Bài 29. Lựa chọn trật tự từ trong câu (luyện tập)

Chào mừng các thầy cô giáo tổ xã hội tới dự giờ lớp 8C.

Giáo viên dạy : Nguyễn Thị Kim oanh
Trường THCS Mạo khê 1

Ngày soạn : 9 / 4 / 2008
Ngày giảng : 12/ 4/ 2008

LựA CHọN
TRậT Tự Từ TRONG CÂU
(Luyện tập)
ti?t 119 : BàI 29
* Kiểm tra bài cũ : ? Nêu tác dụng của việc sắp xếp trật từ trong câu ?
* Bài mới :
I/ Luyện tập
Bài tập 1 : Trật tự các từ và cụm từ in đậm dưới đây thể hiện mối quan hệ giữa những hoạt động và trạng thái mà chúng biểu thị như thế nào?
a/ Tinh thần yêu nước cũng như những thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất dấu kín đáo trong rương, trong hòm. Bổn phận của chung ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.
( Hồ Chí Minh, Tinh thần yêu nước của nhân dân ta )
?Trật tự từ thể hiện thứ tự các khõu trong cụng tỏc v?n d?ng qu?n chỳng d? phát huy tinh thần yêu nước của nhân dân.

b/ Gần đến ngày giỗ thầy tôi, mẹ tôi ở Thanh Hóa vẫn chưa về . Trong đó nghe
đâu mệ tôi đi bán bóng đèn và những phiên chợ chính còn bán cả vàng hương nữa.
=> Sắp xếp các hoạt động theo thứ bậc : Việc chính, việc diễn ra hàng ngày của bà mẹ là bán bóng đèn; còn bán vàng hương là việc làm thêm trong những phiên chợ chính.
Bài 2: Vì sao các cụm từ dưới đây được đặt ở đầu câu?
a) Cùng lắm , nó có giở quẻ, hắn cũng chỉ đến đI ở tù. ở tù thì hắn coi là thường.

b) Nguyễn Tuân có một kho từ vựng hết sức phong phú mà ông đã cần cù tích luỹ. Vốn từ vựng ấy, trước Cách mạng tháng Tám, ông thường dùng chơi ngông với đời.

c) Việc đến tai em bé con nhà thợ cày, em liền bảo cha:
- Chả mấy khi được lộc vua ban, cha cứ thưa với làng giết thịt hai con trâu và đồ hai thúng gạo nếp để mọi người ăn một bữa cho sướng miệng. Còn một trâu và một thúng gạo, ta sẽ xin làng làm phí tổn cho cha con ta trẩy kinh lo liệu việc đó.
d) Một thời đại vừa chẵn mười năm.
Trong mười năm ấy, thơ mới đã tranh đấu gắt gao với thơ cũ, một bên giành quyền sống, một bên giữ quyền sống. Cuộc tranh đấu kéo dài cho đến ngày thơ mới toàn thắng. Trong sự thắng lợi ấy, cũng có công những người tả xung hữu đột nơi chiến trường, nhưng trước hết là công những nhà thơ mới.
C?m t? in d?m du?c l?p l?i ngay d?u cõu l� d? liờn k?t cõu ?y v?i nh?ng cõu tru?c nú.





























Bài tập 2 : Vì sao ccas cụm từ dưới đây được đặt ở đầu câu ?
a/ Cùng lắm, nó có giở quẻ, hắn cũng ch

Bài 3: phõn tớch hi?u qu? di?n d?t c?a tr?t t? t? trong nh?ng cõu in d?m ?


=> Việc đảo trật tự thông thường của từ trong các câu nhằm mục đích nhấn mạnh hình ảnh hoặc tâm trạng nêu ở các từ đứng đầu câu.
Bài 4: Các câu (a) và (b) sau đây có gì khác nhau? Ch?n câu thích hợp điền vào chỗ trống trong đoạn văn bên dưới ?
a) Tôi thấy một anh Bọ Ngựa trịnh trọng tiến vào.
b) Tôi thấy trịnh trọng tiến vào một anh Bọ Ngựa.
Bỗng mấy chú Châu Chấu Ma đang nhảy nhót khoe tài quanh các nàng Cào Cào, vội né dạt về một bên. Rồi trong cửa hang chợt im tiếng ồn ào. /./ Người ngượm anh Bọ Ngựa này cũng bình thường thôi, nhưng chưa hiểu sao anh ta làm lối quan dạng đến thế, anh đi cứ chân nhấc từng bước cao ngang đầu gối kiểu bước chân ngỗng, cách thức ta đây kẻ giờ hách dịch.
(
So sánh câu a và câu b :








- Giống nhau : cả 2 câu phụ ngữ của động từ “ thấy” đều là cụm chủ -vị.
- Khác nhau :
+ Câu a : Ở câu a cụm C-V này có chủ ngữ đứng trước , nhằm nêu tên nhân vật và miêu tả hành động của nhân vật.
+ Câu b : Cụm C- V làm phụ ngữ có có vị ngữ đảo lên trước, đồng từ trịnh trọng ( chỉ cách thức tiến hành hoạt động nêu ở động từ ) lại đặt trước động từ . Cách viết ấy có tác dụng nhấn mạnh sự “ làm bộ , làm tịch “ của nhân vật.
* Đối chiếu với văn cảnh thì ta thấy nhất là câu cuối cùng trong đoạn trích, chúng ta thấy câu thích hợp nhất điền vào chỗ trống là câu b.
Bỗng mấy chú Châu Chấu Ma đang nhảy nhót khoe tài quanh các nàng Cào Cào, vội né dạt về một bên. Rồi trong cửa hang chợt im tiếng ồn ào .Tụi th?y tr?nh tr?ng ti?n v�o m?t anh B? Ng?a.Người ngượm anh Bọ Ngựa này cũng bình thường thôi, nhưng chưa hiểu sao anh ta làm lối quan dạng đến thế, anh đi cứ chân nhấc từng bước cao ngang đầu gối kiểu bước chân ngỗng, cách thức ta đây kẻ giờ hách dịch.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)

Bài 5: Hãy liệt kê các khả năng sắp xếp trật tự từ trong bộ phận câu in đậm. Đối chiếu đoạn kết với dàn ý của bài văn cho biết vì sao tác giả lựa chọn trật tự từ như ở đây?
Cây tre Việt Nam! Cây tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thuỷ chung, can đảm. Cây tre mang những đức tính của người hiền là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam.
* Các từ : Xanh,nhũn nhặn,ngay thẳng,thủy chung,can đảm, sẽ có rất nhiều cách sắp xếp trật tự từ. Nhưng cách sắp xếp của nhà văn Thép mới là hợp lí vì nó đúc kết được những phẩm chất đáng quý của cây tre theo đúng trình tự miêu tả trong bài văn.
Bài 6 :Viết một đoạn văn ngắn về đề tài sau:
Nhóm 1 : lợi ích của đi bộ đối với sức khỏe.
Nhóm 2 : Lợi ích của đi bộ đối với việc mở rộng hiểu biết thực tế.
=> Đại diện các nhóm trình bày đoạn văn bằng bảng nhóm.
II/ Hướng dẫn về nhà

Ôn tập lựa chọn sắp xếp trật tự từ trong câu nhằm đạt hiệu quả nhất định.
Hoàn chỉnh toàn bộ bài tập SGK.
Soạn bài : Luyện tập đưa các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn nghị luận.