Bài 29. Tổng kết về ngữ pháp

Kính chào các thầy, cô giáo về dự giờ học hôm nay!
Tiết 148

Tổng kết về ngữ pháp
Tiết 148
Tổng kết về ngữ pháp
A. Từ loại
I. Danh từ, động từ, tính từ
1. Lí thuyết:
Danh từ là những từ chỉ vật(người, vật, hiện tượng, khái niệm)
Động từ là những từ chỉ hoạt động, trạng thái của sự vật.
Tính từ là những từ chỉ đặc điểm, tính chất của sự vật, hoạt động, trạng thái.
Tiết 148
Tổng kết về ngữ pháp
Từ loại.
I. Danh từ, động từ, tính từ.
1. Lí thuyết.
2. Bài tập.
Trong số các từ in đỏ sau đây, từ nào là danh từ, từ nào là động từ, từ nào là tính từ?
a, Một bài thơ hay không bao giờ ta đọc qua một lần mà bỏ xuống được.
(Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ)
b, Mà ông, thì ông không thích nghĩ ngợi như thế một tí nào.
(Kim Lân, Làng)
c, Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu
cho nó.
( Kim Lân, Làng)
d, Đối với cháu, thật là đột ngột [...]
( Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
e,- Vâng! Ông giáo dạy phải! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.
( Nam Cao, Lão Hạc)

lần
đọc
hay
nghĩ ngợi
lăng, làng
phục dịch, đập
đột ngột
phải, sung sướng
Tiết 148
Tổng kết về ngữ pháp

Hãy thêm các
từ cho sau đây
vào trước những từ thích
hợp với chúng
trong ba cột
bên. Cho biết mỗi từ trong 3 cột đó thuộc từ
loại nào?
a, những, các,
một
b, hãy, vừa, đã
c, rất, hơi, quá
/.../ hay
/.../ đọc
/.../ lần
/.../ nghĩ ngơị
/.../ cái(lăng)
/.../ phục dịch
/.../ làng
/.../ đập
/.../ đột ngột
/.../ ông(giáo)
/.../ phải
/.../ sung sướng
A. Từ loại.
I. Danh từ, động từ, tính từ.
1. Lí thuyết.
2. Bài tập.
rất/ hay
vừa/ đọc
một/ lần
hãy/ nghĩ ngợi
một/ cái(làng)
hãy/ phục dịch
những/ làng
đã /đập
hơi/ đột ngột
những/ ông (giáo)
rất/ phải
quá/ sung sướng
-> Danh từ có thể đứng sau: những, các,một
-> Động từ có thể đứng sau: hãy, đã, vừa
-> Tính từ có thể đứng sau: rất, hơi, quá
Bảng tổng kết về khả năng kết hợp của
danh từ, độngtừ, tính từ
những, các, một
hãy, vừa, đã

hãy, đã, vừa
Tiết 148
Tổng kết về ngữ pháp
A. Từ loại.
I. Danh từ, động từ, tính từ.
1. Lí thuyết.
2. Bài tập.

a, Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh,
anh không ghìm nổi xúc động.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
b, Làm khí tượng, ở được trên cao thế mới là lí tưởng chứ.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
c, Những băn khoăn ấy làm cho nhà hội hoạ không nhận xét được gì ở cô con
gái ngồi trước mặt đằng kia.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
Trong những đoạn trích sau đây, các từ in đỏ thuộc từ loại nào và ở đây chúng được dùng như từ thuộc từ loại nào?
-> Tính từ được dùng như động từ
-> Danh từ được dùng như tính từ
-> Tính từ được dùng như danh từ

Tiết 148
Tổng kết về ngữ pháp
Từ loại
I. Danh từ, động từ, tính từ.
II. Các từ loại khác.

Hãy xếp những từ in đỏ trong những câu sau đây
vào cột thích hợp (theo bảng mẫu)

1. Lí thuyết.
- Số từ, đại từ, lượng từ, chỉ từ, phó từ, quan hệ từ, trợ từ, tình thái từ, thán từ.
2. Bài tập.
a, Một lát sau không phải chỉ có ba đứa mà cả một lũ trẻ ở tầng dưới lần lượt chạy lên.
(Nguyễn Minh Châu, Bến quê)
b, Trong cuộc đời kháng chiến của tôi, tôi chứng kiến không biết bao nhiêu cuộc chia tay, nhưng chưa bao giờ, tôi bị xúc động như lần ấy.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
c, Ngoài cửa sổ bấy giờ những bông hoa bằng lăng đã thưa thớt- cái giống hoa ngay khi mới nở, màu sắc đã nhợt nhạt.
(Nguyễn Minh Châu, Bến quê)
d,- Trời ơi, chỉ còn năm phút!
( Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
e,- Quê anh ở đâu thế?- Hoạ sĩ hỏi.
( Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
g, - Đã bao giờ Tuấn...sang bên kia chưa hả ?
(Nguyễn Minh Châu, Bến quê)
h, - Bố đang sai con làm cái việc gì lạ thế?
(Nguyễn Minh Châu, Bến quê)
Bảng tổng kết về cá từ loại khác
(Ngoài ba từ loại chính)
-> Từ chuyên dùng ở cuối câu để tạo câu nghi ván là: ư, à,
hử, hảx,...thuộc loại tình thái từ.
ba
năm
tôi
bao nhiêu
bao giờ
bấy giờ
những
ấy, đâu
-®·
míi
®·
®ang
-ở, của
-những
-như
-chỉ
- cả
- ngay
-chỉ
hả
trời ơi
Tiết 148
Tổng kết về ngữ pháp
Từ loại.
Cụm từ.
1. Lí thuyết.
Cụm danh từ
Cụm động từ
Cụm tính từ
2. Bài tập

Tìm
phần
trung tâm của các cụm danh từ
Chỉ rõ những
dấu hiệu?
tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó
một nhân cách rất Việt Nam
một lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông, nhưng cũng
đồng thời rất mới, rất hiện đại.
-> lượng từ đứng trước
những ngày khởi nghĩa dồn dập ở làng
>những đứng trước
tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy
-> thêm những vào trước
ảnh hưởng
nhân cách
lèi sèng
ngµy
tiếng
? Tìm phần trung tâm của những cụm từ in đậm. Chỉ rõ dấu hiệu?
đã đến gần anh
sẽ chạy xô vào lòng anh
sẽ ôm chặt lấy cổ anh
vừa lên cải chính
trước có đã, sẽ, sẽ
? trước có từ vừa
? T×m phÇn trung t©m cña nh÷ng côm tõ in ®Ëm. ChØ ra nh÷ng yÕu tè phô ®i kÌm víi nã?
rất Việt Nam, rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông,
rất mới, rất hiện đại.
-> trước có rất(Việt Nam, phương Đông được dùng làm tính từ)
sẽ không êm ả
> có thể thêm rất vào trước
phức tạp hơn, cũng phong phú và sâu sắc hơn
> có thể thêm rất vào trước
Viết đoạn văn ngắn (chủ đề tự chọn) trong đó
có sử dụng cụm danh từ, cụmm động từ, cụm tính từ.
hướng dẫn học bài ở nhà
Ôn lại phần lí thuyết về từ loại và cụm từ.
Tìm hiểu trước bài tổng kết ngữ pháp tiếp theo:
+ Thành phần câu
+ Các kiểu câu