Bài 29. Lựa chọn trật tự từ trong câu (luyện tập)

LỰA CHỌN
TRẬT TỰ TỪ
TRONG CÂU
Trường THCS Phú Thọ Q.11
Nhóm văn 8
GV thực hiện: VÕ THỊ KIM THẢO
Tuần 30:
Tiết 119:
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
( Luyện tập )
Thứ tư, ngày 24 tháng 3 năm 2010
Tiếng Việt:
Tiết 119
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
(Luyện tập)

Bài tập 1SGK/122: Trật tự các từ và cụm từ in đậm dưới đây thể hiện mối quan hệ giữa những hoạt động và trạng thái mà chúng biểu thị:
Bài tập 1SGK/122: Trật tự các từ và cụm từ in đậm dưới đây thể hiện mối quan hệ giữa những hoạt động và trạng thái mà chúng biểu thị như thế nào?
a) Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.
(Hồ Chí Minh- Tinh thần yêu nước của dân ta)
Bài tập 1SGK/122: Trật tự các từ và cụm từ in đậm dưới đây thể hiện mối quan hệ giữa những hoạt động và trạng thái mà chúng biểu thị:
a) .giải thích.kháng chiến
Sắp xếp theo thứ tự các khâu của quá trình vận động và phát huy tinh thần yêu nước của quần chúng:
+ Giải thích
+ Tuyên truyền
+ Tổ chức
+ Lãnh đạo
+ Kết quả

Bài tập 1SGK/122: Trật tự các từ và cụm từ in đậm dưới đây thể hiện mối quan hệ giữa những hoạt động và trạng thái mà chúng biểu thị như thế nào?

b) Gần đến giỗ đầu thầy tôi, mẹ tôi ở Thanh Hoá chưa về. Trong đó nghe đâu mẹ tôi đi bán bóng đèn và những phiên chợ chính còn bán cả vàng hương nữa.
(Nguyên Hồng- Những ngày thơ ấu)





Bài tập 1SGK/122: Trật tự các từ và cụm từ in đậm dưới đây thể hiện mối quan hệ giữa những hoạt động và trạng thái mà chúng biểu thị:
a) .giải thích.kháng chiến
Sắp xếp theo thứ tự các khâu của quá trình vận động và phát huy tinh thần yêu nước của quần chúng:
+ Giải thích
+ Tuyên truyền
+ Tổ chức
+ Lãnh đạo
+ Kết quả
b) .đi bán bóng đèn.bán cả vàng hương nữa.
Sắp xếp theo thứ bậc của công việc chính và công việc phụ.

Bài tập 2SGK/122,123: Vì sao các cụm từ in đậm dưới đây được đặt ở đầu câu?

a) Cùng lắm, nó có giở que,� hắn cũng chỉ đến đi ở tù. Ở tù thì hắn coi là thường.
(Nam Cao, Chí Phèo)

b) Nguyễn Tuân có một kho từ vựng hết sức phong phú mà ông đã cần cù tích luỹ. Vốn từ vựng ấy, trước C�ch m?ng tháng Tám, ông thường dùng để chơi ngông với đời.
(Theo Nguyễn Đăng Mạnh, Nhà văn VN hiện đại- Chân dung và phong cách)

c)Việc đến tai em bé con nhà thợ cày, em liền bảo cha:
-Chả mấy khi được lộc vua ban, cha cư �thưa với làng giết thịt hai con trâu và đồ hai thúng gạo nếp để mọi người ăn một bữa cho sướng miệng. Còn một trâu và một thúng gạo, ta sẽ xin làng làm phí tổn cho cha con ta trẩy kinh lo liệu việc đó.
(Em bé thông minh)
d)Một thời đại vừa chẵn mười năm.
Trong mười năm ấy, thơ mới đã tranh đấu gắt gao với thơ cũ, một bên giành quyền sống, một bên giữ quyền sống. Cuộc tranh đấu kéo dài cho đến ngày thơ mới toàn thắng. Trong sự thắng lợi ấy, cũng có công những người tả xung hữu đột nơi chiến trường, nhưng trước hết là công những nhà thơ mới.
(Hoài Thanh- Hoài Chân, Một thời đại mới trong thi ca)
a) Cùng lắm, nó có giở que,� hắn cũng chỉ đến đi ở tù. Ở tù thì hắn coi là thường.
(Nam Cao, Chí Phèo)

a) Lặp lại cụm từ "ở tù" đầu câu thứ 2 để tạo liên kết với câu trước.
b) Nguyễn Tuân có một kho từ vựng hết sức phong phú mà ông đã cần cù tích luỹ. Vốn từ vựng ấy, trước C�ch m?ng tháng Tám, ông thường dùng để chơi ngông với đời.
(Theo Nguyễn Đăng Mạnh, Nhà văn VN hiện đại- Chân dung và phong cách)
b) Lặp lại cụm từ "vốn từ vựng" để tạo liên kết với câu trước.
c)Việc đến tai em bé con nhà thợ cày, Em liền bảo cha:
-Chả mấy khi được lộc vua ban, cha cư �thưa với làng giết thịt hai con trâu và đồ hai thúng gạo nếp để mọi người ăn một bữa cho sướng miệng. Còn một trâu và một thúng gạo, ta sẽ xin làng làm phí tổn cho cha con ta trẩy kinh lo liệu việc đó.
(Em bé thông minh)
c) Lặp lại cụm từ "còn một con trâu và một thúng gạo" để tạo liên kết với câu trước.
d)Một thời đại vừa chẵn mười năm.
Trong mười năm ấy, thơ mới đã tranh đấu gắt gao với thơ cũ, một bên giành quyền sống, một bên giữ quyền sống. Cuộc tranh đấu kéo dài cho đến ngày thơ mới toàn thắng. Trong sự thắng lợi ấy, cũng có công những người tả xung hữu đột nơi chiến trường, nhưng trước hết là công những nhà thơ mới.
(Hoài Thanh- Hoài Chân, Một thời đại mới trong thi ca)
d) _ Lặp lại cụm từ "trong mười năm ấy" để tạo liên kết với câu "Một thời.mười năm."
_ Lặp lại cụm từ "Trong sự thắng lợi ấy" để tạo liên kết với câu "Cuộc tranh đấu.mới toàn thắng."
Bài tập 3SGK/123: Phân tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong những câu in đậm dưới đây:

a) Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi, tiều vài chú
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước.
Một mảnh tình riêng, ta với ta.
(Bà Huyện Thanh Quan, Qua đèo Ngang)

b) Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều
Bóng dài lên đỉnh dốc cheo leo.
Núi không đè nổi vai vươn tới.
Lá ngụy trang reo với gió đèo...
(Tố Hữu. Lên Tây Bắc")


a) Lom khom dưới núi , tiều vài chú

Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.



Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,

Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.

VN
TN
CN
VN
TN
CN
Đảo trật tự cú pháp để nhấn mạnh sự hoang sơ, vắng vẻ ở Đèo Ngang
Đảo trật tự cú pháp để nhấn mạnh tâm trạng buồn, nhớ nước của Bà Huyện Thanh Quan.
VN
CN
VN
CN
Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều
VN
CN
TN
Đảo trật tự cú pháp để nhấn mạnh vẻ đẹp của anh bộ đội trên đường hành quân

Bài tập 4SGK/123: Các câu (a) và (b) sau đây có gì khác nhau? Chọn câu thích hợp điền vào chỗ trống trong đoạn văn bên dưới:
a) Tôi thấy một anh Bọ Ngựa trịnh trọng tiến vào.
b) Tôi thấy trịnh trọng tiến vào một anh Bọ Ngựa.
* Chọn câu thích hợp điền vào chỗ trống trong đoạn văn bên dưới
Bỗng mấy chú Châu Chấu Ma đang nhảy nhót khoe tài quanh các nàng Cào Cào, vội né giạt về một bên. Rồi trong cửa hang chợt im tiếng ồn ào. /./ Người ngợm anh Bọ Ngựa này cũng bình thường thôi, nhưng chưa hiểu sao anh làm ra lối quan dạng đến thế, anh đi cứ chân nhấc từng bước cao ngang đầu gối kiểu bước chân ngỗng, cách thức rất ta đây kẻ giờ và hách dịch.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
a) Tôi thấy một anh Bọ Ngựa trịnh trọng tiến vào.

*Điểm khác nhau:
Đg.T
C
V
*Câu thích hợp điền vào đoạn văn: câu b
b) Tôi thấy trịnh trọng tiến vào một anh Bọ Ngựa .
C
V
Đg.T
Bỗng mấy chú Châu Chấu Ma đang nhảy nhót khoe tài quanh các nàng Cào Cào, vội né giạt về một bên. Rồi trong cửa hang chợt im tiếng ồn ào.

Người ngợm anh Bọ Ngựa này cũng bình thường thôi, nhưng chưa hiểu sao anh làm ra lối quan dạng đến thế, anh đi cứ chân nhấc từng bước cao ngang đầu gối kiểu bước chân ngỗng, cách thức rất ta đây kẻ giờ và hách dịch.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
Tôi thấy trịnh trọng tiến vào một anh Bọ Ngựa.
Bài tập 5: Dưới đây là đoạn kết bài Cây tre Việt Nam của Thép Mới (Ngữ văn 6, tập 2 trang 95)
* Hãy liệt kê các khả năng sắp xếp trật tự từ trong bộ phận câu in đậm. Đối chiếu đoạn kết với dàn ý của bài văn và cho biết vì sao tác giả lựa chọn trật tự từ như ở đây.
Cây tre Việt Nam! Cây tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thủy chung, can đảm. Cây tre mang những đức tính của người hiền là tượng trương cao quý của dân tộc Việt Nam.
Bài tập 6SGK/124:
Chọn một trong hai đề tài sau:
a/ Lợi ích của đi bộ đối với sức khỏe.
b/ Lợi ích của đi bộ đối với việc mở rộng hiểu biết thực tế.
Hãy viết một đoạn văn (6-8 câu) và giải thích cách sắp xếp trật tự từ ở một câu trong đoạn văn đã viết.
(Thời gian: 5 phút)
DẶN DÒ
- Làm BT 5, BT 6.
- Xem trước: Chữa lỗi diễn đạt.
- Chuẩn bị: Luyện tập đưa các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn nghị luận.
+ Đọc kỹ đề bài SGK/124.
+ Lập dàn ý chi tiết cho đề bài trên.
+ Sưu tầm những hình ảnh và nêu những suy nghĩ, những câu chuyện mà em đã tích lũy được sung quanh vấn đề về trang phục trong thực tế đời sống, ở nhà trường và ngoài xã hội.
Xin chân thành cảm ơn,
kính chúc sức khoẻ quý thầy cô
đã về dự tiết học hôm nay!