Bài 29. Tổng kết về ngữ pháp

Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thúy



Học sinh Lớp 9a2
TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
Ti?t 149-150
Các đơn vị ngữ pháp cơ bản:


TỪ LOẠI :
Danh từ, động từ, tính từ
Các từ loại khác.

B. CỤM TỪ :
Cụm danh từ.
Cụm động từ.
Cụm tính từ.

Tiết 149- 150 : Tổng kết về ngữ pháp.
A. T? LO?I :
I. DANH T?, D?NG T?, T�NH T?:
Tiết 149,150: Tổng kết về ngữ pháp.
a. Một bài thơ hay không bao giờ ta đọc qua
một lần mà bỏ xuống được.
(Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ)
b. Mà ông, thì ông không thích nghĩ ngợi như thế một tí nào.
(Kim Lân, Làng)
Bài tập 1: Cỏc t? in d?m sau dõy, t? n�o l� danh t?, t? n�o l� d?ng t?, t? n�o l� tớnh t??
( TT )
( ĐT )
( DT )
( ĐT )
Tiết 149,150: Tổng kết về ngữ pháp.
d. Đối với cháu, thật là đột ngột (...)
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
e. – Vâng ! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng
mình thì thế là sung sướng. (Nam Cao, Lão Hạc)
c. Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng
gánh gạch, đập đá, làm phụ hồ cho nó.
(Kim Lân, Làng)
( DT )
( ĐT )
( DT )
( ĐT )
( TT )
( TT )
( TT )
Tiết 149,150: Tổng kết về ngữ pháp.
Bài 2: Ch?n m?t t? trong ba nhúm t? sau d? di?n v�o ch? tr?ng cho thớch h?p:
/ ............ / hay
/ ............ / đọc
/ ............ / lần
/ ............ / nghĩ ngợi
những
các
một
hãy
đã
vừa
rất
hơi
quá
rất
hãy
một
vừa
Tiết 149,150: Tổng kết về ngữ pháp.
/ ............ / cái (lăng)
/ ............ / phục dịch
/ ............ / làng
/ ............ / đập
những
các
một
hãy
đã
vừa
rất
hơi
quá
những
đã
các
hãy
Tiết 149,150: Tổng kết về ngữ pháp.
/ ............ / đột ngột
/ ............ / ông (giáo)
/ ............ / ph?i
/ ............ / sung sướng
những
các
một
hãy
đã
vừa
rất
hơi
quá
quá
một
quá
rất
Tiết 149,150: Tổng kết về ngữ pháp.
Bài 3: Hóy cho bi?t danh t?, d?ng t?, tớnh t? cú th? d?ng sau nh?ng t? n�o?
Danh từ có thể đứng sau: những, các, một.
Động từ có thể đứng sau: hãy, đã, vừa.
Tính từ có thể đứng sau: rất, hơi, quá.
Tiết 149,150: Tổng kết về ngữ pháp.
Bài 4: Cỏc t? in d?m (màu đỏ) v?n thu?c t? lo?i n�o v� ? dõy chỳng du?c dựng nhu t? thu?c t? lo?i n�o ?
Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn.
Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không
ghìm nổi xúc động.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
- Tròn
Tính từ
( ĐT )
Tiết 149,150: Tổng kết về ngữ pháp.
b. Làm khí tượng, ở được cao thế mới là lý tưởng chứ.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ SaPa)
c. Những băn khoăn ấy làm cho nhà hội họa không
nhận xét được gì ở cô con gái ngồi trước mặt đằng kia.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ SaPa)
- Lý tưởng
Danh từ
( TT )
- Băn khoăn
Tính từ
( DT )
Tiết 149,150: Tổng kết về ngữ pháp.
II. CÁC TỪ LOẠI KHÁC:
chỉ
ba
cả
ở
của
tôi
bao nhiêu
nhưng
bao giờ
như
ấy
bấy giờ
những
đã
ngay
mới
đã
Trời ơi
chỉ
năm
đâu
hả
đang
1. Bảng tổng kết về các từ loại khác:
Tiết 149,150: Tổng kết về ngữ pháp.
2. Những từ chuyên dùng ở cuối câu để tạo thành câu nghi vấn :
 à, ư, hử, hở, hả, vậy…
Tình thái từ
Tiết 149,150: Tổng kết về ngữ pháp.

TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP
MÔ HÌNH CẤU TẠO CỦA CÁC CỤM TỪ
1. Cụm danh từ:
2. Cụm tính từ:
3. Cụm động từ:
B. C?M T? :
1. Tìm phần trung tâm của cụm danh từ.
a.... tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó ..., một
nhân cách rất Việt Nam, một lối sống rất bình dị,
rất Việt Nam, rất phương Đông, nhưng cũng
đồng thời rất mới, rất hiện đại.
(Lê Anh Trà, Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị)
ảnh hưởng
nhân cách
lối sống
Tiết 149,150: Tổng kết về ngữ pháp.
b. Ông khoe những ngày khởi nghĩa dồn dập ở làng.
(Kim Lân, Làng)
c. Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng.
Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản
cư lên ấy vẫn dõi theo.
(Kim Lân, Làng)
ngày
Tiếng
Tiết 149,150: Tổng kết về ngữ pháp.
2. Tìm phần trung tâm cụm động từ.
Vừa lúc ấy, tôi đã đến gần anh. Với lòng mong
nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy
xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
b. Ông chủ tịch làng em vừa lên cải chính ...
(Kim Lân, Làng)
đến
lên
chạy
ôm
Tiết 149,150: Tổng kết về ngữ pháp.
3. Tìm phần trung tâm các cụm từ in đậm.
...để trở thành một nhân cách rất Việt Nam,
một lối sống rất bình dị, rất Việt Nam,
rất phương Đông, nhưng cũng đồng thời
rất mới, rất hiện đại.
(Lê Anh Trà, Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị)
Việt Nam
bình dị
phương Đông
mới
hiện đại
Việt Nam
Cụm tính từ
Tiết 149,150: Tổng kết về ngữ pháp.
b. Những khi biết rằng cái sắp tới sẽ không êm ả thì chị tỏ ra bình tĩnh đến phát bực.
(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)
c. Không, lời gửi của một Nguyễn Du, một Tôn-xtôi cho nhân loại phức tạp hơn, cũng phong phú và sâu sắc hơn.
(Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ)
êm ả
phức tạp
phong phú
sâu sắc
Dấu hiệu: Có thể thêm “rất” vào phía trước phần trung tâm
Tiết 149,150: Tổng kết về ngữ pháp.
Thảo luận : (3phút)
Xác định cụm từ in đậm trong các câu sau đây :
a.Những băn khoăn ấy làm cho nhà hội họa không nhận xét được gì ở cô con gái ngồi trước mặt đằng kia.

b.Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ.

c. Một mô đất nhỏ, hơi dài phủ đầy thuốc bom màu xám.


Thảo luận :
Xác định cụm từ in đậm trong các câu sau đây
a.Những băn khoăn ấy làm cho nhà hội họa không nhận xét được gì ở cô con gái ngồi trước mặt đằng kia.
=> Cụm danh từ
b.Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ.
=> Cụm động từ
c. Một mô đất nhỏ, hơi dài phủ đầy thuốc bom màu xám.
=> Cụm tính từ
* Chuẩn bị bài mới:
Soạn bài: Luyện tập viết biên bản
1. Đặc điểm của một biên bản ?
2. Nêu bố cục phổ biến của một biên bản ?
3. Chuẩn bài tập 2, 3.
Xin chân thành cảm ơn