Bài 29. Tổng kết về ngữ pháp

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP

97
Trường; THCS Hậu Nghĩa
GV: Tào Thị Minh Nguyệt
NH: 2013-2014
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu hỏi : Kể tên các từ loại Tiếng Việt ?
Em hãy xác định các cụm từ sau đây- cụm từ nào là cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ : đều rất chăm chỉ siêng năng; luôn sẵn sàng giúp đỡ ; các bạn học sinh nam.
Đáp án:

*Tiếng Việt gồm 12 từ loại : Danh từ , động từ , tính từ , số từ , đại
từ , lượng từ , chỉ từ , phó từ , quan hệ từ , trợ từ , tình thái từ , thán
từ .

- Cụm danh từ :
- Cụm động từ :
- Cụm tính từ :
các bạn học sinh nam
luôn sẵn sàng giúp đỡ
đều rất chăm chỉ siêng năng
Tiết 158
Tổng kết về ngữ pháp
(t.t)
C-THÀNH PHẦN CÂU:
I. Thành phần chính và thành phần phụ:
Tiết 158 - Tiếng Việt: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP (t.t)
BT1/145. Kể tên các thành phần chính, thành phần phụ của câu ; nêu dấu hiệu nhận biết từng thành phần.
THẢO LUẬN NHÓM ( Thời gian 5 phút )
( Kĩ thuật : Khăn trải bàn – mỗi nhóm 4 em )

C-THÀNH PHẦN CÂU:
I. Thành phần chính và thành phần phụ:
Tiết 158 - Tiếng Việt: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP (t.t)
Thành phần chính
Chủ ngữ
Vị ngữ
trình bày hoạt động, đặc điểm, trạng thái … của sự vật, hiện tượng được nêu ở CN. Vị ngữ thường trả lời cho các câu hỏi: Làm gì ? , Làm sao? Như thế nào ? hoặc Là gì ?
nêu tên sự vật, hiện tượng có hoạt động, đặc điểm, trạng thái,… được miêu tả ở vị ngữ. Chủ ngữ thường trả lời cho các câu hỏi: Ai ?, Con gì ? hoặc Cái gì ? .
BT1/145. Kể tên các thành phần chính, thành phần phụ của câu ; nêu dấu hiệu nhận biết từng thành phần.
C-THÀNH PHẦN CÂU:
I. Thành phần chính và thành phần phụ:
Tiết 158 - Tiếng Việt: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP (t.t)
Thành phần phụ
Trạng ngữ
Khởi ngữ
thường đứng trước chủ ngữ, nêu lên đề tài được nói đến trong câu; có thể thêm quan hệ từ về, đối với, còn vào trước.
đứng ở đầu câu, cuối câu hoặc đứng giữa chủ ngữ và vị ngữ, nêu lên hoàn cảnh về không gian, thời gian, cách thức, phương tiện, nguyên nhân, mục đích,... diễn ra sự việc nói ở trong câu.
C- THÀNH PHẦN CÂU:
I. Thành phần chính và thành phần phụ:
Tiết 158 - Tiếng Việt: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP (t.t)
BT2/145. Hãy phân tích thành phần của các câu sau đây:
a/ Đôi càng tôi mẫm bóng.
Đôi càng tôi
mẫm bóng
C- THÀNH PHẦN CÂU:
I. Thành phần chính và thành phần phụ:
Tiết 158 - Tiếng Việt: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP (t.t)
BT2/145. Hãy phân tích thành phần của các câu sau đây:
b/ Sau một hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi, mấy người học trò cũ đến sắp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp.
Đôi càng tôi
mẫm bóng
Sau một hồi… lòng tôi
mấy người học trò cũ
đến sắp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp.
C-THÀNH PHẦN CÂU:
I. Thành phần chính và thành phần phụ:
Tiết 158 - Tiếng Việt: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP (t.t)
BT2/145. Hãy phân tích thành phần của các câu sau đây:
c/ Còn tấm gương bằng thủy tinh tráng bạc, nó vẫn là người bạn trung thực, chân thành, thẳng thắn, không hề nói dối, cũng không bao giờ biết nịnh hót hay độc ác...
Đôi càng tôi
mẫm bóng
Sau một hồi… lòng tôi
mấy người học trò cũ
đến sắp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp.
Còn tấm gương gương …tráng bạc
nó
vẫn là người bạn... độc ác...
C- THÀNH PHẦN CÂU:
I. Thành phần chính và thành phần phụ:
Tiết 158 - Tiếng Việt: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP (t.t)
II. Thành phần biệt lập:
BT1/145. Kể tên và nêu dấu hiệu nhận biết các thành phần biệt lập của câu :
 Các thành phần biệt lập :
- Thành phần tình thái
- Thành phần cảm thán
- Thành phần gọi - đáp
- Thành phần phụ chú
 Dấu hiệu nhận biết: chúng không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu.
* Nối cột (A) và (B) sao cho phù hợp:
d
a
b
c
C- THÀNH PHẦN CÂU:
Tiết 158 - Tiếng Việt: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP (t.t)
II. Thành phần biệt lập:
BT2/145. Hãy cho biết mỗi từ ngữ in màu xanh trong các đoạn trích sau đây là thành phần gì của câu. Ghi kết quả phân tích vào bảng tổng kết.
a/ Có lẽ tiếng Việt của chúng ta đẹp bởi vì tâm hồn của người Việt Nam ta rất đẹp, bởi vì đời sống, cuộc đấu tranh của nhân dân ta từ trước tới nay là cao quý, là vĩ đại, nghĩa là rất đẹp.
Có lẽ
C- THÀNH PHẦN CÂU:
Tiết 158 - Tiếng Việt: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP (t.t)
II. Thành phần biệt lập:
BT2/145. Hãy cho biết mỗi từ ngữ in màu xanh trong các đoạn trích sau đây là thành phần gì của câu. Ghi kết quả phân tích vào bảng tổng kết.
b/ Ngẫm ra thì tôi chỉ nói lấy sướng miệng tôi.
( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí )
Có lẽ
Ngẫm ra
C- THÀNH PHẦN CÂU:
Tiết 158 - Tiếng Việt: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP (t.t)
II. Thành phần biệt lập:
BT2/145. Hãy cho biết mỗi từ ngữ in màu xanh trong các đoạn trích sau đây là thành phần gì của câu. Ghi kết quả phân tích vào bảng tổng kết.
c/ Trên những chặng đường dài suốt 50, 60 ki-lô-mét, chúng ta chỉ gặp cây dừa: dừa xiêm thấp lè tè, quả tròn, nước ngọt, dừa nếp lơ lửng giữa trời, quả vàng xanh mơn mởn, dừa lửa lá đỏ, vỏ hồng,…
Có lẽ
Ngẫm ra
dừa xiêm … vỏ hồng,…
C- THÀNH PHẦN CÂU:
Tiết 158 - Tiếng Việt: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP (t.t)
II.Thành phần biệt lập:
BT2/145. Hãy cho biết mỗi từ ngữ in màu xanh trong các đoạn trích sau đây là thành phần gì của câu. Ghi kết quả phân tích vào bảng tổng kết.
d/ Có người nói:
- Bẩm, dễ có khi đê vỡ !
Ngài cau mặt, gắt rằng:
- Mặc kệ !
Có lẽ
Ngẫm ra
dừa xiêm … vỏ hồng,…
Bẩm
có khi
C- THÀNH PHẦN CÂU:
Tiết 158 - Tiếng Việt: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP (t.t)
II. Thành phần biệt lập:
BT2/145. Hãy cho biết mỗi từ ngữ in màu xanh trong các đoạn trích sau đây là thành phần gì của câu. Ghi kết quả phân tích vào bảng tổng kết.
e/ Ơi chiếc xe vận tải
Ta cầm lái đi đây
Nặng biết bao ân ngãi
Quý hơn bao vàng đầy !
Có lẽ
Ngẫm ra
dừa xiêm … vỏ hồng,…
Bẩm
có khi
Ơi
C- THÀNH PHẦN CÂU:
Tiết 158 - Tiếng Việt: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP (t.t)
D- CÁC KIỂU CÂU:
I. Câu đơn:
a/ Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều gì mới mẻ.
b/ Không, lời gửi của một Nguyễn Du, một Tôn-xtôi cho nhân loại phức tạp hơn, cũng phong phú và sâu sắc hơn.
c/ Nghệ thuật là tiếng nói của tình cảm.
BT1/146. Tìm chủ ngữ, vị ngữ trong các câu đơn sau đây:
d/ Tác phẩm vừa là kết tinh của tâm hồn người sáng tác, vừa là sợi dây truyền cho mọi người sự sống mà nghệ sĩ mang trong lòng.
e/ [Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh - và cũng là đứa con duy nhất của anh, chưa đầy một tuổi.] Anh thứ sáu và cũng tên Sáu.
a)Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi

mà còn muốn nói một điều gì mới mẻ.
Chủ ngữ
Vị ngữ 1
Vị ngữ 2
b) Không, lời gửi của một Nguyễn Du, một Tôn-xtôi cho
nhân loại phức tạp hơn, cũng phong phú và sâu sắc hơn.
Chủ ngữ
Vị ngữ
//
//
c) Nghệ thuật là tiếng nói của tình cảm.
//
Chủ ngữ
Vị ngữ
d)Tác phẩm vừa là kết tinh của tâm hồn người sáng tác,

vừa là sợi dây truyền cho mọi người sự sống mà nghệ sĩ mang trong lòng.
Chủ ngữ
Vị ngữ 1
Vị ngữ 2
//
e) [Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh - và cũng là đứa con duy nhất của anh, chưa đầy một tuổi.] Anh thứ sáu và cũng tên Sáu .
Chủ ngữ
Vị ngữ
//
CỦNG CỐ
- Đại diện các tổ lên bảng trình bày bản đồ tư duy: tổng kết kiến thức đã học về thành phần câu .
( theo sự phân công chuẩn bị bài ở tiết học trước )
CÁC THÀNH PHẦN CÂU
Thành phần chính
Thành phần phụ
Thành phần biệt lập
Chủ ngữ
Vị ngữ
Trạng ngữ
Khởi ngữ
TP tình thái
TP cảm thán
TP
gọi -đáp
TP phụ chú











HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Học kỹ bài “ Tổng kết về ngữ pháp ” ( phần: thành
phần câu ; các kiểu câu : câu đơn ).
- Chuẩn bị bài “ Tổng kết về ngữ pháp ” ( tiếp theo ).
+ Đọc và giải quyết các bài tập theo yêu cầu sgk
trang 147151.
 Tiết 159 học .
Giờ học kết thúc
Cảm ơn tinh thần học tập của các em!