CHUONG
Năm học: 2008 - 2009
TIẾT: 147-148
TIẾNG VIỆT 9
A. TỪ LOẠI :
I. DANH TỪ, ĐỘNG TỪ, TÍNH TỪ :
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
Một bài thơ hay không bao giờ ta đọc qua
một lần mà bỏ xuống được.
(Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ)
b. Mà ông, thì ông không thích nghĩ ngợi như thế một tí nào.
(Kim Lân, Làng)
1. Các từ in đậm sau đây, từ nào là danh từ, từ nào là động từ, từ nào là tính từ ?
( TT )
( ĐT )
( DT )
( ĐT )
d. Đối với cháu, thật là đột ngột (...)
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
e. – Vâng ! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng
mình thì thế là sung sướng. (Nam Cao, Lão Hạc)
c. Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng
gánh gạch, đập đá, làm phụ hồ cho nó.
(Kim Lân, Làng)
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
( DT )
( ĐT )
( DT )
( ĐT )
( TT )
( TT )
( TT )
2. Chọn một từ trong ba nhóm từ sau để điền vào chỗ trống cho thích hợp :
/ ............ / hay
/ ............ / đọc
/ ............ / lần
/ ............ / nghĩ ngợi
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
những
các
một
hãy
đã
vừa
rất
hơi
quá
rất
hãy
một
vừa
/ ............ / cái (lăng)
/ ............ / phục dịch
/ ............ / làng
/ ............ / đập
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
những
các
một
hãy
đã
vừa
rất
hơi
quá
những
đã
các
hãy
/ ............ / đột ngột
/ ............ / ông (giáo)
/ ............ / phải
/ ............ / sung sướng
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
những
các
một
hãy
đã
vừa
rất
hơi
quá
quá
một
quá
rất
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
3. Hãy cho biết danh từ, động từ , tính từ có thể đứng sau những từ nào?
Danh từ có thể đứng sau : những, các, một.
Động từ có thể đứng sau : hãy, đã, vừa.
Tính từ có thể đứng sau : rất, hơi, quá.
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
4. Các từ in đậm vốn thuộc từ loại nào và ở đây chúng được dùng như từ thuộc từ loại nào ?
Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn.
Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không
ghìm nổi xúc động.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
- Tròn
Tính từ
( ĐT )
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
b. Làm khí tượng, ở được cao thế mới là lý tưởng chứ.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ SaPa)
c. Những băn khoăn ấy làm cho nhà hội họa không
nhận xét được gì ở cô con gái ngồi trước mặt đằng kia.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ SaPa)
- Lý tưởng
Danh từ
( TT )
- Băn khoăn
Tính từ
( DT )
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
II. CÁC TỪ LOẠI KHÁC :
chỉ
ba
cả
ở
của
tôi
bao nhiêu
nhưng
bao giờ
như
ấy
bấy giờ
những
đã
ngay
mới
đã
Trời ơi
chỉ
năm
đâu
hả
đang
1. Bảng tổng kết về các từ loại khác :
2. Tìm những từ chuyên dùng ở cuối câu để tạo câu nghi vấn. Các từ ấy thuộc từ loại nào ?
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
 à, ư, hử, hở, hả ...
Tình thái từ
B. CỤM TỪ :
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
1. Tìm phần trung tâm của các cụm danh từ in đậm. Chỉ ra những dấu hiệu cho biết đó là cụm danh từ.
... tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó ..., một
nhân cách rất Việt Nam, một lối sống rất bình dị,
rất Việt Nam, rất phương Đông, nhưng cũng
đồng thời rất mới, rất hiện đại.
(Lê Anh Trà, Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị)
ảnh hưởng
nhân cách
lối sống
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
b. Ông khoe những ngày khởi nghĩa dồn dập ở làng.
(Kim Lân, Làng)
c. Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng.
Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản
cư lên ấy vẫn dõi theo.
(Kim Lân, Làng)
ngày
Tiếng
2. Tìm phần trung tâm của các cụm từ in đậm. Chỉ ra những dấu hiệu cho biết đó là cụm động từ.
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
Vừa lúc ấy, tôi đã đến gần anh. Với lòng mong
nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy
xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
b. Ông chủ tịch làng em vừa lên cải chính ...
(Kim Lân, Làng)
đến
lên
chạy
ôm
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
3. Tìm phần trung tâm của các cụm từ in đậm. Chỉ ra những yếu tố phụ đi kèm với nó.
...để trở thành một nhân cách rất Việt Nam,
một lối sống rất bình dị, rất Việt Nam,
rất phương Đông, nhưng cũng đồng thời
rất mới, rất hiện đại.
(Lê Anh Trà, Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị)
Việt Nam
bình dị
phương Đông
mới
hiện đại
Việt Nam
Cụm tính từ
b. Những khi biết rằng cái sắp tới sẽ không êm ả thì chị tỏ ra bình tĩnh đến phát bực.
(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)
c. Không, lời gởi của một Nguyễn Du, một Tôn-xtôi cho nhân loại phức tạp hơn, cũng phong phú và sâu sắc hơn.
(Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ)
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
êm ả
phức tạp
phong phú
sâu sắc
Dấu hiệu: Có thể thêm “rất” vào phía trước phần trung tâm