Bài 29. Hấp thụ chất dinh dưỡng và thải phân

Chào Mừng quý thầy cô
DỰ GIỜ THĂM LỚP
MÔN SINH HỌC
LỚP 8/
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu hỏi :Hoạt động tiêu hóa chủ yếu ở ruột non là gì ?
- Thức ăn xuống ruột non được biến đổi tiếp về mặt hóa học là chủ yếu.
- Nhờ có nhiều tuyến tiêu hóa hỗ trợ như gan,tụy ,các tuyến ruột,…nên ở ruột non có đủ các loại enzim phân giải các phân tử phức tạp của thức ăn (Gluxit, lipit, Prôtêin..) thành các chất dinh dưỡng có thể hấp thụ được ( đường đơn, glixêrin , axit béo, axit amin…)
Bài 29 : HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG
VÀ THẢI PHÂN
I. H?P TH? CH?T DINH DU?NG
Nghiên cứu thông tin và hình 29.1 SGK và bài đã học, trả lời câu hỏi sau :
+ So sánh ruột non với dạ dày về cấu tạo, kích thước ?
I .Hấp thụ chất dinh dưỡng
+ Thành ruột non gồm 4 lớp, mỏng hơn thành
dạ dày.
+ L?p niờm m?c cú nhi?u n?p g?p v?i nhiều lông ruột v� lụng ru?t c?c nh? .
+ Có mạng lưới mao mạch dày d?c phõn b? t?i t?ng tới từng lông ruột.
+ Ruột non dài t? 2,8 ? 3 m.
Đặc điểm cấu tạo của ruột non:
Bài 29. HẤP THỤ DINH DƯỠNG VÀ THẢI PHÂN
I. Hấp thụ chất dinh dưỡng :
Thảo luận nhóm 4 phút :
- Đặc điểm cấu tạo trong của ruột non có ý nghĩa gì với chức năng hấp thụ các chất dinh dưỡng của nó ?
- Căn cứ vào đâu người ta khẳng định rằng ruột non là cơ quan chủ yếu của hệ tiêu hóa đảm nhận vai trò hấp thụ các chất dinh dưỡng ?
I. Hấp thụ chất dinh dưỡng :
D?c di?m c?u t?o c?a ru?t non
- Diện tích bề mặt bên trong của ruột non rất lớn .
- Có hệ mao mạch máu và mao mạch bạch huyết dày đặc phân bố tới từng lông ruột .
Chất dinh dưỡng được hấp thu với hiệu quả cao .
- Ruột non rất dài: giúp chất dinh dưỡng lưu trong ruột lâu hơn  Hấp thụ chất dinh dưỡng triệt để hơn .
I. Hấp thụ chất dinh dưỡng :
Người ta khẳng định ruột non là cơ quan chủ yếu của hệ tiêu hóa đảm nhận vai trò hấp thụ dinh dưỡng là căn cứ vào :
- Ruột non có bề mặt hấp thụ lớn (tới 400  500 m2),lớn nhất so với các đoạn khác của ống tiêu hóa .
- Có mạng mao mạch máu và mao mạch bạch huyết dày đặc .
Bài 29. HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG VÀ THẢI PHÂN
I. HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG
Cấu tạo ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ chất dinh dưỡng :
+ Niêm mạc ruột có nhiều nếp gấp với nhiều lông ruột và lông ruột cực nhỏ .
+ Có mạng mao mạch máu và bạch huyết dày đặc phân bố đến từng lông ruột .
+ Ruột non rất dài.
 Làm tăng diện tích bề mặt và hiệu quả hấp thụ của ruột non .
Các chất dinh dưỡng được hấp thụ qua niêm mạc ruột non và được vận chuyển trong cơ thể bằng những con đường nào?
II. CON ĐƯỜNG VẬN CHUYỂN, HẤP THỤ CÁC CHẤT VÀ VAI TRÒ CỦA GAN
Quan sát hình 29.3 , thảo luận nhóm 3 phút để hoàn thành nội dung phiếu học tập
Các vitamin tan trong dầu và 70% lipit theo con đường này
Các chất dinh dưỡng khác và 30% lipit, có thể lẫn một số chất độc theo con đường này
Phần chất dinh dưỡng dư được tích lũy tại gan hoặc thải bỏ. Chất độc bị khử
Các chất dinh dưỡng với nồng độ thích hợp và không còn chất độc
Tĩnh mạch
chủ trên
Tim
Tĩnh mạch
chủ dưới
Gan
Mạch bạch huyết
Mao mạch máu
Ru?t non
II. CON ĐƯỜNG VẬN CHUYỂN, HẤP THỤ CÁC CHẤT VÀ VAI TRÒ CỦA GAN
Thảo luận nhóm 3 phút : Hoàn thành bàng 29.
- Du?ng don.
- Axít b�o v� glyx�rin .
- A xít amin.
- C�c vi tamin tan trong nu?c.
-C�c mu?i khống .
- Nu?c.
- Lipit (các giọt nhỏ đã được nhũ tương hóa )
- Các Vi tamin tan trong dầu ( A, D, E, K…)
1.Các chất dinh dưỡng được hấp thụ
qua thành ruột và được vận chuyển
về tim bằng những con đường nào?


2. Các chất dinh dưỡng nào hấp thụ
và vận chuyển theo đường máu?



3. Đường bạch huyết hấp thụ và vận
chuyển những chất dinh dưỡng
nào?


4. Gan đóng vai trò gì trên con đường
vận chuyển các chất dinh dưỡng
về tim?

Tĩnh mạch chủ trên
Tim
Tĩnh mạch
chủ dưới
Gan
Mạch bạch huyết
Mao mạch máu



- Đường máu
- Đường bạch huyết


Đường, axit amin, vitamin, nước, muối khoáng hòa tan, lipit (30%)




Lipit (70%) và các vitamin tan trong dầu




- Điều hòa nồng độ các chất dinh dưỡng trong máu ổn định
- Khử chất độc và tiết dịch mật.
II. CON ĐƯỜNG VẬN CHUYỂN, HẤP THỤ CÁC CHẤT VÀ VAI TRÒ CỦA GAN
Các thí nghiệm loại bỏ vai trò khử độc của gan đều thấy cơ thể nhanh chết vì nhiễm độc. Mỗi ngày gan phải đảm nhiệm khử hết các chất độc do hoạt động trao đổi chất của tế bào sinh ra cũng như từ bên ngoài đưa vào.
Khả năng khử độc của gan là rất lớn, nhưng không phải là vô hạn. Nếu mỗi ngày cứ nhập đều đều vào cơ thể những chất độc hại như rượu chẳng hạn, gan sẽ suy kiệt dần, các tế bào gan sẽ thoái hoá ( nhiễm mỡ) thay vào đó là mô xơ. Gan xơ thì tiêu hoá kém, cơ thể suy nhựơc thường xuyên bị nhiễm độc và cuộc sống sẽ kéo dài chẳng được bao lâu.
Vậy có phải hàng ngày chúng ta cứ đưa những chất
độc hại vào cơ th? thỡ gan sẽ kh? h?t các chất độc
dú hay không ? Vỡ sao ?
Để bảo vệ gan không bị nhiễm độc, chúng ta phải có biện pháp gì ?
- Ăn thực phẩm sạch.
- Không hút thuốc lá và uống nhiều
bia rượu.
- Tiờm ng?a viờm gan...


Để gan không bị nhiễm độc chúng ta phải :
Bài 29. HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG VÀ THẢI PHÂN
I. HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG
Cấu tạo ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ :
+ Niêm mạc ruột có nhiều nếp gấp với nhiều lông ruột và lông ruột cực nhỏ .
+ Có mạng mao mạch máu và bạch huyết dày đặc phân bố đến từng lông ruột .
+ Ruột non rất dài Tăng khả năng hấp thụ của ruột non .
Các chất được hấp thụ theo 2 đường máu và bạch huyết nhưng cuối cùng vẫn được hòa chung và phân phối đến tế bào cơ thể.
Vai trò của gan : điều hòa nồng độ các chất trong máu được ổn định; khử các chất độc; tiết dịch mật .
II. CON ĐƯỜNG VẬN CHUYỂN, HẤP THỤ CÁC CHẤT VÀ VAI TRÒ CỦA GAN
Các chất được hấp thụ đi theo những con đường nào? Nêu vai trò của gan .
Thành phần thức ăn không được tiêu hóa hoặc chưa được tiêu hóa hết ở ruột non sẽ được chuyển xuống ruột già. Tại đây sẽ xảy ra hoạt động cuối cùng của quá trình tiêu hóa. Đó là hoạt động gì?
III. THẢI PHÂN :
Tại ruột già, nước tiếp tục được hấp thụ, phần chất bã còn lại sẽ rắn đặc hơn và thải ra ngoài nhờ sự co bóp các cơ ở hậu môn phối hợp với các cơ thành bụng. Đó là sự thải phân
III. THẢI PHÂN :
Nêu nguyên nhân của chứng táo bón ở người ? Cách khắc phục .
Nguy�n nh�n:
Do l?i s?ng ít v?n d?ng th? l?c ?gi?m nhu d?ng ru?t gi� ho?c an u?ng khơng d�ng c�ch ( an nhi?u ch?t d?m, ch?t ch�t, nhi?u prơt�in, ít ch?t xo .)
Cách khắc phục :
- Cần vận động hợp lí, ăn uống đúng cách ( uống đủ nước, ăn nhiều chất xơ, không ăn nhiều chất chát…) ,
Bài 29. HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG VÀ THẢI PHÂN
I. HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG
Cấu tạo ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ :
+ Niêm mạc ruột có nhiều nếp gấp với nhiều lông ruột và lông ruột cực nhỏ .
+ Có mạng mao mạch máu và bạch huyết dày đặc phân bố tới từng lông ruột .
+ Ruột non rất dài  Tăng khả năng hấp thụ của ruột non
Các chất được hấp thụ tuy đi theo 2 đường máu và bạch huyết nhưng cuối cùng vẫn được hòa chung và phân phối đến tế bào cơ thể.
- Vai trò của gan: điều hòa nồng độ các chất trong máu, khử các chất độc, tiết dịch mật …
II. CON ĐƯỜNG VẬN CHUYỂN, HẤP THỤ CÁC CHẤT VÀ VAI TRÒ CỦA GAN
III.THẢI PHÂN:
Vai trò chủ yếu của ruột già là hấp thụ nước và thải phân
Câu 1. Những đặc điểm cấu tạo nào của ruột non giúp nó đảm nhiệm tốt vai trò hấp thụ các chất dinh dưỡng ?
- Lớp niêm mạc ruột non có các nếp gấp với các lông ruột và lông ruột cực nhỏ Làm diện tích bên trong của ruột non tăng gấp 600 lần so với diện tích mặt ngoài .
Ruột non rất dài ( tới 2,8  3 mét ), dài nhất trong các cơ quan của ống tiêu hóa .
- Có mạng mao mạch máu và mạch bạch huyết phân bố dày đặc tới từng lông ruột .
Câu 2. Gan đảm nhiệm những vai trò gì trong quá trình tiêu hóa ở cơ thể người ?
Điều hòa nồng độ các chất trong máu được ổn định
- Khử các chất độc và tiết dịch mật giúp tiêu hóa lipit
19
- Học bài,trả lời câu hỏi 1,2,3 SGK tr.96

- Đọc trước nội dung bài 30.

- Kẻ bảng 30.1; 30.2 vào vở bài tập.
DẶN DÒ