Bài 29. Tổng kết về ngữ pháp

Giáo viên: Nguyễn Thị Đông . Đơn vị: TrườngTHCS Hoà Tiến
KIỂM TRA BÀI CŨ
Xác định thành phần biệt lập và gọi tên thành phần biệt lập đó?
a) Chao ôi! bắt gặp một người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác……
b) Buy- Phông chỉ thấy con cừu là ngu ngốc và sợ sệt. “Chính vì sợ h·i- ông nói- mà chúng hay tụ tập thành bầy.”
TRẢ LỜI:
ông nói
Chao ôi
Thành phần biệt lập.
a) : Thành phần cảm thán.
b) : Thành phần phụ chú.
Tiết : 147,148
tổng kết về
ngữ pháp
Thứ sáu ngày 10 tháng 4 năm 2009
Nội dung tổng kết
Khái niệm, khả năng
kết hợp
Khả năng chuyển loai từ
Từ loại
Cụm từ
Danh từ,
động từ,
tính từ.
Các từ
loại khác
Cụm
tính từ.
Cụm
danh từ
Cụm
động từ
A. TỪ LOẠI :
I. DANH TỪ, ĐỘNG TỪ, TÍNH TỪ :
Chỉ người, vật, hiện tượng, khái niệm. . .
Ch? h�nh d?ng, tr?ng thỏi c?a s? v?t.


Chỉ đặc di?m, tớnh ch?t c?a s? v?t, h�nh d?ng tr?ng thỏi.


Bài tập 1: Trong số các từ in đậm sau đây, từ nào là danh từ, từ nào là động từ, từ nào là tính từ ?
a) Một bài thơ hay không bao giờ ta đọc qua một lần mà bỏ xuống được.
( Nguyễn Đình Thi_ Tiếng nói văn nghệ)
hay,
đ?c,
lần,
b) Mà ông, thì ông không thích nghĩ ngợi như thế một tí nào. ( Kim Lân_ Làng)
nghĩ ngợi,
c) Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh , đập đá, làm phụ hồ cho nó. ( Kim Lân - Làng)
lăng,
phục dịch,
làng,
đ?p,
d) Đối với cháu, thật là đột ngột … ( Nguyễn Thành Long_Lặng lẽ Sa pa)
e)Vâng! Ông giáo dạy phải! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.
( Nam Cao - Lão Hạc)
đột ngột,
phải,
sung sướng,
Bài tập 2: Hãy thêm từ sau đây vào trước những từ thích hợp với chúng trong ba cột bên dưới. Cho biết mỗi từ trong ba cột đó thuộc loại từ nào?
a) những, các, một b) hãy, đã, vừa c) rất, hơi, quá
/. . . . …./
hay
/. . . . . ./
/. . . . . ./
/. . . …./
đọc
lần
nghĩ ngợi
/. . . …../
(cái)lăng
/. . . …../
/ ……..../
/. . . …../
phục dịch
làng
đập
/. . . …../
/. . . …../
/. . . …../
/. . ….. . ./
đột ngột
ông(giáo)
phải
sung sướng
(Nhóm 1)
(Nhóm 2)
(Nhóm 3)
rất
đã
một
hãy
các
vừa
những
đã
rất
một
hơi
quá
/ . . . …./
hay
/.... . . . . ./
/. . . . . ..../
/. . . …./
đọc
lần
nghĩ ngợi
/. . . …...../
(cái)lăng
/. . . …..../
/ ……..../
/.... . . …../
phục dịch
làng
đập
/. . . …...../
/. . . …..../
/. . . …...../
/. . …..... ./
đột ngột
ông(giáo)
phải
sung sướng
rất
đã
một
hãy
các
vừa
những
đã.
rất
một
hơi
quá
Danh từ
Động từ
Tính từ
Hãy sắp xếp lại những từ sau dấu /..../ vào 3 cột danh từ, động từ, tính từ.
Danh từ
Động từ
Tính từ
hay
đột ngột
phải
sung sướng
rất
rất
hơi
quá
lần
(cái)lăng
làng
ông(giáo)
một
các
những
một
đã
hãy
vừa
đã
đọc
nghĩ ngợi
phục dịch
đập
Quan sát bảng tập hợp và rút ra nhận xét :DT,ĐT,TT có khả năng kết hợp với những từ nào ở phía trước ?
Bài 3,4
Bảng tổng kết về khả năng kết hợp của DT,ĐT,TT
một, những, các ....
hãy, đã, vừa...
rất, hơi, quá...
Những từ nào có thể kết hợp phía sau của danh từ, động từ, tính từ ?
ấy, kia, này, đó.
rồi, xong, đi, .
tuyệt, quá, lắm,.
a. Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn.Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động
b. Làm khí tượng, ở được cao thế mới là lí tưởng chứ.
c. Những băn khoăn ấy làm cho nhà hội hoạ không nhận xét được gì ở cô gái ngồi trước mặt đằng kia
Bài tập 5:
Các từ in đậm vốn thuộc từ nào và ở đây chúng dùng như từ thuộc từ loại nào?
Trả lời:
a. Từ “tròn” vốn là TT, trong câu văn này “tròn” được dùng như từ loại §T
b. Từ “lí tưởng” vốn là DT….., được dùng như từ loại TT.
c. Từ “ băn khoăn ” vốn là §T,…được dùng như từ loại DT.
Đây là hiện tượng chuyển loại từ.
A. TỪ LOẠI :
I. DANH TỪ, ĐỘNG TỪ, TÍNH TỪ :
Nội dung tiết học:
Ý nghiã khái quát của các từ loại:
Khả năng kết hợp:
Hiện tượng chuyển loại:
Nội dung tổng kết
Từ loại
Cụm từ
Danh từ,
động từ,
tính từ.
Các từ
loại khác
Cụm
tính từ.
Cụm
danh từ
Cụm
động từ
Tiết 1
Tiết 2
Hướng dẫn về nhà:
* Đọc và nắm chắc toàn bộ nội dung của tiết 1.
* Soạn bài chu đáo cho tiết 2:
+ Thế nào là cụm từ?
+ Cụm DT,ĐT,TT có cấu tạo như thế nào ?
a. Một lát sau không phải chỉ có ba đứa mà cả một lũ trẻ ở tầng dưới lần lượt chạy lên. ( Nguyễn Minh Châu, Bến quê)
b. Trong cuộc đời kháng chiến của tôi, tôi chứng kiến không biết bao nhiêu cuộc chia tay, nhưng chưa bao giờ, tôi bị xúc động như lần ấy. (Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà )
Nhóm:1


c. Ngoài cửa sổ bấy giờ những bông hoa bằng lăng đã thưa thớt - cái giống hoa ngay khi mới nở, màu sắc đã nhợt nhạt.
( Nguyễn Minh Châu, Bến quê )

d. Trời ơi, chỉ còn có năm phút !
( Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ SaPa )
Nhóm: 2
e. - Quê anh ở đâu thế ? - Họa sĩ hỏi.
( Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ SaPa )

g. - Đã bao giờ Tuấn ... sang bên kia chưa hả ?
( Nguyễn Minh Châu, Bến quê )

h. - Bố đang sai con làm cái việc gì thế ?
( Nguyễn Minh Châu, Bến quê )
Nhóm : 3
những, các, một b) hãy, đã, vừa
c) rất, hơi, quá
/. . . . …./
hay
/. . . . . .../
/. . . . . .../
/. . . …./
đọc
lần
nghĩ ngợi
Nhóm 1
những, các, một b) hãy, đã, vừa
c) rất, hơi, quá
/. . . …../
(cái)lăng
/. . . …../
/ ……..../
/. . . …../
phục dịch
làng
đập
Nhóm 2
những, các, một b) hãy, đã, vừa
c) rất, hơi, quá
/. . . …../
/. . . …../
/. . . …../
/. . ….. . ./
đột ngột
ông(giáo)
phải
sung sướng
Nhóm 3