Bài 29. Thực hành: Chế tạo nam châm vĩnh cửu, nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện

Tiết 30 Bài 29 Thực hành:
Chế tạo nam châm vĩnh cửu,
nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện
I.chuẩn bị
Đối với mỗi nhóm học sinh
1. Hai nguồn điện một chiều: 3V và 6V.
2. Một công tắc.
3. ống dây A khoảng 200 vòng, d=0,2mm. (có trong phòngTN)
5. Hai đoạn dây dẫn một đoạn bằng thép, một đoạn bằng đồng (thường kèm theo ống dây trên: dài 3,5 cm (d=0,4mm)
6. Một la bàn.
7. Hai đoạn chỉ nilon mảnh, mỗi đoạn dài 15cm.
Chuẩn bị báo cáo thực hành theo mẫu đã dặn dò ở tiết trước.
4. ống dây B khoảng 300 vòng, d=0,2mm. (có trong phòngTN)
8. Một bút dạ để đánh dấu.
9. Giá thí nghiệm.
II. Nội dung thực hành
1. Chế tạo nam châm vĩnh cửu
a) Nối hai đầu ống dây A với nguồn điện 3V. Đặt đồng thời các đoạn dây thép và đồng dọc theo ống dây trong khoảng từ 1-2 phút
b) Thử nam châm: Lấy các đoạn KL ra khỏi ống dây, lần lượt treo mỗi đoạn nằm thăng bằng nhờ một sợi chỉ không xoắn, sau khi đứng yên nó nằm dọc theo phương nào?
Xoay cho đoạn kim loại (KL) lệch khỏi hướng ban đầu, buông tay, sau khi cân bằng trở lại, đoạn KL nằm dọc theo hướng nào? Làm như vậy 3 lần với mỗi đoạn KL.
Ghi kết quả vào bảng 1 của mẫu báo cáo để xác định đoạn KL nào trở thành nam châm vĩnh cửu.
c) Dùng bút dạ để đánh dấu tên từ cực của nam châm vừa được chế tạo.
B
II. Nội dung thực hành
2. Nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện chạy qua
Đặt ống dây B nằm ngang. Luồn qua lỗ tròn trên ống dây B để treo nam châm vừa được chế tạo vào trong lòng của ống dây. Xoay ống dây sao cho nam châm nằm song song với mặt phẳng của các vòng dây. Cố định sợi dây chỉ treo nam châm vào giá thí nghiệm Mắc ống dây vào mạch điện có nguồn 6V.
Sơ đồ lắp ráp TNTH
II. Nội dung thực hành
2. Nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện chạy qua
a) Đóng mạch điện. Quan sát hiện tượng xảy ra với nam châm, cho nhận xét. Dựa vào chiều của nam châm trong lòng ống dây, xác định tên từ cực của ống dây và chiều dòng điện chạy qua ống dây. Kiểm tra lại kết quả vừa thu được thông qua đầu các cực của nguồn điện, ghi vào bảng 2 của mẫu báo cáo.
Đổi cực của nguồn điện để đổi chiều dòng điện đi vào cuộn dây. Lặp lại công việc như đã làm ở mục a). Ghi kết quả vào bảng 2 của mẫu báo cáo.
a
K
III. thí NGHIệM ảO
Sau đây các em theo dõi TN ảo để minh hoạ cho TH các nhóm vừa làm.
45
15
30
5
10
20
25
40
35
50
55
60
1. Chế tạo nam châm vĩnh cửu
III. thí NGHIệM ảO
Thử nam châm :



Nam
Bắc
Tự do
Lần 1
III. thí NGHIệM ảO



Nam
Bắc
Tự do
Lần 2
Thử nam châm :
III. thí NGHIệM ảO



Nam
Bắc
Tự do
Lần 3
Thử nam châm, đánh dấu và lập bảng :
Y
B
K
III. thí NGHIệM ảO
2. Nghiệm lại từ tính của nam châm có dòng điện chay qua
Nhận xét: Kim nam châm lệch đi song song với ống dây (hay vuông góc với mặt phẳng các vòng dây)
Từ cực Nam
Từ cực Bắc
a) Đóng mạch điện
B
K
III. thí NGHIệM ảO
2. Nghiệm lại từ tính của nam châm có dòng điện chay qua
Nhận xét: Kim nam châm quay 1800 , từ cực của ống dây cũng thay đổi.
Từ cực Nam
Từ cực Bắc
b) Đổi cực của nguồn điện
III. thí NGHIệM ảO
2. Nghiệm lại từ tính của nam châm có dòng điện chay qua
B
Kết quả nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện
Cách khác để làm một đoạn dây thép nhiễm từ
Đặt vật bằng sắt (thép) vào từ trường của vật đã bị nhiễm từ.
Đặt đoạn dây thép nối hai cực của nam châm hình chữ U.
Cách khác để thử một đoạn dây thép đã nhiễm từ
La bàn hoặc kim nam châm
Cách khác để thử một đoạn dây thép đã nhiễm từ
La bàn hoặc kim nam châm
Dùng bút dạ để đánh dấu cực S và N của thanh thép đã bị nhiễm từ.
La bàn hoặc kim nam châm
S
N
Dặn dò
Học kỹ bài và xem tr­íc bài 30 trang 82, 83, 84 SGK
Cám ơn các em chú ý theo dõi!
Bài học kết thúc tại đây.