Bài 29. Lựa chọn trật tự từ trong câu (luyện tập)

Giáo viên: Nguy?nTh? Thanh Phuong
Kính chào các thầy cô
về dự giờ
Ngữ văn lớp 8/4
TRƯỜNG THCS LƯƠNG THẾ VINH
Kiểm tra bài cu
Nêu xuất xứ của văn bản Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục? Trình bày giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản ?
Tiết 119:
I. Ôn lý thuyết:
Học SGK/111, 112
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
( LUYỆN TẬP)
Tiếng Việt:
-Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật hiện tượng, hoạt động, đặc điểm( như thứ bậc quan trọng, thứ tự trước sau của hoạt động, trình tự quan sát của người nói…)
- Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng.
- Liên kết với những câu khác trong văn bản.
- Đảm bảo sự hài hòa về ngữ âm của lời nói.
Có nhiều cách sắp xếp trật tự các từ trong một câu.
Mỗi cách sắp xếp đem lại một hiệu quả riêng.
*TÁC DỤNG:
Tiết 119:
I. Ôn lý thuyết:
Học SGK/111, 112
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
( LUYỆN TẬP)
Tiếng Việt:
II. Luyện tập:
Bài 1 sgk/ 122
a). giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.
=> Thể hiện thứ tự của các công việc cần phải làm để cổ vũ, động viên và phát huy tinh thần yêu nước của nhân dân.

b). đi bán bóng đèn và những phiên chợ chính còn bán cả vàng hương nữa.
=> Thể hiện thứ tự các việc chính, việc phụ hoặc việc thường xuyên
Bài1(SGKtr122).
Trật tự các từ và cụm từ in đậm thể hiện mối quan hệ giữa những hoạt động và trạng thái mà chúng biểu thị như thế nào?

Tiết 119:
I. Ôn lý thuyết:
Học SGK/111, 112
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
( LUYỆN TẬP)
Tiếng Việt:
II. Luyện tập:
Bài 1 sgk/ 122
Bài 2 sgk/ 122-123
Bài tập 2: Vì sao các cụm từ in đậm dưới đây được đặt ở đầu câu?
a)Cùng lắm, nó giở quẻ hắn cũng chỉ đến đi ở tù. Ở tù thì hắn coi là thường.
(Nam Cao- Chí Phèo)
-> Cụm từ "ở tù" đặt ở đầu câu thứ 2, lặp lại ở câu trước để tạo sự liên kết câu.
b)Nguyễn Tuân có một kho từ vựng hết sức phong phú mà ông đã cần cù tích luỹ. Vốn từ vựng ấy, trước C�ch m?ng tháng Tám, ông thường dùng để chơi ngông với đời.
(Theo Nguyễn Đăng Mạnh, Nhà văn VN hiện đại- Chân dung và phong cách)
-> Lặp lại cụm từ "vốn tự vựng" để tạo liên kết câu.
Tiết 119:
I. Ôn lý thuyết:
Học SGK/111, 112
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
( LUYỆN TẬP)
Tiếng Việt:
II. Luyện tập:
Bài 1 sgk/ 122
Bài 2 sgk/ 122-123
c)Việc đến tai em bé con nhà thợ cày, em liền bảo cha:
-Chả mấy khi được lộc vua ban, cha cư �thưa với làng giết thịt hai con trâu và đồ hai thúng gạo nếp để mọi người ăn một bữa cho sướng miệng. Còn một trâu và một thúng gạo, ta sẽ xin làng làm phí tổn cho cha con ta trẩy kinh lo liệu việc đó.
(Em bé thông minh)
-> Lặp lại cụm từ "còn một con trâu và một thúng gạo" để tạo liên kết câu.
d)Một thời đại vừa chẵn mười năm.
Trong mười năm ấy, thơ mới đã tranh đấu gắt gao với thơ cũ, một bên giành quyền sống, một bên giữ quyền sống. Cuộc đấu tranh kéo dài cho đến ngày thơ mới toàn thắng. Trong sự thắng lợi ấy, cũng có những người tả xung hữu đột nơi chiến trường, nhưng trước hết là công những nhà thơ mới.
(Hoài Thanh- Hoài Chân, Một thời đại mới trong thi ca)
-> Lặp lại cụm từ "trong mười năm ấy", "trong sự thắng lợi ấy" để tạo liên kết câu.
Bài 2 sgk/ 122-123
Tiết 119:
I. Ôn lý thuyết:
Học SGK/111, 112
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
( LUYỆN TẬP)
Tiếng Việt:
II. Luyện tập:
Bài 1 sgk/ 122
Bài 2 sgk/ 122-123
- Các cụm từ in đậm được đặt ở đầu câu nhằm tạo sự liên kết giữa các câu chứa chúng và các câu trước.

Bài 3 sgk/ 123
Tiết 119:
I. Ôn lý thuyết:
Học SGK/111, 112
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
( LUYỆN TẬP)
Tiếng Việt:
II. Luyện tập:
Bài 1 sgk/ 122
Bài 2 sgk/ 122-123
Bài 3 sgk/ 123



a)
Lom khom dưới núi, tiều vài chú,
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
( Bà Huyện Thanh Quan-Qua Đèo Ngang)

b)
Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều
Bóng dài lên đỉnh dốc cheo leo
Núi không đè nổi vai vươn tới
Lá ngụy trang reo với gió đèo...
(Tố Hữu, Lên Tây Bắc)
Bài 3 sgk/ 123:
Phân tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong câu in đậm:
Tiết 119:
I. Ôn lý thuyết:
Học SGK/111, 112
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
( LUYỆN TẬP)
Tiếng Việt:
II. Luyện tập:
Bài 1 sgk/ 122
Bài 2 sgk/ 122-123
Bài 3 sgk/ 123



a)
Lom khom dưới núi, tiều vài chú,
VN TN CN
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
VN TN CN
Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,
VN CN
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
VN CN
( Bà Huyện Thanh Quan-Qua Đèo Ngang)
->đảo trật tự thành phần câu nhằm nhấn mạnh, hình ảnh về con người và cuộc sống hoang sơ ở Đèo Ngang. Đồng thời nhấn mạnh tâm trạng của Bà Huyện Thanh Quan.
Hài hoà về mặt ngữ âm.


a)
Đảo trật tự thành phần câu nhằm nhấn mạnh, hình ảnh về con người và cuộc sống hoang sơ ở Đèo Ngang. Đồng thời nhấn mạnh tâm trạng của Bà Huyện Thanh Quan.

b)
Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều
VN CN TN
Bóng dài lên đỉnh dốc cheo leo
Núi không đè nổi vai vươn tới
Lá ngụy trang reo với gió đèo...
(Tố Hữu, Lên Tây Bắc)


> Đảo trật tự thành phần câu nhằm nhấn mạnh vẻ đẹp của anh Vệ quốc quân ngoài mặt trận (Tây Bắc).

b)
Đảo trật tự thành phần câu nhằm nhấn mạnh vẻ đẹp của anh Vệ quốc quân ngoài mặt trận (Tây Bắc).
Tạo cho câu thơ sự hài hòa về mặt ngữ âm.
Tiết 119:
I. Ôn lý thuyết:
Học SGK/111, 112
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
( LUYỆN TẬP)
Tiếng Việt:
II. Luyện tập:
Bài 4 sgk/ 123-124
Bài 4. (SGK tr123 - 124) Hai câu a, b sau đây có gì khác nhau? Chọn câu thích hợp để điền vào chỗ trống trong đoạn văn
a, Tôi thấy một anh Bọ Ngựa trịnh trọng tiến vào.
a, Tôi/ thấy một anh Bọ Ngựa trịnh trọng tiến vào.

C V
ĐT CN VN
b, Tôi thấy trịnh trọng tiến vào một anh Bọ Ngựa.
b, Tôi /thấy trịnh trọng tiến vào một anh Bọ Ngựa.

C V
ĐT (ch? cách thức)VN CN
-> C?m C- V b? nghia cho VN du?c thay d?i tr?t t? ( V - C ) -> Nh?n m?nh s? l�m b? l�m t?ch c?a B? Ng?a.
-> Câu b có thể điền vào chỗ trống trong đoạn văn
Tiết 119:
I. Ôn lý thuyết:
Học SGK/111, 112
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
( LUYỆN TẬP)
Tiếng Việt:
II. Luyện tập:
Bài 5 sgk/ 124
Bài 5:
Hãy liệt kê các khả năng sắp xếp trật tự từ trong bộ phận câu in đậm. Đối chiếu đoạn kết với dàn ý của bài văn và cho biết vì sao tác giả lựa chọn trật tự từ như ở đây?
Cây tre Việt Nam! Cây tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thủy chung, can đảm. Cây tre mang những đức tính của người hiền là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam.
- xanh: màu sắc, đặc điểm về hình thức.
- nhũn nhặn: tính khiêm tốn, bình dị.
ngay thẳng: tính cách cương trực, không chịu khuất phục trước mọi thế lực.
thủy chung, can đảm: Phẩm chất tốt đẹp.
Tiết 119:
I. Ôn lý thuyết:
Học SGK/111, 112
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
( LUYỆN TẬP)
Tiếng Việt:
II. Luyện tập:
Bài 5 sgk/ 124
*Có rất nhiều cách sắp xếp trật tự từ trong câu “Cây tre xanh…can đảm”
* Cách sắp xếp của tác giả là hợp lí vì đã đúc kết được những phẩm chất tốt đẹp của tre theo trình tự miêu tả trong bài văn (từ hình thức bên ngoài đến tính cách, phẩm chất bên trong)
Tiết 119:
I. Ôn lý thuyết:
Học SGK/111, 112
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
( LUYỆN TẬP)
Tiếng Việt:
II. Luyện tập:
Bài 6 sgk/ 124
Viết một đoạn văn ngắn về một trong các đề tài sau:
a, Lợi ích của đi bộ đối với sức khỏe.
b, Lợi ích của đi bộ đối với việc mở rộng hiểu biết thực tế.
Giải thích cách sắp xếp trật tự từ ở một câu trong đoạn văn đã viết.
Yêu cầu:
Đoạn văn từ 5 - 7 câu.
Cách diễn đạt: diễn dịch (quy nạp).
Triển khai đề tài.
Sử dụng một câu sắp xếp trật từ từ mang hiệu quả diễn đạt (liên kết câu, nhấn mạnh hình ảnh, thể hiện thứ tự sắp xếp các sự việc .)
Tiết 119:
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
( LUYỆN TẬP)
Tiếng Việt:
Trò chơi: Em tập làm nhà văn
Bài 6 sgk/ 124
Thể lệ : Nhìn tranh viết văn theo yêu cầu ( Thời gian: 5 phút)
b, Lợi ích của đi bộ đối với việc mở rộng hiểu biết thực tế.
a, Lợi ích của đi bộ đối với sức khỏe.
Tiết 119:
I. Ôn lý thuyết:
Học SGK/111, 112
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
( LUYỆN TẬP)
Tiếng Việt:
II. Luyện tập:
Bài 1 sgk/ 122
Bài 2 sgk/ 122-123
Bài 3 sgk/ 123
Bài 4 sgk/ 123-124
Bài 5 sgk/ 124
Bài 6 sgk/ 124
* BÀI TẬP CỦNG CỐ:
So sánh về nội dung hai câu sau và rút ra nhận xét cần chú ý như thế nào khi thay đổi trật tự từ trong câu?
a, Nó ít ăn cơm.
b, Nó ăn ít cơm.
-> a, Ăn ít chỉ số lượng ăn chưa đủ, chưa đảm bảo cho sức khỏe.
b, Ít ăn chỉ sự lười ăn, ăn không đủ số lần trong ngày.
-> Cần chú ý lựa chọn, sắp xếp trật tự từ cho phù hợp với nội dung thông báo và hoàn cảnh giao tiếp.
Tiết 119:
I. Ôn lý thuyết:
Học SGK/111, 112
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
( LUYỆN TẬP)
Tiếng Việt:
II. Luyện tập:
Bài 1 sgk/ 122
Bài 2 sgk/ 122-123
Bài 3 sgk/ 123
Bài 4 sgk/ 123-124
Bài 5 sgk/ 124
Bài 6 sgk/ 124
* DẶN DÒ:
- Học phần lý thuyết: Ghi nhớ sgk/ 111,112.
- Hoàn thành các bài tập.
- Soạn: Luyện tập đưa các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn nghị luận.
CHÚC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM MẠNH KHỎE