Bài 29. Lựa chọn trật tự từ trong câu (luyện tập)

chào mừng quý thầy cô giáo
Tới dự giờ môn Ngữ văn
-L?p 8B-

Thứ ba, ngày 09 / 04 / 2013
Sinh giảng em bài tôi các nghe cho học.
- Tôi giảng bài cho các em học sinh nghe.
=> Trong m?t cõu cú th? cú nhi?u cỏch s?p x?p tr?t t? t?, m?i cỏch dem l?i hi?u qu? di?n d?t riờng. Ngu?i núi (ngu?i vi?t) c?n bi?t l?a ch?n tr?t t? t? thớch h?p v?i yờu c?u giao ti?p.
- Các em học sinh nghe tôi giảng bài.
- Giảng bài cho các em học sinh nghe, tôi.
KHỞI ĐỘNG
Trật tự từ trong câu có thể
Thể hiện thứ tự
nhất định của
sự vật, hiện
tượng, hoạt
động, đặc
điểm.
Nhấn mạnh hình
ảnh, đặc điểm
của sự vật,
hiện tượng.

Liên kết câu với
những câu khác
trong văn bản.


Đảm bảo sự
hài hoà về
ngữ âm của lời
nói.

Tiết 119: Tiếng Việt
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
( Luyện tập )
1 . Bài tập 1:
2. Bài tập 2:

Thảo luận nhóm
1 . Bài tập 1: - Nhóm 1 - ý a
- Nhóm 2 - ý b
2. Bài tập 2: - Nhóm 3.

Trật tự các từ và cụm từ in đậm thể hiện mối quan hệ giữa những hoạt động và trạng thái mà chúng biểu thị như thế nào?
1. Bài tập 1:
a. Mỗi việc được kể là một khâu trong công tác vận động quần chúng, khâu này nối tiếp khâu kia: Đầu tiên là giải thích cho quần chúng hiểu, sau đó tuyên truyền cho quần chúng hưởng ứng, rồi tổ chức cho quần chúng làm, lãnh đạo làm cho đúng, kết quả là làm cho tinh thần yêu nước của quần chúng được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.
? Sắp xếp theo thứ tự trước sau của hoạt động.
b. Việc chính, việc diễn ra hàng ngày của bà mẹ là bán bóng đèn, còn bán vàng hương chỉ là việc phụ hoặc việc làm thêm trong những phiên chợ chính.
? Sắp xếp theo thứ bậc quan trọng của sự việc.
2. Bài tập 2:
- Các cụm từ in đậm được lặp lại ngay ở đầu câu có tác dụng liên kết câu ấy với những câu trước đó chặt hơn.
3.Bài tập 3: Phân tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong các câu dưới đây ?
Lác đác
bên sông,
chợ mấy nhà.
(Bà huyện Thanh Quan - " Qua Đèo Ngang")
a-" Lom khom
dưới núi,
tiều vài chú,
Nhớ nước đau lòng,
Thương nhà mỏi miệng,
con quốc quốc,
cái gia gia."
VN
TN
CN
VN
TN
CN
CN
VN
VN
CN
b-" Rất đẹp
hình anh
lúc nắng chiều "
VN
CN
TN
(Tố Hữu - "Lên Tây Bắc ")
=> Vi?c d?o tr?t t? n�y nh?m m?c dớch nh?n m?nh hỡnh ?nh v� tõm tr?ng nờu ? cỏc t? du?c d?o lờn d?u cõu tho.
" Rất đẹp
hình anh
lúc nắng chiều"
Lác đác
bên sông,
chợ mấy nhà.
" Lom khom
dưới núi,
tiều vài chú,
Nhớ nước đau lòng,
Thương nhà mỏi miệng,
con quốc quốc,
cái gia gia"
VN
TN
CN
VN
TN
CN
CN
VN
VN
CN
VN
CN
TN
So sánh hai cách sắp xếp trật tự từ sau, cho nhận xét:
Dưới núi,
vài chú tiều
lom khom.
TN
CN
VN
lác đác
Bên sông,
mấy nhà chợ
VN
TN
CN
nhớ nước đau lòng
Con quốc quốc
CN
VN
thương nhà mỏi miệng
Cái gia gia
VN
CN
rất đẹp
hình anh
Lúc nắng chiều,
VN
CN
TN
4.Bài tập 4: Các câu (a) và (b) sau đây có gì khác nhau? Chọn câu thích hợp điền vào chỗ trống trong đoạn văn bên dưới.
a, Tôi thấy một anh Bọ Ngựa trịnh trọng tiến vào.
"Bỗng mấy chú Châu Chấu Ma đang nhảy nhót khoe tài quanh các nàng Cào Cào, vội né giạt về một bên. Rồi trong cửa hàng chợt im tiếng ồn ào....................................... Người ngợm anh Bọ Ngựa này cũng bình thường thôi, nhưng chưa hiểu sao anh làm ra lối quan dạng đến thế, anh đi cứ chân nhấc từng bước cao ngang đầu gối kiểu bước chân ngỗng, cách thức rất ta đây kẻ giờ và hách dịch"
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu ký)
b, Tôi thấy trịnh trọng tiến vào một anh Bọ Ngựa.
Xác định các thành phần câu:
a, Tôi thấy một anh Bọ Ngựa trịnh trọng tiến vào.


b, Tôi thấy trịnh trọng tiến vào một anh Bọ Ngựa.
CN
VN
CN
VN
CN
VN
CN
VN
- Câu (a): cụm C-V "một anh Bọ Ngựa trịnh trọng tiến vào" có CN đứng trước, VN đứng sau, diễn đạt một thông tin bình thường.
- Câu (b): cụm C-V này đã đảo VN lên trước CN nhằm nhấn mạnh sự "làm bộ làm tịch" của nhân vật Bọ Ngựa.
- Câu a: Miêu tả hoạt động của nhân vật.
- Câu b: Nhấn mạnh sự ngạo nghễ vô lối của nhân vật
"Bỗng mấy chú Châu Chấu Ma đang nhảy nhót khoe tài quanh các nàng Cào Cào, vội né giạt về một bên. Rồi trong cửa hàng chợt im tiếng ồn ào. . Người ngợm anh Bọ Ngựa này cũng bình thường thôi, nhưng chưa hiểu sao anh làm ra lối quan dạng đến thế, anh đi cứ chân nhấc từng bước cao ngang đầu gối kiểu bước chân ngỗng,cách thức rất ta đây kẻ giờ và hách dịch".
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu ký)
.........................................................................
Tôi thấy trịnh trọng tiến vào một anh Bọ Ngựa

Dựa vào văn cảnh, lựa chọn câu (b) điền vào chỗ trống là thích
hợp:
Dưới đây là đoạn kết bài "Cây tre Việt Nam" của Thép Mới (Ngữ Văn 6, Tập 2). Hãy liệt kê các khả năng sắp xếp trật tự từ trong bộ phận câu in đậm. Đối chiếu với dàn ý của bài văn và cho biết vì sao tác giả lựa chọn trật tự từ như ở đây.
"Cây tre Việt Nam! Cây tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thuỷ chung, can đảm. Cây tre mang những đức tính của người hiền là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam".
5 . Bài tập 5:
Cách s?p xếp của tác giả là hợp lý vì đúc kết được những phẩm chất đáng quý của cây tre theo trình tự quan sát và miêu tả trong bài văn.

- xanh: màu sắc, đặc điểm về hình thức dễ nhìn thấy.
- nhũn nhặn: tính khiêm tốn phải có thời gian tìm hiểu mới biết được.
- ngay thẳng: phẩm chất tốt đẹp cũng phải có thời gian tìm hiểu mới biết được.
- thuỷ chung, can đảm: phẩm chất tốt đẹp phải qua thử thách mới biết được.
6. Bài tập 6:
Viết một đoạn văn ngắn về một trong những đề tài sau:
a. Lợi ích của đi bộ đối với sức khoẻ.
b. Lợi ích của đi bộ đối với việc mở rộng hiểu biết thực tế.
Giải thích cách sắp xếp trật tự từ ở một câu trong đoạn văn đã viết.
- Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng, hoạt động, đặc điểm (như thứ bậc quan trọng của sự vật, thứ tự trước sau của hoạt động, trình tự quan sát của người nói).
- Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng.
- Liên kết câu với những câu khác trong văn bản.
- Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm.
Kết luận : Lựa chọn trật tự từ trong câu

Củng cố- dặn dò:
Học nội dung bài, xem lại các bài tập.
Hoàn thiện các bài trong vở bài tập.
Chuẩn bị: “Luyện tập đưa các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn nghị luận”.
Cám ơn quý thầy cô giáo
và thân chào các em !
Chúc các thầy cô giáo
và các em mạnh khoẻ !