Bài 29. Lựa chọn trật tự từ trong câu (luyện tập)

TRÖÔØNG THPT ÑAÏ TOÂNG
GV: NINH THÒ VUI
Chào quý thầy cô giáo !
Chào các em !
Chúc các em học tốt !

KIỂM TRA BÀI CŨ
HÃY ĐÁNH DẤU (X) VÀO CÂU CÓ SỰ LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU THÍCH HỢP:
1.Nam h?t h?i ch?y di tìm B?c, b?ng Nam g?p Son, Son h?i d?u duơi c�u chuy?n, r?i c? hai c�ng di tìm B?c.
2.Nam h?t h?i ch?y di tìm B?c, Son h?i d?u duơi c�u chuy?n, r?i c? hai c�ng di tìm B?c, b?ng Nam g?p Son.
3.Nam h?t h?i ch?y di tìm B?c, Son h?i d?u duơi c�u chuy?n, b?ng Nam g?p Son, r?i c? hai c�ng di tìm B?c
X
Trật tự từ của câu in màu sau đây thể hiện điều gì?
“ Bạc phơ mái tóc người Cha
Ba mươi năm Đảng nở hoa tặng Người”

A. Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện ......tượng, hoạt động, đặc điểm ...
B. Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật.
C. Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm.
D. Cả B, C đúng.
(Tố Hữu)
Tuần 30:
Bài 29: Tiết 119:
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
( Luyện tập )
1/ Bài tập 1: Trật tự các từ và cụm từ in đậm dưới đây thể hiện mối quan hệ giữa những hoạt động và trạng thái mà chúng biểu thị như thế nào?
a) Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, rong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến
? C�c ho?t d?ng du?c li?t k� theo th? t? tru?c sau trong cơng t�c v?n d?ng qu?n ch�ng.


Đầu tiên là giải thích cho quần chúng hiểu
Sau đó là tuyên truyền cho quần chúng hưởng ứng.
Tổ chức cho quần chúng làm.
Lãnh đạo để làm cho đúng.
Kết quả là làm cho tinh thần yêu nước của quần chúng được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến
1/ Bài tập 1: Trật tự các từ và cụm từ in đậm dưới đây thể hiện mối quan hệ giữa những hoạt động và trạng thái mà chúng biểu thị như thế nào?

b) Gần đến giỗ đầu thầy tôi, mẹ tôi ở Thanh Hoá chưa về. Trong đó nghe đâu mẹ tôi đi bán bóng đèn và những phiên chợ chính còn bán cả vàng hương nữa.
(Nguyên Hồng- Những ngày thơ ấu)

? Thể hiện thứ bậc việc chính, việc phụ:
Việc chính: việc thường xuyên diễn ra hàng ngày của bà mẹ là bán bóng đèn
Còn bán vàng hương chỉ là việc làm thêm trong những phiên chợ chính.



1/Bài tập 2: Vì sao các cụm từ in đậm dưới đây được đặt ở đầu câu?

a)Cùng lắm, nó giở quẻ hắn cũng chỉ đến đi ở tù. Ở tù thì hắn coi là thường.
(Nam Cao- Chí Phèo)
? Cụm từ "ở tù" đặt ở đầu câu thứ 2, lặp lại ở câu trước để tạo sự liên kết câu.


b)Nguyễn Tuân có một kho từ vựng hết sức phong phú mà ông đã cần cù tích luỹ. Vốn từ vựng ấy, trước C�ch m?ng tháng Tám, ông thường dùng để chơi ngông với đời.
(Theo Nguyễn Đăng Mạnh, Nhà văn VN hiện đại- Chân dung và phong cách)

? Lặp lại cụm từ "vốn tự vựng" để tạo liên kết câu.
Bài tập 3/123: Phân tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong những câu in màu dưới đây :
Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà, Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. Lom khom dưới núi, tiều vài chú, Lác đác bên sông, chợ mấy nhà. Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia. Dừng chân đứng lại, trời, non, nước Một mảnh tình riêng, ta với ta.
(Bà Huyện Thanh Quan, Qua Đèo Ngang)
Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà, Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. Dưới núi, vài chú tiều lom khom Bên sông, mấy nhà chợ lác đác. Con quốc quốc nhớ nước đau lòng, Cái gia gia thương nhà mỏi miệng. Dừng chân đứng lại, trời, non, nước Một mảnh tình riêng, ta với ta.

Lom khom dưới núi, tiều vài chú

Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.

Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc

Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.


ĐÁP ÁN:
Hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong những câu in đậm:
Đảo trật tự thông thường của các từ trong câu nhằm nhấn mạnh:
Vẻ hoang sơ, tiêu điều của Đèo Ngang
Nhấn mạnh tâm trạng buồn hoài cổ
Tạo sự hài hòa về ngữ âm
Đảo
trật tự
cú pháp
Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng và tâm trạng buồn hoài cổ.
VN
TN
CN
VN
VN
VN
CN
CN
CN
TN
5/ Bài tập 5: Dưới đây là đoạn kết bài Cây tre Việt Nam của Thép Mới (Ngữ văn 6, tập 2 trang 95)
* Hãy liệt kê các khả năng sắp xếp trật tự từ trong bộ phận câu in đậm. Đối chiếu đoạn kết với dàn ý của bài văn và cho biết vì sao tác giả lựa chọn trật tự từ như ở đây.
Cây tre Việt Nam! Cây tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thủy chung, can đảm. Cây tre mang những đức tính của người hiền là tượng trương cao quý của dân tộc Việt Nam.

"xanh": vẻ đẹp hình thức bên ngoài
"nhũn nhặn, ngay thẳng, thuỷ chung, can đảm": vẻ đẹp về phẩm chất bên trong
-> Trật tự từ thể hiện từ vẻ đẹp bên ngoài đến phẩm chất bên trong của tre.
Cách sắp xếp của tác giả là hợp lý vì nó đúc kết được phẩm chất đáng quý của cây tre theo tình tự miêu tả trong bài văn.


CỦNG CỐ BÀI HỌC


Nhắc lại các tác dụng của lựa chọn trật tự từ trong câu.

*Câu hỏi tr?c nghiệm:
Chọn câu văn có sự lựa chọn trật tự từ ngữ thích hợp trong các cặp câu dưới đây:
1. a. Chú bộ đội ngắm rất lâu, rồi bóp cò, phát súng nổ, một tên địch ngã sấp.
b. Chú bộ đội ngắm rất lâu, phát súng nổ, một tên địch ngã sấp, rồi bóp cò.
D�P �N: Câu 1: Chọn câu a
2. a. Từ phía xa có một tốp người ồn ào đi tới, rồi rõ dần, hoá ra họ đang dẫn giải một tên trộm.
b. Từ phía xa có một tốp người ồn ào đi tới, hoá ra họ đang dẫn giải một tên trộm, rồi rõ dần.
D�P �N: Câu 2: Chọn câu a
Bài tập 6/124: Viết một đoạn văn ngắn về một trong các đề tài sau đây :
a/ Lợi ích của đi bộ đối với sức khoẻ.
b/ Lợi ích của đi bộ đối với việc mở rộng hiểu biết thực tế.
Giải thích cách sắp xếp trật tự từ ở một câu trong đoạn văn đã viết.
Câu hỏi dặn dò
1/ Hoaøn thaønh caùc baøi taäp vaøo vôû.

2/ Soaïn baøi: Luyeän taäp ñöa caùc yeáu toá töï söï vaø mieâu taû vaøo baøi vaên nghò luaän.

* Chuaån bò kó phaàn baøi taäp trong SGK trang 125
Xaùc ñònh kieåu baøi nghò luaän.
Xaùc ñònh heä thoáng luaän ñieåm.
Heä thoáng hoaù luaän ñieåm thaønh daøn yù.
Xaùc ñònh yeáu toá töï söï, mieâu taû, choïn ñöa vaøo luaän ñieåm.
Vieát thaønh moät ñoaïn vaên hoaøn chænh.
CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÍ THẦY CÔ ĐÃ VỀ DỰ