Bài 29. Hấp thụ chất dinh dưỡng và thải phân

Kiểm tra bài cũ
Với một khẩu phần bữa ăn đầy đủ các chất và sự tiêu hóa diễn ra có hiệu quả thì thành phần các chất dinh dưỡng sau khi tiêu hóa ở ruột non là gì?
Axít amin
Glyxêrin và axít béo
3. Đường đơn
4. Nước, muối khoáng và vitamin
Trả lời
1,2,3 b. 1,2,4 c. 1,3,4
d. 2,3,4 e. 1,2,3,4
Bài 29 :

HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG
VÀ THẢI PHÂN


Thành phần các chất dinh dưỡng sau khi tiêu hóa ở ruột non sẽ được hấp thụ như thế nào?
I. HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG
(trang 93, 94 SGK)
Hoạt động 1 : Quan sát hình 29.1 trang 93 sgk, hãy tìm hiểu cấu tạo trong của ruột non
Thảo luận :

1. Niêm mạc ruột non có đặc điểm gì?
…................................................................................................
2. Mỗi lông ruột có cấu tạo như thế nào?
………………………………….………………………………….
………………………………….
3. Đặc điểm cấu tạo trong của ruột non có ý nghĩa gì?
………………………………….……………………………………….






Có nhiều nếp gấp và nhiều lông ruột


Có hệ thống mao mạch dày đặc bao quanh mạch bạch huyết và nhiều lông cực nhỏ


- Tăng diện tích hấp thụ
- Hiệu quả hấp thụ cao


7
Thành phần các chất dinh dưỡng được hấp thụ ở ruột non là gì?
Hãy cho biết :
Thành phần các chất dinh dưỡng được hấpthụ ở ruột non là gì?
+ Đường đơn
+ Axit amin
+ Axit béo, glyxêrin
+ Vitamin , nước và muối khoáng hòa tan


Các chất dinh dưỡng được hấp thụ qua niêm mạc ruột non nhờ những cơ chế nào và được vận chuyển trong cơ thể bằng những con đường nào?


II. CON ĐƯỜNG VẬN CHUYỂN
CÁC CHẤT VÀ VAI TRÒ CỦA
GAN (trang 94, 95 SGK)
Hoạt động 3 : Quan sát hình 29.3 trang 94 sgk, hãy thảo luận nhóm để hoàn thành nội dung phiếu học tập số 1
các vitamin tan trong dầu và 70% lipit theo con đường này
Các chất dinh dưỡng khác và 30% lipit, có thể lẫn một số chất độc theo con đường này
Phần chất dinh dưỡng dư được tích lũy tại gan hoặc thải bỏ. Chất độc bị khử
Các chất dinh dưỡng với nồng độ thích hợp và không còn chất độc
Tĩnh mạch chủ trên
Tim
Tĩnh mạch
chủ dưới
Gan
Mạch bạch huyết
Mao mạch máu
Ruột non
Phiếu học tập : Hãy chọn và đánh dấu x cho ý đúng trong bảng tóm tắt sau
x
x
x
x
x
x
x
x
1.Các chất dinh dưỡng được hấp thụ
qua thành ruột và được vận chuyển
về tim bằng những con đường nào?
…………………………………… …….
……………………………….................
2. Các chất dinh dưỡng nào hấp thụ
và vận chuyển theo đường máu?
…………………………………...........
..........................................................
3. Đường bạch huyết hấp thụ và vận
chuyển những chất dinh dưỡng
nào?
……………………………………………
……………………………………………
4. Gan đóng vai trò gì trên con đường
vận chuyển các chất dinh dưỡng
về tim?
……………………………………………
……………………………………………
……………………………………………
Quan sát hình 29.3 và dựa vào kết quả phiếu học tập, hãy trả lời những câu hỏi sau
Tĩnh mạch chủ trên
Tim
Tĩnh mạch
chủ dưới
Gan
Mạch bạch
huyết
Mao mạch máu



- Đường máu
- Đường bạch huyết


Đường, axit amin, vitamin, nước, muối
khoáng hòa tan, 30% lipit đặc trưng



70% lipit đặc trưng và các vitamin tan
trong dầu



- Điều hòa nồng độ các chất dinh dưỡng
trong máu ổn định
- Khử độc
14
Các chất dinh dưỡng được hấp thụ qua niêm mạc ruột nhờ những cơ chế nào?
1. Hấp thụ triệt để các chất dinh
dưỡng
2. Hấp thụ có chọn lọc
3. Niêm mạc ruột chỉ cho các chất dinh dưỡng đi theo một chiều : từ ruột non vào máu và bạch huyết mà không đi theo chiều ngược lại
Hãy quan sát hình 29.2 trang 94 sgk và cho nhận xét về cơ chế hấp thụ của niêm mạc ruột non
Tĩnh mạch chủ trên
Tim
Tĩnh mạch
chủ dưới
Gan
Mạch bạch
huyết
Mao mạch máu
Chất dinh dưỡng
hấp thụ vào máu
Chất dinh dưỡng
hấp thụ vào bạch
huyết
Chất bã, chất độc
Thành phần thức ăn không được tiêu hóa hoặc chưa được tiêu hóa hết ở ruột non sẽ được chuyển xuống ruột già. Tại đây sẽ xảy ra hoạt động cuối cùng của quá trình tiêu hóa. Đó là hoạt động gì?


III. SỰ THẢI PHÂN
Các em hãy nghiên cứu nội dung mục III của bài trang 95 sgk và cho biết vai trò chủ yếu của ruột già trong quá trình tiêu hóa ở cơ thể người là gì?

- Hấp thụ nước
- Thải phân


Các cơ quan tiêu hóa
20
Kết luận
Vai trò chủ yếu của ruột già là hấp thụ nước và thải phân
Tại ruột già, nước tiếp tục được hấp thụ, phần chất bã còn lại sẽ rắn đặc hơn và thải ra ngoài nhờ sự co bóp các cơ ở hậu môn phối hợp với các cơ thành bụng. Đó là sự thải phân
21