Bài 29. Hấp thụ chất dinh dưỡng và thải phân

KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Nêu cấu tạo của ruột non ?

2. Những loại chất nào trong thức ăn được tiêu hóa ở ruột non ?
SƠ ĐỒ KHÁI QUÁT VỀ THỨC ĂN VÀ CÁC HOẠT ĐỘNG CHỦ YẾU
CỦA QUÁ TRÌNH TIÊU HOÁ
Các chất có trong
thức ăn

Các
chất
hữu
cơ
Gluxit
Lipit
Axit nuclêic
Muối Khoáng
Vitamin
Prôtêin
Vitamin
Nước
Các nuclêôtit
Axit amin
Muối khoáng
Đường đơn
Axit béo và glyxêrin
Hoạt động
tiêu hóa
Hoạt
®ộng
hấp
thụ
Các chất
®¬n gi¶n hoµ tan
Nước
Các chất
th¶i, chÊt thõa…
Hoạt
®ộng
th¶i
ph©n
Các chất có trong
thức ăn
Các
chất
vô cơ
Tiết 29- HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG VÀ THẢI PHÂN.
VỆ SINH TIÊU HÓA
A Túc, ngày 1/12/2010
Trường
THCS
A Túc
NỘI DUNG
Hấp thụ chất dinh dưỡng
I
Con đường vận chuyển, hấp thụ các chất và vai trò của gan
II
Thải phân
III
Các tác nhân có hại cho hệ tiêu hóa
IV
Các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hóa khỏi các tác nhân có hại và đảm bảo sự tiêu hóa có hiệu quả
V
I. Hấp thụ dinh dưỡng
HẤP THỤ CHẤT DD VÀ THẢI PHÂN
VỆ SINH TIÊU HÓA
Bài 29-
30
Bộ phận nào của ống tiêu hóa đảm
nhiệm chức năng hấp thụ chất dinh dưỡng ?
HẤP THỤ CHẤT DD VÀ THẢI PHÂN
VỆ SINH TIÊU HÓA
Bài 29-
30
HẤP THỤ CHẤT DD VÀ THẢI PHÂN
VỆ SINH TIÊU HÓA
Bài 29-
30
Tế bào
biểu bì
Lông ruột
Mao mạch bạch huyết
Cấu tạo trong của ruột non
Nêu đặc điểm cấu tạo trong
của ruột non?
HẤP THỤ CHẤT DD VÀ THẢI PHÂN
VỆ SINH TIÊU HÓA
Bài 29-
30
Dài 2,8-3m
Có nhiều nếp gấp với các lông ruột
Có mạng mao mạch máu và bạch huyết dày đặc
Câu hỏi thảo luận nhóm (3 phút)
Nhóm 1,2: Đặc điểm cấu tạo trong của ruột non có ý nghĩa gì với chức năng hấp thụ của nó ?
Nhóm 3,4: Căn cứ vào đâu người ta khẳng định rằng ruột non là cơ quan chủ yếu của hệ tiêu hóa đảm nhận vai trò hấp thụ các chất dinh dưỡng ?
Đặc điểm cấu tạo và chức năng của ruột non
I. Hấp thụ dinh dưỡng
- Sự hấp thụ các chất dinh dưỡng diễn ra chủ yếu ở ruột non
- Cấu tạo của ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ:
+ Ruột non dài 2,8-3m.
+ Niêm mạc ruột có nhiều nếp gấp với các lông ruột. Trên lông ruột lại có các lông ruột cực nhỏ tăng diện tích tiếp xúc (lên tới 400-500m2)
+ Có mạng mao mạch máu và mao mạch bạch huyết phân bố dày đặc tới từng lông ruột  tăng khả năng hấp thụ triệt để các chất dinh dưỡng.
HẤP THỤ CHẤT DD VÀ THẢI PHÂN
VỆ SINH TIÊU HÓA
Bài 29-
30
I. Hấp thụ dinh dưỡng
II. Con đường vận chuyển, hấp thụ các chất và vai trò của gan
Nội dung ghi vở
HẤP THỤ CHẤT DD VÀ THẢI PHÂN
VỆ SINH TIÊU HÓA
Bài 29-
30
Các chất dinh dưỡng được vận chuyển theo những con đường nào?
Đường máu
Đường bạch huyết
Các chất dinh dưỡng nào được v/c theo đường máu, các chất nào được v/c theo đượng bạch huyết?
X
X
X
X
X
X
X
Vai trò của gan là gì?
Các chất dinh dưỡng khác và 30% lipit, có thể lẫn một số chất độc theo đường này.
Các chất dinh dưỡng với nồng độ thích hợp và không còn chất độc
Phần chất dinh dưỡng dư được tích luỹ tại gan hoặc thải bỏ chất độc bị khử
Các vitamin tan trong dầu và 70% lipít theo con đường này
Vai trò của gan:
- Diều hoà nồng độ các chất
Khử độc
Ti?t m?t
HẤP THỤ CHẤT DD VÀ THẢI PHÂN
VỆ SINH TIÊU HÓA
Bài 29-
30
I. Hấp thụ dinh dưỡng
II. Con đường vận chuyển, hấp thụ và vai trò của gan
Các chất dinh dưỡng được vận chuyển theo 2 con đường: Máu và bạch huyết.

- Gan có vai trò điều hòa nồng độ các chất dinh dưỡng trong máu được ổn định, khử các chất độc.
HẤP THỤ CHẤT DD VÀ THẢI PHÂN
VỆ SINH TIÊU HÓA
Bài 29-
30
I. Hấp thụ dinh dưỡng
II. Con đường vận chuyển, hấp thụ và vai trò của gan
III. Thải phân
HẤP THỤ CHẤT DD VÀ THẢI PHÂN
VỆ SINH TIÊU HÓA
Bài 29-
30
Nghiên cứu thông tin trong SGK và cho biết vai trò chủ yếu của ruột già trong quá trình tiêu hóa?
HẤP THỤ CHẤT DD VÀ THẢI PHÂN
VỆ SINH TIÊU HÓA
Bài 29-
30
Vai trò chủ yếu của ruột già trong quá trình tiêu hóa là:
Hấp thụ nước
- Thải phân
HẤP THỤ CHẤT DD VÀ THẢI PHÂN
VỆ SINH TIÊU HÓA
Bài 29-
30
Các chất bã, thức ăn thừa
Ruột già
Hậu môn ? Thải ra ngoài
Hấp thụ lại nước
Vi khuẩn lên men thối
Sự thải phân
Chất bã rắn, đặc hơn - Phân
I. Hấp thụ dinh dưỡng
II. Con đường vận chuyển, hấp thụ và vai trò của gan
III. Thải phân
Vai trò chủ yếu của ruột già trong quá trình tiêu hóa là hấp thụ nước và thải phân.

- Sự co bóp của các cơ ở hậu môn phối hợp với các cơ ở thành bụng giúp phân được thải ra ngoài. Thải phân là một phản xạ có sự tham gia của vỏ não.
HẤP THỤ CHẤT DD VÀ THẢI PHÂN
VỆ SINH TIÊU HÓA
Bài 29-
30
I. Hấp thụ dinh dưỡng
II. Con đường vận chuyển, hấp thụ và vai trò của gan
III. Thải phân
IV. Các tác nhân có hại cho hệ tiêu hóa
HẤP THỤ CHẤT DD VÀ THẢI PHÂN
VỆ SINH TIÊU HÓA
Bài 29-
30
Thực phẩm còn sống và tái có nguy cơ chứa nhiều nang sán
Sán xơ mít và đầu sán
SÁN LÁ GAN
Đất cát bẩn và vật nuôi là nguồn lây truyền giun sán cho trẻ em
Giun đũa
HELICOBACTER - PYLORI
CÁC TÁC NHÂN GÂY HẠI CHO HỆ TIÊU HÓA
Bảng 30.1- Các tác nhân gây hại cho hệ tiêu hóa
Người đàn ông này bị giun sán làm tắc ruột và trong não bộ có hàng nghìn con giun sán
Giun sán chui vào mắt
LOÉT DẠ DÀY
SÂU RĂNG
CÁC BỆNH TIÊU HÓA THƯỜNG GẶP
UNG THƯ GAN
I. Hấp thụ dinh dưỡng
II. Con đường vận chuyển, hấp thụ và vai trò của gan
III. Thải phân
IV. Các tác nhân có hại cho hệ tiêu hóa
Có nhiều tác nhận có thể gây hại cho hệ tiêu hóa:
Các vi sinh vật gây bệnh.

Các chất độc hại trong thức ăn.

Ăn uống không đúng cách
HẤP THỤ CHẤT DD VÀ THẢI PHÂN
VỆ SINH TIÊU HÓA
Bài 29-
30
I. Hấp thụ dinh dưỡng
II. Con đường vận chuyển, hấp thụ và vai trò của gan
III. Thải phân
IV. Các tác nhân có hại cho hệ tiêu hóa
V. Các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hóa khỏi các tác nhân có hại và đảm bảo sự tiêu hóa có hiệu quả
HẤP THỤ CHẤT DD VÀ THẢI PHÂN
VỆ SINH TIÊU HÓA
Bài 29-
30
HẤP THỤ CHẤT DD VÀ THẢI PHÂN
VỆ SINH TIÊU HÓA
Bài 29-
30
Để bảo vệ hệ tiêu hóa khỏi các
tác nhân có hại và đảm bảo tiêu
hóa có hiệu quả ta phải có biện pháp gì?
Vệ sinh răng miệng đúng cách sau khi ăn để bảo vệ răng và các cơ quan khác trong khoang miệng.
CHẢI RĂNG ĐÚNG CÁCH VỚI BÀN CHẢI VÀ KEM ĐÁNH RĂNG
- Ăn uống hợp vệ sinh để tránh các tác nhân gây hại cho các cơ quan tiêu hóa
Rau củ phải rửa thật kỹ trước khi chế biến
RỬA TAY THẬT SẠCH
THỨC ĂN Ở VỈA HÈ, LỀ ĐƯỜNG KHÔNG ĐẢM BẢO AN TOÀN THỰC PHẨM
HẤP THỤ CHẤT DD VÀ THẢI PHÂN
VỆ SINH TIÊU HÓA
Bài 29-
30
I. Hấp thụ dinh dưỡng
II. Con đường vận chuyển, hấp thụ và vai trò của gan
III. Thải phân
IV. Các tác nhân có hại cho hệ tiêu hóa
V. Các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hóa khỏi các tác nhân có hại và đảm bảo sự tiêu hóa có hiệu quả
Ăn uống hợp vệ sinh.
Có khẩu phần ăn hợp lý.
Ăn chậm, nhai kĩ, tránh phân tán tư tưởng trong khi ăn.
Sau khí ăn cần nghỉ ngơi hợp lý
HẤP THỤ CHẤT DD VÀ THẢI PHÂN
VỆ SINH TIÊU HÓA
Bài 29-
30
Trả lời các câu hỏi sau vào vở bài tập:
1. Thế nào là vệ sinh răng miệng đúng cách ?
2. Thế nào là ăn uống hợp vệ sinh ?
3. Tại sao ăn uống đúng cách lại giúp cho sự tiêu hóa đạt hiệu quả?
Sản phẩm tiêu hoá lipit ở ruột non ?
Tên gọi một loai đường đơn - sản phẩm tiêu hoá gluxít ở ruột non ?
Thành phần cấu tạo niêm mạc ruột non, có mạng lưới mao mạch dày đặc bao quanh mạch bạch huyết?
Sản phẩm cuối cùng của quá trình tiêu hoá prôtêin ở ruột non ?
Thành phần thức ăn được hấp thụ trực tiếp mà không cần thông qua biến đổi cơ học, hoá học ở ruột non ?
Tên gọi của 1 Axít có nguồn gốc từ quá trình tiêu hoá lipít ?
1
2
3
4
5
6
R
U
Ộ
T
N
O







Là một tuyến tiêu hoá tham gia điều hòa nồng độ các chất dinh dưỡng trong máu và khử đôc?
7
N
Kiểm tra đánh giá
Hướng dẫn học bài ở nhà:
Đọc phần ghi nhớ và mục “Em có biết”

Trả lời các câu hỏi cuối bài

- Xem cách tiến hành thí nghiệm ở bài 30 “Tìm hiểu hoạt động enzim trong nước bọt”.

CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ GIÁO ĐÃ ĐẾN DỰ GIỜ.
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT.
THE END !