Bài 29. Lựa chọn trật tự từ trong câu (luyện tập)

GV: Đặng Thị Hoà

Trật tự từ của câu in màu sau đây thể hiện điều gì?
“ Bạc phơ mái tóc người Cha
Ba mươi năm Đảng nở hoa tặng Người”

A. Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện ......tượng, hoạt động, đặc điểm ...
B. Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật.
C. Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm.
D. Cả B, C đúng.
(Tố Hữu)
Tiết 119: LUYỆN TẬP LỰA CHỌN TRẬT TỪ . TRONG CÂU
Bài tập 1/122: Trật tự các từ và cụm từ in màu xanh dưới đây thể hiện mối quan hệ giữa những hoạt động và trạng thái mà chúng biểu thị như thế nào ?
a/ Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng, dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.
( Hồ Chí Minh, Tinh thần yêu nước của nhân dân ta )
 Các hoạt động được liệt kê theo thứ tự trước sau trong công tác vận động quần chúng.
Tiết 119: LUYỆN TẬP LỰA CHỌN TRẬT TỪ . TRONG CÂU
Bài tập 1/122: Trật tự các từ và cụm từ in màu xanh dưới đây thể hiện mối quan hệ giữa những hoạt động và trạng thái mà chúng biểu thị như thế nào ?
b/ Gần đến ngày giỗ đầu thầy tôi, mẹ tôi ở Thanh Hoá vẫn chưa về. Trong đó nghe đâu mẹ tôi đi bán bóng đèn và những phiên chợ chính còn bán cả vàng hương nữa.
( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu )
 Các hoạt động được xếp theo thứ bậc: việc chính ( bán bóng đèn) - việc làm thêm ( bán vàng hương ).
Tiết 119: LUYỆN TẬP LỰA CHỌN TRẬT TỪ . TRONG CÂU
Bài tập 2/122: Vì sao các cụm từ in màu xanh dưới đây được đặt ở đầu câu ?
d/ Một thời đại vừa chẵn mười năm.
Trong mười năm ấy, thơ mới đã tranh đấu gắt gao với thơ cũ, một bên giành quyền sống, một bên giữ quyền sống. Cuộc đấu tranh kéo dài cho đến ngày thơ mới toàn thắng. Trong sự thắng lợi ấy, cũng có công những người tả xung hữu đột nơi chiến trường, nhưng trước hết là công những nhà thơ mới.
( Hoài Thanh – Hoài Chân, Một thời đại trong thi ca )
 để liên kết câu ấy với đoạn văn trước hoặc câu trước cho chặt hơn.
Tiết 119: LUYỆN TẬP LỰA CHỌN TRẬT TỪ . TRONG CÂU
Bài tập 3/123: Phân tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong những câu in màu dưới đây :
Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà, Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. Lom khom dưới núi, tiều vài chú, Lác đác bên sông, chợ mấy nhà. Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia. Dừng chân đứng lại, trời, non, nước Một mảnh tình riêng, ta với ta.
(Bà Huyện Thanh Quan, Qua Đèo Ngang)
Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà, Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. Dưới núi, vài chú tiều lom khom Bên sông, mấy nhà chợ lác đác. Con quốc quốc nhớ nước đau lòng, Cái gia gia thương nhà mỏi miệng. Dừng chân đứng lại, trời, non, nước Một mảnh tình riêng, ta với ta.
 Nhấn mạnh hình ảnh hoặc tâm trạng nêu ở các từ đứng đầu câu và tạo sự hài hoà về ngữ âm.
Tiết 119: LUYỆN TẬP LỰA CHỌN TRẬT TỪ . TRONG CÂU
Bài tập 5/124: Dưới đây là đoạn kết bài Cây tre Việt Nam của Thép Mới (Ngữ văn 6, tập 2, tr. 95). Hãy liệt kê các khả năng sắp xếp trật tự từ trong bộ phận câu in màu. Đối chiếu đoạn kết với dàn ý của bài văn và cho biết vì sao tác giả lựa chọn trật tự từ như ở đây.
Cây tre Việt Nam ! Cây tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thuỷ chung, can đảm. Cây tre mang những đức tính của người hiền là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam.
( Thép mới, Tre Việt Nam)
 Cách sắp xếp trật tự từ trên là hợp lí nhất vì nó đúc kết được những phẩm chất đáng quý của cây tre theo đúng trình tự miêu tả trong bài văn.
Tiết 119: LUYỆN TẬP LỰA CHỌN TRẬT TỪ . TRONG CÂU
Bài tập 6/124: Viết một đoạn văn ngắn về một trong các đề tài sau đây :
a/ Lợi ích của đi bộ đối với sức khoẻ.
b/ Lợi ích của đi bộ đối với việc mở rộng hiểu biết thực tế.
Giải thích cách sắp xếp trật tự từ ở một câu trong đoạn văn đã viết.
Nắm được tác dụng của việc sắp xếp trật tự từ trong câu.
Làm các bài tập còn lại.
- Soạn bài “Luyện tập đưa yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn nghị luận”.