Bài 29. Tổng kết về ngữ pháp

Bài giảng Ngữ văn 9
Tiết 147-148:
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
A. TỪ LOẠI :
I. DANH TỪ, ĐỘNG TỪ, TÍNH TỪ :
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
Chỉ người, vật, hiện tượng, khái niệm . . .
Chỉ hoạt động, trạng thái của sự vật.

Chỉ đặc điểm, tính chất của sự vật, hoạt động, trạng thái.

A- TỪ LOẠI:
I. Danh từ, động từ, tính từ:
Tiết 147-148: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
Tiết 147-148: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
A- TỪ LOẠI:
I. Danh từ, động từ, tính từ:
a/ Một bài thơ hay không bao giờ ta đọc qua một lần mà bỏ xuống được.
b/ Mà ông, thì ông không thích nghĩ ngợi như thế một tí nào.
c/ Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập
đá, làm phu hồ cho nó.
d/ Đối với cháu, thật là đột ngột […].
e/ - Vâng ! Ông giáo dạy phải. Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.
BT1/130. Trong số những từ in màu xanh sau đây, từ nào là danh từ, từ nào động từ, từ nào là tính từ ?
DT
ĐT
TT
ĐT
DT
ĐT
DT
ĐT
TT
TT
TT
Bài 2: Ch?n m?t t? trong ba nhúm t? sau d? di?n v�o ch? tr?ng cho thớch h?p:
/ ............ / hay
/ ............ / đọc
/ ............ / lần
/ ............ / nghĩ ngợi
những
các
một
hãy
đã
vừa
rất
hơi
quá
rất
hãy
một
vừa
Tiết 147,148: Tổng kết về ngữ pháp.
/ ............ / cái (lăng)
/ ............ / phục dịch
/ ............ / làng
/ ............ / đập
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
những
các
một
hãy
đã
vừa
rất
hơi
quá
những
đã
các
hãy
/ ............ / đột ngột
/ ............ / ông (giáo)
/ ............ / ph?i
/ ............ / sung sướng
những
các
một
hãy
đã
vừa
rất
hơi
quá
quá
một
quá
rất
Tiết 147,148: Tổng kết về ngữ pháp.
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
3. Hãy cho biết danh từ, động từ , tính từ có thể đứng sau những từ nào?
Danh từ có thể đứng sau : những, các, một.
Động từ có thể đứng sau : hãy, đã, vừa.
Tính từ có thể đứng sau : rất, hơi, quá.
Tiết 147-148: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
A- TỪ LOẠI:
I. Danh từ, động từ, tính từ:
BT4/131. Kẻ bảng theo mẫu dưới đây và điền các từ có thể kết hợp với DT, ĐT, TT vào những cột để trống.
BẢNG TỔNG KẾT VỀ KHẢ NĂNG KẾT HỢP CỦA DANH TỪ, ĐỘNG TỪ, TÍNH TỪ
những, các, một …
hãy, đã, vừa …
rất, hơi, quá …
kia,ấy, nọ …
xong, rồi …
quá, lắm …
Bài 5: Cỏc t? in d?m (màu đỏ) v?n thu?c t? lo?i n�o v� ? dõy chỳng du?c dựng nhu t? thu?c t? lo?i n�o ?
Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn.
Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không
ghìm nổi xúc động.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
- Tròn
Tính từ
( ĐT )
Tiết 147,148: Tổng kết về ngữ pháp.
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
b. Làm khí tượng, ở được cao thế mới là lý tưởng chứ.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ SaPa)
c. Những băn khoăn ấy làm cho nhà hội họa không
nhận xét được gì ở cô con gái ngồi trước mặt đằng kia.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ SaPa)
- Lý tưởng
Danh từ
( TT )
- Băn khoăn
Tính từ
( DT )
II. CÁC TỪ LOẠI KHÁC:
chỉ
ba
cả
ở
của
tôi
bao nhiêu
nhưng
bao giờ
như
ấy
bấy giờ
những
đã
ngay
mới
đã
Trời ơi
chỉ
năm
đâu
hả
đang
1. Bảng tổng kết về các từ loại khác:
Tiết 147,148: Tổng kết về ngữ pháp.
Tiết 147-148: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
A- TỪ LOẠI:
I. Danh từ, động từ, tính từ:
II. Các từ loại khác:
BẢNG THỐNG KÊ CÁC TỪ LOẠI KHÁC (NGOÀI BA TỪ LOẠI CHÍNH)
- chỉ - cả
- ở
- ba
- tôi - bao nhiêu - bao giờ
- của - nhưng - như
- ấy
- bấy giờ
- những
- đã - mới - đã
- ngay
- Trời ơi
- năm
- đâu
- hả
- đang
- chỉ
BT1/132.
BT2/133.
Từ chuyên dùng ở cuối câu để tạo câu nghi vấn là: à, ư, hử, hở, hả, … Chúng thuộc loại tình thái từ.
B. CỤM TỪ :
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
1. Tìm phần trung tâm của các cụm danh từ in đậm. Chỉ ra những dấu hiệu cho biết đó là cụm danh từ.
... tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó ..., một
nhân cách rất Việt Nam, một lối sống rất bình dị,
rất Việt Nam, rất phương Đông, nhưng cũng
đồng thời rất mới, rất hiện đại.
(Lê Anh Trà, Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị)
ảnh hưởng
nhân cách
lối sống
b. Ông khoe những ngày khởi nghĩa dồn dập ở làng.
(Kim Lân, Làng)
c. Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng.
Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản
cư lên ấy vẫn dõi theo.
(Kim Lân, Làng)
ngày
Tiếng
Tiết 147,148: Tổng kết về ngữ pháp.
Tiết 147-148: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
A- TỪ LOẠI:
BT2/133. Tìm phần trung tâm của các cụm từ in màu xanh. Chỉ ra những dấu hiệu cho biết đó là cụm động từ.
B- CỤM TỪ:
a/ Vừa lúc ấy, tôi đã đến gần anh. Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh.
b/ Ông chủ tịch làng em vừa lên cải chính …
* Phần trung tâm của các cụm động từ:
a/ đến, chạy, ôm. Dấu hiệu là phó từ : đã, sẽ, sẽ đứng trước.
b/ lên (cải chính). Dấu hiệu là phó từ “vừa” đứng trước.
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
3. Tìm phần trung tâm của các cụm từ in đậm. Chỉ ra những yếu tố phụ đi kèm với nó.
...để trở thành một nhân cách rất Việt Nam,
một lối sống rất bình dị, rất Việt Nam,
rất phương Đông, nhưng cũng đồng thời
rất mới, rất hiện đại.
(Lê Anh Trà, Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị)
Việt Nam
bình dị
phương Đông
mới
hiện đại
Việt Nam
Cụm tính từ
b. Những khi biết rằng cái sắp tới sẽ không êm ả thì chị tỏ ra bình tĩnh đến phát bực.
(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)
c. Không, lời gởi của một Nguyễn Du, một Tôn-xtôi cho nhân loại phức tạp hơn, cũng phong phú và sâu sắc hơn.
(Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ)
êm ả
phức tạp
phong phú
sâu sắc
Dấu hiệu: Có thể thêm “rất” vào phía trước phần trung tâm
Tiết 147,148: Tổng kết về ngữ pháp.