Bài 29. Tổng kết về ngữ pháp

Ôn tập ngữ pháp
Nhiệt liệt chào mừng các thầy giáo, cô giáo Về dự
Thứ tư, ngày 23 tháng 04 năm 2008
ơơ

C. Thành phần câu
Tổng kết về ngữ pháp( tiếp)
Tiết 154:
I. Thành phần chính và thành phần phụ:
- Thành phần chính:
- Thành phần phụ:
A. Từ loại
B. Cụm từ
Chủ ngữ, vị ngữ
Trạng ngữ, Khởi ngữ
Phân tích thành phần của các câu sau:
a. Đôi càng tôi mẫm bóng
(Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu kí)
b. Sau một hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi, mấy người

học trò cũ đứng sắp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp.
(Thanh Tịnh - Tôi đi học)
c. Còn tấm gương bằng thuỷ tinh tráng bạc, nó vẫn là

người bạn trung thực, chân thành, thẳng thắn, không hề

nói dối, cũng không bao giờ biết nịnh hót hay độc ác...

(Băng Sơn - U tôi)
CN
VN
TN
CN
VN
KN
CN
VN
II. Thành phần biệt lập:
- Thành phần tình thái:
- Thành phần cảm Thán:
- Thành phần gọi đáp:
- Thành phần phụ chú:
C. Thành phần câu
I. Thành phần chính và thành phần phụ:
A. Từ loại
B. Cụm từ
Thứ tư, ngày 23 tháng 04 năm 2008
ơơ

Tổng kết về ngữ pháp( tiếp)
Tiết 154:
Hãy cho biết những từ ngữ in đậm ( bằng mực đỏ) trong các đoạn trích dưới đây là thành phần gì của câu?
a, Có lẽ tiếng việt của chúng ta đẹp bởi vì tâm hồn của người Việt Nam ta rất đẹp, bởi vì đời sống, cuộc đấu tranh của nhân dân ta từ trước tới nay là cao quý, là vĩ đại, nghĩa rất là đẹp.
( Phạm Văn Đồng, Giữ gìn sự ttrong sáng của tiếng Việt)
c, Trên những chặng đường dài suốt 50,60 Ki-lô-mét, chúng ta chỉ gặp cây dừa: dừa xiêm thấp lè tè, quả tròn, nước ngọt, dừa nếp lơ lửng giữa trời, quả vàng xanh mơn mởn, dừa lá đỏ, vỏ hồng.
(Theo Hoàng Văn Huyền, Những mẩu chuyện địa lý)
d, Có người khẽ nói:
Bẩm,dễ có khi đê vỡ!
Ngài cau mặt, gắt rằng:
Mặc kệ!
(Phạm Duy Tốn- Sống chết mặc bay)
Có lẽ ? thành phần tình thái
Bẩm ? thành phần gọi đáp
II. Thành phần biệt lập:
C. Thành phần câu
I. Thành phần chính và thành phần phụ:
A. Từ loại
B. Cụm từ
Thứ tư, ngày 23 tháng 04 năm 2008
ơơ

Tổng kết về ngữ pháp( tiếp)
Tiết 154:
I. Câu đơn:
d. Các kiểu câu
Xác định cấu tạo ngữ pháp trong các câu sau:
a, Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn muốn

nói một điều gì mới mẻ.
( Nguyễn Đình Thi - Tiếng nói văn nghệ)
b, Không, lời gửi của một Nguyễn Du, một Tôn-xtôi cho nhân loại


phức tạp hơn, cũng phong phú và sâu sắc hơn.
( Nguyễn Đình Thi - Tiếng nói văn nghệ)
c, Nghệ thuật là tiếng nói của tình cảm.
(L. Tôn- xtôi)
CN
VN
CN
VN
CN
VN
II. Thành phần biệt lập:
C. Thành phần câu
I. Thành phần chính và thành phần phụ:
A. Từ loại
B. Cụm từ
Thứ tư, ngày 23 tháng 04 năm 2008
ơơ

Tổng kết về ngữ pháp( tiếp)
Tiết 154:
I. Câu đơn:
d. Các kiểu câu
- Câu đơn: Là câu chỉ có duy nhất một cụm chủ vị
Trong những đoạn trích sau đây câu nào là câu đặc biệt:
a, Chợt ông lão lặng hẳn đi, chân tay nhủn ra, tưởng chừng như không cât lên được. Mụ nói cái gì vậy? Mụ nói cái gì mà lào xào thế? Trống ngực ông lão đập thình thịch.
( Kim Lân, Làng)
b, Không hiểu sao nói đến đây, bác lái xe lại liếc cô gái. Cô bất giác đỏ mặt lên.
- ! Đây là đỉnh yên sơn, cao hai nghìn sáu trăm mét. Anh làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu.
( Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
c, Tôi bỗng thẫn thờ, tiếc không nói nổi. Rõ ràng tôi không tiếc những viên đá. Mưa xong thì tạnh thôi. Mà tôi nhớ một cái gì đấy, hình như mẹ tôi, cái cửa sổ, hoặc những ngôi sao to trên bầu trời thành phố..



Những cái đó ở thiệt xa. Rồi bỗng chốc, sau một cơn mưa đá, chúng soái mạnh như trong tâm trí tôi.
(Lê Minh Khuê , những ngô sao xa xôi)
Có tiếng nói léo xéo ở gian trên. Tiếng mụ chủ.
Có tiếng nói léo xéo ở gian trên. Tiếng mụ chủ.
Một anh thanh niên hai mươi bảy tuổi
Một anh thanh niên hai mươi bảy tuổi
Những ngọn điện trên quảng trường lung linh như những ngôi sao trong câu truyện cổ tích nói về xứ sở thần tiên.
Những ngọn điện trên quảng trường lung linh như những ngôi sao trong câu truyện cổ tích nói về xứ sở thần tiên.
Hoa trong công viên.
Hoa trong công viên.
Những quả bóng sút vô tội vạ của bọn trẻ con trong một góc phố.
Những quả bóng sút vô tội vạ của bọn trẻ con trong một góc phố.
Tiếng rao của bà bán xôi sáng có cái mủng đội trên đầu.
Tiếng rao của bà bán xôi sáng có cái mủng đội trên đầu.
Chao ôi, có thể là tất cả những cái đó.
Chao ôi, có thể là tất cả những cái đó.
II. Thành phần biệt lập:
C. Thành phần câu
I. Thành phần chính và thành phần phụ:
A. Từ loại
B. Cụm từ
Thứ tư, ngày 23 tháng 04 năm 2008
ơơ

Tổng kết về ngữ pháp( tiếp)
Tiết 154:
I. Câu đơn:
d. Các kiểu câu
- Câu đơn: Là câu chỉ có duy nhất một cụm chủ vị
- Câu đặc biệt: Là câu có một trung tâm cú pháp chính không phân biệt được chủ ngữ và vị ngữ, được dùng để giới thiệu sự vật, hiện tượng, ghi nhận sự tồn tại, xuất hiện hay mất đi của sự vật hiện tượng.
II. Thành phần biệt lập:
C. Thành phần câu
I. Thành phần chính và thành phần phụ:
A. Từ loại
B. Cụm từ
Thứ tư, ngày 23 tháng 04 năm 2008
ơơ

Tổng kết về ngữ pháp( tiếp)
Tiết 154:
I. Câu đơn:
d. Các kiểu câu
II. Câu ghép
a, Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu mượn ở thực tại. Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều gì mới mẻ. Anh gửi vào tác phẩm một lá thư, một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh.
( Nguyễn Đình Thi - Tiếng nói văn nghệ)
b, Tôi rửa cho Nho bằng nước đun sôi trên bếp than. Bông băng trắng. Vết thương không sâu lắm, vào phần mềm. Nhưng vì bom nổ gần, nho bị choáng. Tôi tiêm cho Nho. Nho lim dim mắt, dễ chịu.
( Nguyễn Đình Thi - Tiếng nói văn nghệ)
Ông lão vừa nói vừa chăm chắm nhìn vào cái bộ mặt lì xì của người bà

con họ bên ngoại dãn ra vì kinh ngạc ấy mà ông lão hả hê cả lòng.
Anh gửi vào tác phẩm một lá thư, một lời nhắn nhủ, anh muốn đem

một phần của mình góp vào đời sống chung quanh.
CN
VN
CN
VN
Nhưng vì bom nổ gần, Nho bị choáng.
CN
VN
CN
VN
c, Ông lão vừa nói vừa chăm chắm nhìn vào cái bộ mặt lì xì của người bà con họ bên ngoại dãn ra vì kinh ngạc ấy mà ông lão hả hê cả lòng. Ông thấy cái lăng ấy một phần như có ông.
(Kim Lân - Làng)
CN
VN
CN
VN
? Quan hệ bổ sung
? Quan hệ bổ sung
? Quan hệ nguyên nhân
Quan hệ giữa các vế trong những câu ghép sau đây là quan hệ gì?
a, Anh mong được nghe một tiếng "ba" của con bé, nhưng con bé chẳng bao giờ chịu gọi.
( Nguyễn quang Sáng, chiếc lược ngà)
b, Ông xách cái làn trứng, cô ôm bó hoa to.
( Nguyễn Thành Long, Lặng Lẽ Sa Pa)
c, Giá mà anh ấy còn, anh ấy sẽ làm thêm được bao nhiêu là việc nữa.
(Đỗ Chu, Mùa cá bột)
? quan hệ tương phản
? quan hệ bổ sung
? quan hệ điều kiện - giả thiết
II. Thành phần biệt lập:
C. Thành phần câu
I. Thành phần chính và thành phần phụ:
A. Từ loại
B. Cụm từ
Thứ tư, ngày 23 tháng 04 năm 2008
ơơ

Tổng kết về ngữ pháp( tiếp)
Tiết 154:
I. Câu đơn:
d. Các kiểu câu
II. Câu ghép
III. Biến đổi câu
Tìm câu rút gọn trong đoạn trích sau:
Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung quanh là chiếc kinh đồng hồ. Nó chạy, sinh động và nhẹ nhàng, đè lên những con số vĩnh cửu. Còn đằng kia, lửa đang chui lên trong cái dây mìn, chui vào ruột quả bom.
. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần.

( Nguyễn Quang Sáng - Chiếc lược ngà)
Quen rồi
Ngày nào ít: ba lần
Quen rồi
Ngày nào ít: ba lần
Trong các đoạn trích sau đây (trích từ truyện ngắn những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê), những câu nào vốn là một bộ phận của câu đứng trước được tách ra? Theo em, tác giả tách ra như vậy để làm gì?
a, Đơn vị thường ra đường vào lúc mặt trời lặn.
b, Thế là tối lại ra đường luôn.
c, Vỏ quả bom nóng.
Và làm việc có khi suốt đêm.
Và làm việc có khi suốt đêm.
Thường xuyên
Thường xuyên
Một dấu hiệu chẳng lành.
Một dấu hiệu chẳng lành.
Hãy biến đổi những câu sau đây thành câu bị động:
a. Người thợ thủ công Việt Nam làm ra đồ gốm khá sớm.
b. Tại khúc sông này tỉnh ta sẽ bắc một cây cầu lớn.
c. Người ta đã dựng lên những ngôi đền ấy từ hàng trăm năm trước.
? Đồ gốm được người thợ thủ công Việt Nam làm ra khá sớm.
? Một cây cầu lớn sẽ được tỉnh ta bắc tại khúc sông này.
? Những ngôi đền ấy đã được người ta dựng lên từ hàng trăm năm trước.
II. Thành phần biệt lập:
C. Thành phần câu
I. Thành phần chính và thành phần phụ:
A. Từ loại
B. Cụm từ
Thứ tư, ngày 23 tháng 04 năm 2008
ơơ

Tổng kết về ngữ pháp( tiếp)
Tiết 154:
I. Câu đơn:
d. Các kiểu câu
II. Câu ghép
III. Biến đổi câu
IV. Các kiểu câu ứng với mục đích giao tiếp khác nhau
Câu trần thuật
- Câu nghi vấn
Câu cầu khiến
Câu cảm thán
Trong bữa cơm đó, anh Sáu gắp một cái trứng cá to vàng để vào bát nó. Nó liền lấy đũa xoi vào chén, để đó rồi bất thần hất cái trứng ra, cơm văng tung toé cả mâm. Giận quá và không kịp suy nghĩ, anh vung tay đánh vào mông nó và hét lên:
- Sao mày cứng đầu quá vậy, hả?
Viết một đoạn văn ngắn( 5-6 câu). Phát biểu cảm nghĩ của em về nhân vật Xi- mông trong đoạn trích : Bố của Xi- mông- G. Mô- pa- xăng. Trong đoạn em có sử dụng thành phần tình thái và câu ghép


Bye bye!
See you again !
Chúc các thầy cô giáo và các em mạnh khoẻ!