Bài 29. Lựa chọn trật tự từ trong câu (luyện tập)

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM VỀ DỰ GIỜ
KIỂM TRA BÀI CŨ
ĐÁP ÁN
*Tác dụng của cách sắp xếp trật tự từ trong câu :
Trật tự từ trong câu có thể :
-Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng, hoạt động, đặc điểm (như thứ bậc quan trọng của sự vật, thứ tự trước sau của hoạt động, trình tự quan sát của người nói…)
- Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật
- Liên kết câu với những câu khác trong đoạn văn
- Đảm bảo sự hài hòa về ngữ âm của lời nói
Câu 1 : Thế nào là cách sắp xếp trật tự từ trong câu ?
Cách sắp xếp trật tự từ trong câu có tác dụng gì ?
*Trong một câu có thể có nhiều sắp xếp trật tự từ, mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. Người nói (người viết) cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp.
Tiết :
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
Trường THCS Tân Bình
Giáo sinh : Trần Thị Yến
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.Ôn tập lí thuyết
Thế nào là cách sắp xếp trật tự từ trong câu ?
Nêu các tác dụng của cách sắp xếp trật tự từ trong câu?
- Trong một câu có thể có nhiều sắp xếp trật tự từ, mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. Người nói (người viết) cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp.
-Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng, hoạt động, đặc điểm (như thứ tự bậc quan trọng, thứ tự trước- sau của hoạt động, trình tự quan sát của người nói ...).
- Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm, của sự vật, hiện tượng.
- Liên kêt câu với những câu khác trong văn bản.
- Đảm bảo sự hài hòa ngữ âm của lời nói.
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.Ôn tập lí thuyết
II. Luyện tập
Bài tập 1 :
Trật tự các từ và cụm từ in đậm dưới đây thể hiện mối quan hệ giữa những hoạt động và trạng thái mà chúng biểu thị như thế nào?
a. Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi được cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm.Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.
a/ Các hoạt động được liệt kê theo thứ tự trước sau trong công tác vận động quần chúng phát huy lòng yêu nước.
* Ý nghĩa : Làm cho tinh thần yêu nước của quần chúng được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.Ôn tập lí thuyết
b. Gần đến ngày giỗ đầu thầy tôi, mẹ tôi ở Thanh Hóa vẫn chưa về. Trong đó nghe đâu mẹ tôi đi bán bóng đèn và những phiên chợ chính còn bán cả vàng hương nữa.
b/ Các hoạt động được sắp xếp theo thứ tự trước sau từ việc chính đến việc phụ.

II. Luyện tập
Bài tập 1 :
a/ Các hoạt động được liệt kê theo thứ tự trước sau trong công tác vận động quần chúng phát huy lòng yêu nước.
+ Việc chính: Việc thường xuyên diễn ra hàng ngày của mẹ là bán bóng đèn.
+ Còn việc bán vàng hương chỉ là việc làm thêm trong những phiên chợ chính => đó là việc phụ
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.Ôn tập lí thuyết
II. Luyện tập
Vì sao các cụm từ in đậm dưới đây được đặt ở đầu câu?
Bài tập 2:
Bài tập 1:
a. Cùng lắm nó có giở quẻ, hắn cũng chỉ đến đi ở tù. ở tù thì hắn coi là thường.
(Nam Cao, Chí Phèo)
a/ T?o li�n k?t c�u sau v?i c�u tru?c cho ch?t ch? hon. Nh?m nh?n m?nh s? coi thu?ng vi?c di t� c?a Chí Ph�o
b. Nguyễn Tuân có một kho từ vựng hết sức phong phú mà ông đã cần cù tích lũy. Vốn từ vựng ấy, trước Cách mạng tháng Tám,ông thường dùng để chơi ngông với đời.
b/ Cụm từ “Vốn từ vựng ấy” đặt ở đầu câu để liên kết với câu trước.
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.Ôn tập lí thuyết
c/ Việc đến tai em bé con nhà thợ cày, em liền bảo cha:
-Chả mấy khi được lộc vua ban, cha cứ thưa với làng giết thịt hai con trâu và đồ hai thúng gạo nếp để mọi người ăn một bữa cho sướng miệng. Còn một trâu và một thúng gạo, ta sẽ xin làng làm phí tổn cho cha con ta trẩy kinh lo liệu việc đó.
Bài tập 1:
Bài tập 2:
II. Luyện tập
c/ Liên kết câu sau với câu trước.
a/ T?o li�n k?t c�u sau v?i c�u tru?c cho ch?t ch? hon. Nh?m nh?n m?nh s? coi thu?ng vi?c di t� c?a Chí Ph�o
b/ Cụm từ “Vốn từ vựng ấy” đặt ở đầu câu để liên kết với câu trước.
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.Ôn tập lí thuyết
Bài tập 1:
Bài tập 2:
II. Luyện tập
c/ Liên kết câu sau với câu trước.
a/ T?o li�n k?t c�u sau v?i c�u tru?c cho ch?t ch? hon. Nh?m nh?n m?nh s? coi thu?ng vi?c di t� c?a Chí Ph�o
b/ Cụm từ “Vốn từ vựng ấy” đặt ở đầu câu để liên kết với câu trước.
d) Một thời đại vừa chẵn mười năm. Trong mu?i nam ?y, thơ mới đã tranh đấu gắt gao với thơ cũ, một bên giành quyền sống, một bên giữ quyền sống. Cuộc tranh đấu kéo dài cho đến ngày thơ mới toàn thắng. Trong s? th?ng l?i ?y, cũng có công những người tả xung hữu đột nơi chiến trường, nhưng trước hết là công những nhà thơ mới.
(Hoài Thanh - Hoài Chân, Một thời đại trong thi )
d/ Liên kết câu sau với câu trư?c cho chặt chẽ hơn.
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.Ôn tập lí thuyết
II. Luyện tập
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3:
Lom khom dưới núi ti?u vài chú
Lác đác bên sông mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng con cuốc cuốc
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.
Phân tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong các câu dưới đây ?
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.Ôn tập lí thuyết
II. Luyện tập
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3:
Lom khom dưới núi ti?u vài chú
Lác đác bên sông mấy nhà.
VN
TN
TN
CN
CN
/
VN
/
a/ Nhấn mạnh vào dáng vẻ nhỏ bé của con nguư?i và sự phân bố thưa thớt của cuộc sống sinh hoạt ở dốo Ngang. Dú l� cảnh núi đèo hoang sơ, tiêu điều
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.Ôn tập lí thuyết
II. Luyện tập
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3:
VN
Nhớ nước đau lòng con cuốc cuốc

Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.
VN
CN
/
+ Nhằm nhấn mạnh tâm trạng buồn, và nhớ nước thương nhà của thi sĩ giữa nơi đất khách quê nhà
a/ D?o VN lờn tru?c CN d?ng sau: + Nh?m nh?n mạnh vào dáng vẻ nhỏ bé của con nguư?i và sự phân bố thưa thớt của cuộc sống sinh hoạt ở dốo Ngang. Dú l� cảnh núi đèo hoang sơ, tiêu điều
/
CN
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.Ôn tập lí thuyết
II. Luyện tập
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3:
a/ Lom khom dưới núi ti?u vài chú
Lác đác bên sông mấy nhà.
VN
TN
TN
CN
CN
/
VN
/
Nhớ nước đau lòng con quốc quốc

Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.
VN
VN
CN
CN
/
/
b/ Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều
/
VN
CN
b/ Đảo VN lên trước CN đứng sau: + Nhằm nhấn mạnh vẻ đẹp của người chiến sỹ vừa hiên ngang, anh dũng vừa lãng mạn, thơ mộng
a/ D?o VN lờn tru?c CN d?ng sau: + Nh?m nh?n mạnh vào dáng vẻ nhỏ bé của con nguư?i và sự phân bố thưa thớt của cuộc sống sinh hoạt ở dốo Ngang. Dú l� cảnh núi đèo hoang sơ, tiêu điều
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.Ôn tập lí thuyết
II. Luyện tập
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3:
Bài tập 4:
Các câu (a) và (b) sau đây có gỡ khác nhau? Chọn câu thích hợp điền vào chỗ trống trongđoạn van bên dưới.
CN
VN
/
vn
cn
a.Tôi thấy một anh Bọ ngựa trịnh trọng

tiến vào
b. Tơi th?y tr?nh tr?ng ti?n v�o m?t

anh B? ng?a.
//
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.Ôn tập lí thuyết
II. Luyện tập
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3:
Bài tập 4:
Các câu (a) và (b) sau đây có gỡ khác nhau? Chọn câu thích hợp điền vào chỗ trống trongđoạn van bên dưới.
CN
VN
/
vn
cn
a.Tôi thấy một anh Bọ ngựa trịnh trọng

tiến vào
//
=> Cụm C - V "một anh Bọ Ngựa trịnh trọng tiến vào" có CN đứng tru?c nhằm nêu tên nhân vật và hành động của nhân vật. Dõy l� cõu m? r?ng vỡ trong VN cú ch?a c?m c - v nh?.
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.Ôn tập lí thuyết
II. Luyện tập
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3:
Bài tập 4:
Các câu (a) và (b) sau đây có gỡ khác nhau? Chọn câu thích hợp điền vào chỗ trống trongđoạn van bên dưới.
CN
VN
/
cn
vn
b. Tơi th?y tr?nh tr?ng ti?n v�o m?t

anh B? ng?a.
//
? Cụm C - Vđã đảo VN lên tru?c CN nhằm nhấn mạnh sự "làm bộ làm tịch" của nhân vật.
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.Ôn tập lí thuyết
II. Luyện tập
Bài tập 2:
Bài tập 1:
Bài tập 3:
Bài tập 4:
Bỗng mấy chú Châu Chấu Ma đang nhảy nhót khoe tài quanh các nàng Cào Cào, vội né giạt về một bên. Rồi trong cửa hang chợt im tiếng ồn ào Người ngợm anh Bọ Ngựa này cũng bình thường thôi, nhưng chưa hiểu sao anh làm ra lối quan dạng đến thế, anh đi cứ chân nhấc từng bước cao ngang đầu gối kiểu bước chân ngỗng, cách thức rất ta đây kẻ giờ và hách dịch
Tôi thấy trịnh trọng tiến vào một anh Bọ Ngựa
Vì thế chọn câu b là hợp lí
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.Ôn tập lí thuyết
II. Luyện tập
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3:
Bài tập 4:
Bài tập 5:
Liệt kê các khả nang sắp xếp trật tự từ trong bộ phận câu in đậm.
Cây tre Việt Nam! Cây tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thủy chung, can đảm. Cây tre mang những đức tính của người hiền là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam.
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
Cây tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thủy chung, can đảm
*Các khả năng sắp xếp trật tự từ:
- Cây tre nhũn nhặn, xanh, thủy chung, ngay thẳng, can đảm.
- Cây tre can đảm, thủy chung, xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng.
Cây tre ngay thẳng, nhũn nhặn, xanh, can đảm, thủy chung.
* Dàn ý miêu tả cây tre Vi?t Nam của Thép Mới:
- Tre mọc xanh tốt.
-Dáng tre vươn mộc mạc, màu tre tươi nhũn nhặn.
- Mầm tre mọc thẳng.
Tre gắn bó với con người Việt Nam trong lao động, chiến đấu...
Vì sao tác giả lựa chọn trật tự từ như trong SGK ?
Cách sắp xếp nào hay hơn ?
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
Vì sao tác giả lựa chọn trật tự từ như trong SGK ?
Bài tập 5:
* Tác giả lựa chọn trật tự từ như vậy có dụng ý:
- Xanh: nhấn mạnh vẻ đẹp hình thức bên ngoài.
- Nhũn nhặn, ngay thẳng, thủy chung, can đảm: nói tới vẻ đẹp và phẩm chất bên trong.
Trật tự từ thể hiện vẻ đẹp của tre từ hình thức bên ngoài đến vẻ đẹp, phẩm chất bên trong.
 Cách sắp xếp của tác giả là hợp lí vì nó đúc kết được phẩm chất đáng quý của cây tre theo trình tự miêu tả trong bài văn.
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.Ôn tập lí thuyết
II. Luyện tập
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3:
Bài tập 4:
Bài tập 5:
Bài tập 6:
Viết đoạn văn ngắn về một trong các đề tài sau :
a/ Lợi ích của đi bộ đối với sức khoẻ.
b/ Lợi ích của đi bộ đối với việc mở rộng hiểu biết thực tế.
Giải thích cách sắp xếp trật tự từ ở một câu trong đoạn văn đã viết.
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
Bài tập 6:
Gợi ý:
* Nội dung: Dựa vào văn bản “Đi bộ ngao du” của Rút – xô để triển khai đề tài.
* Hình thức:
+ Độ dài: 5 – 7 câu.
+ Triển khai theo cách diễn dịch (quy nạp).
+ Sử dụng câu sắp xếp trật tự từ mang hiệu quả diễn đạt cao (liên kết câu, nhấn mạnh hình ảnh, thể hiện thứ tự các sự việc …)
- Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng, hoạt động, đặc điểm (như thứ bậc quan trọng của sự vật, thứ tự trước sau của hoạt động, trình tự quan sát của người nói.)
- Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng.
- Liên kết câu với những câu khác trong văn bản.
- Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm.
LUYỆN TẬP TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
Hoạt động nối tiếp
Về nhà học bài
Làm bài tập 6 như đã gợi ý
Chuẩn bị bài mới
Chúc các em chăm ngoan- học giỏi
Chúc quý thầy cô mạnh khỏe