Bài 29. Lựa chọn trật tự từ trong câu (luyện tập)

Kính Chào Các Quý Thầy Cô
Về Dự Tiết Học Hôm Nay
Câu 1: Nối cột A với cột B để tạo một khái niệm hoàn chỉnh về kiểu câu phân loại theo cấu tạo ngữ pháp:
Câu 2: Trật tự cú pháp thông thường của câu đơn có thành phần trạng ngữ là:
A - Trạng ngữ - vị ngữ - chủ ngữ.
B - Vị ngữ - trạng ngữ - chủ ngữ.
C - Chủ ngữ - trạng ngữ - vị ngữ.
D - Trạng ngữ - chủ ngữ - vị ngữ.
Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng, hoạt động, đặc điểm (như thứ bậc quan trọng của sự vật, thứ tự trước sau của hoạt động, trình tự quan sát của người nói…)
Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng.
Liên kết câu với những câu khác trong văn .
Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm.
Trật tự từ trong câu:
Câu 1: Nối các câu ở cột A với các hiệu quả diễn đạt của trật tự tương ứng ở cột B ?
Lựa Chọn Trật Tự Trong Câu
Tiết 119
(Luyện tập)
1.Tr?t t? cỏc t? v� c?m t? in d?m du?i dõy th? hi?n m?i quan h? gi?a nh?ng ho?t d?ng v� tr?ng thỏi m� chỳng bi?u th? nhu th? n�o?
a. Tinh th?n yờu nu?c cung nhu cỏc th? c?a quý. Cú khi du?c trung b�y trong t? kớnh, trong bỡnh pha lờ, rừ r�ng d? th?y. Nhung cung cú khi c?t d?u kớn dỏo trong ruong, trong hũm. B?n ph?n c?a chỳng ta l� l�m cho nh?ng c?a quý kớn dỏo ?y du?c dua ra trung b�y. Nghia l� ph?i ra s?c gi?i thớch, tuyờn truy?n, t? ch?c, lónh d?o, l�m cho tinh th?n yờu nu?c c?a t?t c? m?i ngu?i d?u du?c th?c h�nh v�o cụng vi?c yờu nu?c, cụng vi?c khỏng chi?n.
(H? Chớ Minh, Tinh th?n yờu nu?c c?a nhõn dõn ta)
Mỗi việc được kể là một khâu trong công tác vận động quần chúng, khâu này nối tiếp khâu kia. Đầu tiên là giải thích cho quần chúng hiểu, sau đó tuyên truyền cho quần chúng hưởng ứng, rồi tổ chức cho quần chúng làm, lãnh đạo làm cho đúng, kết quả là làm cho tinh thần yêu nước của quần chúng được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.

b. Gần đến ngày giỗ đầu thầy tôi, mẹ tôi ở Thanh Hoá vẫn chưa về. Trong đó nghe đâu mẹ tôi đi bán bóng đèn và những phiên chợ chính còn bán cả vàng hương nữa.
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
Các hoạt động được xếp theo thứ bậc: Việc chính, việc diễn ra hàng ngày của bà mẹ là bán bóng đèn, còn bán vàng hương chỉ là việc phụ hoặc việc làm thêm trong những phiên chợ chính.
? ý nghia c?a vi?c s?p x?p cỏc c?m t? in d?m trong cõu van sau l� gỡ ?
A Sử thay áo mới, khoác thêm hai vòng bạc vào cổ rồi bịt cái khăn trắng lên đầu.
(Vợ chồng A Phủ – Tô Hoài)
a. Góp phần thể hiện tính cách nhân vật.
b. Thể hiện trình tự quan sát của người nói.
c. Thể hiện trình tự trước sau của hoạt động.
d. Nhấn mạnh sự cầu kỳ trong trang phục của nhân vật.
2. Vỡ sao cỏc c?m t? in d?m du?i dõy du?c d?t ? d?u cõu?
a. Cựng l?m nú cú gi? qu?, h?n cung ch? d?n di ? tự. ? tự thỡ h?n coi l� thu?ng.
(Nam Cao, Chớ Phốo)
L?p l?i c?m t? "? tự" d? t?o liờn k?t cõu.
d. Một thời đại vừa chẵn mười năm
Trong mười năm ấy, thơ mới đã tranh đấu gắt gao với thơ cũ, một bên giành quyền sống, một bên giữ quyền sống. Cuộc tranh đấu kéo dài cho đến ngày thơ mới toàn thắng. Trong sự thắng lợi ấy, cũng có công những người tả xung hữu đột nơi chiến trường ,nhưng trước hết là công những nhà thơ mới.
( Hoài Thanh – Hoài Chân, Một thời đại trong thi ca)
- Lặp lại cụm từ “ Trong sự thắng lợi ấy” để tạo liên kết câu.
Ví dụ:
1) Mua mấy xu chè tươi với mấy quả cau. (2) Người ta đến cũng phải có bát nước, miếng trầu tươm tất chứ ?
Có nên thay đổi trật tự của cụm từ in đậm trong câu (2) không ? Vì sao ?

Không nên thay đổi trật tự cụm từ in đậm trong câu (2) Nếu thay đổi trật tự của chúng sẽ làm mất đi sự liên kết thứ tự sự vật giữa câu (2) với câu (1).
Nhận xét về ý nghĩa của các câu văn khi có sự thay đổi trật tự từ ngữ ?
1. a, Th?y giỏo gi?ng b�i hai gi?.
b, Hai giờ thầy giáo giảng bài.
2. a, B?n an ớt nhu th? l� khụng du?c.
b, Bạn ít ăn như thế là không được.
1. a, "Hai gi?" l� b? ng? cho d?ng t? "gi?ng" => Ch? s? lu?ng
b, “Hai giờ” là trạng ngữ của câu => Chỉ thời gian.
2. a,"An ớt" => Ch? s? lu?ng an chua d? d?m b?o cho s?c kho?
b, “ít ăn” => Chỉ sự lười ăn, ngại ăn, ăn không đủ số bữa trong ngày.
VN TrN CN
Lác đác
bên sông,
chợ mấy nhà
( B� huy?n Thanh Quan - " Qua Dốo Ngang")
-" R?t d?p
hình anh
lúc nắng chiều ”
VN CN TrN
( Tụ H?u - "Lờn Tõy B?c " )
? Bi?n phỏp d?o ng? : L�m thay d?i tr?t t? cỳ phỏp thụng thu?ng c?a cõu nh?m m?c dớch nh?n m?nh, th? hi?n c?m xỳc c?a ngu?i vi?t ho?c t?o hỡnh ?nh, du?ng nột, m�u s?c.
-" Lom khom
dưới núi,
tiều vài chú
VN TrN CN
Nhớ nước đau lòng,
Thương nhà mỏi miệng,
con cuốc cuốc
cái gia gia”
VN CN
VN CN
VN CN TrN
Phân tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong các câu dưới đây ?
Các câu (a) và (b) sau đây có gì khác nhau? Chọn câu thích hợp điền vào chỗ trống trong đoạn văn bên dưới.
a, Tôi thấy một anh Bọ Ngựa trịnh trọng tiến vào
B?ng m?y chỳ Chõu Ch?u Ma dang nh?y nhút khoe t�i quanh cỏc n�ng C�o C�o, v?i nộ gi?t v? m?t bờn. R?i trong c?a hang ch?t im ti?ng ?n �o Ngu?i ng?m anh B? Ng?a n�y cung bỡnh thu?ng thụi ,nhung chua hi?u sao anh l�m ra l?i quan d?ng d?n th?, anh di c? chõn nh?c t?ng bu?c cao ngang d?u g?i ki?u bu?c chõn ng?ng,cỏch th?c r?t ta dõy k? gi? v� hỏch d?ch
(Tụ Ho�i, D? Mốn phiờu luu ký)
b, Tôi thấy trịnh trọng tiến vào một anh Bọ Ngựa
………………………………….....................
BÀI TẬP 4
B?ng m?y chỳ Chõu Ch?u Ma dang nh?y nhút khoe t�i quanh cỏc n�ng C�o C�o, v?i nộ gi?t v? m?t bờn. R?i trong c?a hang ch?t im ti?ng ?n �o . . Ngu?i ng?m anh B? Ng?a n�y cung bỡnh thu?ng thụi ,nhung chua hi?u sao anh l�m ra l?i quan d?ng d?n th?, anh di c? chõn nh?c t?ng bu?c cao ngang d?u g?i ki?u bu?c chõn ng?ng,cỏch th?c r?t ta dõy k? gi? v� hỏch d?ch
(Tụ Ho�i, D? Mốn phiờu luu ký)
………………………………….....................
Tôi thấy trịnh trọng tiến vào một anh Bọ Ngựa
Cõu (a): c?m C-V "m?t anh B? Ng?a tr?nh tr?ng ti?n v�o" cú CN d?ng tru?c nh?m nờu tờn nhõn v?t v� h�nh d?ng c?a nhõn v?t.
Cõu (b): c?m C-Vdó d?o VN lờn tru?c CN nh?m nh?n m?nh s? "l�m b? l�m t?ch" c?a nhõn v?t.
Can c? v�o van c?nh ch?n cõu (b) l� h?p lý.
Du?i dõy l� do?n k?t b�i Cõy tre Vi?t Nam c?a Thộp M?i ( Ng? Van 6, T?p 2). Hóy li?t kờ cỏc kh? nang s?p x?p tr?t t? t? trong b? ph?n cõu in d?m. D?i chi?u v?i d�n ý c?a b�i van v� cho bi?t vỡ sao tỏc gi? l?a ch?n tr?t t? t? nhu ? dõy.
Cõy tre Vi?t Nam! Cõy tre xanh, nhun nh?n, ngay th?ng, thu? chung, can d?m. Cõy tre mang nh?ng d?c tớnh c?a ngu?i hi?n l� tu?ng trung cao quý c?a dõn t?c Vi?t Nam.
Thảo luận nhóm: Bài tập 5/sgK
Cỏch sap x?p c?a tỏc gi? l� h?p lý vỡ dỳc k?t du?c nh?ng ph?m ch?t dỏng quý c?a cõy tre theo trỡnh t? miờu t? trong b�i van.
- xanh: m�u s?c, d?c di?m v? hỡnh th?c d? nhỡn th?y.
- nhun nh?n: tớnh khiờm t?n ph?i cú th?i gian tỡm hi?u m?i bi?t du?c.
- ngay th?ng: ph?m ch?t t?t d?p cung ph?i cú th?i gian tỡm hi?u.
- thu? chung, can d?m: ph?m ch?t t?t d?p ph?i qua th? thỏch m?i bi?t du?c.
Tỡnh hu?ng:
Nam v� B?c cựng tham gia m?t ti?t m?c van ngh? ch�o m?ng ng�y 20-11. G?n d?n gi? bi?u di?n m� chua th?y B?c dõu.
Em l?a ch?n cõu n�o d? ho�n th�nh tỡnh hu?ng trờn?
a. Nam hớt hải chạy đi tìm Bắc, bỗng Nam gặp Sơn, Sơn hỏi đầu đuôi câu chuyện rồi cả hai cùng đi tìm Bắc.
b. Nam hớt hải chạy đi tìm Bắc, Sơn hỏi đầu đuôi câu chuyện, rồi cả hai cùng đi tìm Bắc, bỗng Nam gặp Sơn
Ch?n cõu (a) l� h?p lý vỡ nú th? hi?n th? t? tru?c sau c?a di?n bi?n s? vi?c.
Viết một đoạn văn ngắn về một trong những đề tài sau:
a. Lợi ích của đi bộ đối với sức khoẻ.
b. Lợi ích của đi bộ đối với việc mở rộng hiểu biết thực tế.
Gi?i thớch cỏch s?p x?p tr?t t? t? ? m?t cõu trong do?n van dó vi?t.
Chúc Các Thầy Cô Giáo Và Các Em Mạnh Khoẻ