Bài 29. Thực hành: Chế tạo nam châm vĩnh cửu, nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện

môn vật lí 9
Muốn làm cho thanh thép nhiễm từ ta đặt thanh thép trong từ trường của nam châm, hoặc trong từ trường của dòng điện một chiều.
Để nhận biết chiếc kim bằng thép đã bị nhiễm từ hay chưa ta có các cách sau:
Kiểm tra bài cũ
* Cách 1: Treo kim thăng bằng trên một sợi dây không xoắn xem nó có chỉ hướng Nam - Bắc hay không.
* Cách 2: Đưa kim lại gần các mạt sắt xem kim có hút mạt sắt hay không.
Đặt kim nam châm vào trong lòng và gần một đầu của ống dây. Căn cứ vào sự định hướng của kim nam châm mà xác định chiều các đường sức từ trong lòng ống dây. Từ đó xác định tên cực của ống dây. Sau đó, dùng quy tắc nắm tay phải để xác định chiều dòng điện chạy trong các vòng dây.
Tiết 30. Thực hành chế tạo nam châm vĩnh cửu
Nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện chạy qua

Quy trình thực hành
1. Chế tao nam châm vĩnh cửu
Bước 1: Chế tạo: Đặt đồng thời thanh thép và thanh nhôm vào trong từ trường của 1 nam châm chữ U hoặc 1 nam châm điện trong khoảng 15 phút.
Bước 2: Thử nam châm: (Kiểm tra kết quả thanh nào trở thành nam châm):
Treo đồng thời cả 2 thanh kim loại đó bằng sợi chỉ mảnh để chúng nằm tự do cân bằng theo phương nằm ngang. Xoay và cho chúng nằm cân bằng trở lại xem thanh nào luôn nằm dọc hướng Bắc – Nam. Đánh dấu cực Bắc của nam châm bằng bút dạ.

2. Nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện chạy qua

Bước 3: Đưa nam châm vừa chế tạo đặt vào trong lòng của ống dây có dòng điện chạy qua. Dựa vào chiều của nam châmtrong lòng ống dây, xác định tên từ cực của Kiểm tra lại kết quả vừa thu được thông qua dấu các cực của nguồn điện. Ghi vào bảng 2.
Bước 4: Đổi cực của nguồn điện để đổi chiều của dòng điện đi vào ống dây. Lặp lại công việc như đã làm ở bước 3.


I. Chuẩn bị.
+ ống dây A ( 200 vòng).
+ ống dây B ( 300 vòng).
+ Hai nguồn điện ( 6V và 3V).
+ Công tắc.
+ Hai đoạn dây dẫn (1 bằng thép,1 bằng đồng)
+ 2 đoạn chỉ ( mỗi đoạn dài 15cm)
+ 1 bút dạ.
+ 1 giá thí nghiệm.
Thực hành: Chế tạo nam châm vĩnh cửu,
Nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện
Bài 29
Bài 29
* Dụng cụ cho mỗi nhóm:
I. Chuẩn bị.
Thực hành: Chế tạo nam châm vĩnh cửu,
Nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện
Bài 29
Bài 29
II. Nội dung thực hành.
1. Chế tạo nam châm vĩnh cửu
Bước 1: Bố trí thí nghiệm như hình vẽ ( với nguồn điện 3V).
Bước 2: Đặt đồng thời đoạn dây thép và đồng dọc trong lòng ống dây, đóng công tắc điện khoảng 2 phút.
Bước 3: Mở công tắc, lấy các đoạn kim loại ra khỏi ống dây.
Bước 4: Thử từ tính để xác định xem đoạn kim loại nào đã trở thành nam châm (bằng cách lần lượt treo mỗi đoạn bằng một sợi chỉ không xoắn trên giá (như hình vẽ)
Bước 5: Dùng bút dạ đánh dấu cực của nam châm vừa chế tạo.
I. Chuẩn bị.
Thực hành: Chế tạo nam châm vĩnh cửu,
Nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện
Bài 29
Bài 29
II. Nội dung thực hành.
1. Chế tạo nam châm vĩnh cửu
2. Nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện chạy qua.
Bước 1: Đặt nam châm mới trong lòng ống dây B ( như hình vẽ) sao cho nam châm nằm song song với mặt phẳng của các vòng dây
Bước 2: Đóng khoá K (cho dòng điện qua ống dây với nguồn điện 6V). Quan sát hiện tượng, xác định tên từ cực của ống dây và chiều dòng điện chạy qua ống dây rồi ghi kết quả vào bảng 2.
Bước 3: Đổi cực của nguồn điện, xác định lại cực của ống dây khi đã đổi chiều dòng điện -> ghi kết quả vào bảng 2.
I. Chuẩn bị.
Thực hành: Chế tạo nam châm vĩnh cửu,
Nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện
Bài 29
Bài 29
II. Nội dung thực hành.
1. Chế tạo nam châm vĩnh cửu
2. Nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện chạy qua.
III. Viết báo cáo thực hành.
- Mỗi cá nhân hoàn thành báo cáo theo mẫu (SGK/81)
- Đại diện các nhóm báo cáo kết quả thực hành.
Kết quả thực hành
1. Kết quả chế tạo nam châm vĩnh cửu ( Bảng 1):
2. Kết quả nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện ( Bảng 2):
I. Chuẩn bị.
Thực hành: Chế tạo nam châm vĩnh cửu,
Nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện
Bài 29
Bài 29
II. Nội dung thực hành.
1. Chế tạo nam châm vĩnh cửu
2. Nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện chạy qua.
III. Viết báo cáo thực hành.
* Chuẩn bị bài 31: "Hiện tượng cảm ứng điện từ".
- Mỗi nhóm chuẩn bị 1 đinamô ở xe đạp
IV. Tổng kết, rút kinh nghiệm.
Kết thúc bài