Bài 29. Hấp thụ chất dinh dưỡng và thải phân

QÚI THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ CHUYÊN ĐỀ CẤP TRƯỜNG
MÔN: SINH HỌC
Người thực hiện: NGÔ THỊ GIEO
Trường:THCS DTCV
Nhiệt Liệt Chào Mừng
KIỂM TRA BÀI CŨ
lớp cơ trên thành ruột non có vai trò gì ?

Trả lời :

Vai trò của lớp cơ trên thành ruột non là :
- Nhào trộn thức ăn cho ngấm đều dịch tiêu hóa .
- Tạo lực đẩy thức ăn dần xuống các phần tiếp theo của ruột .
Các chất có trong
thức ăn

Các
chất
hữu
cơ
Gluxit
Lipit
Axit nuclêic
Muối Khoáng
Vitamin
Prôtêin
Vitamin
Nước
Các nuclêôtit
Axit amin
Muối khoáng
Đường đơn
Axit béo và glyxêrin
Hoạt động
tiêu hóa
?
Các chất
®¬n gi¶n hoµ tan
Nước
SƠ ĐỒ KHÁI QUÁT VỀ THỨC ĂN VÀ CÁC HOẠT ĐỘNG CHỦ YẾU
CỦA QUÁ TRÌNH TIÊU HOÁ
Các chất
th¶i, chÊt thõa…
?
Các chất có trong
thức ăn
Các
chất
vô cơ
Bài mới
Thức ăn được biến đổi lí học và hóa học thành các chất đơn giản .
Nhưng cơ thể hấp thụ các chất này như thế nào
Bài hôm nay sẽ giúp chúng ta trả lời câu hỏi trên .
Tiết 29: Bài 29-30. HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG VÀ THẢI PHÂN - VỆ SINH TIÊU HOÁ
I . Hấp thụ chất dinh dưỡng.
II . Con đường vận chuyển, hấp thụ các
chất và vai trò của gan.
Iii . Thải phân.
IV . Vấ SINH TIấU HểA.
1. Cỏc tỏc nhõn cú h?i cho h? tiờu húa
2. Cỏc bi?n phỏp b?o v? h? tiờu húa v� d?m b?o s? tiờu húa cú hi?u qu?
BÀI 29-30: HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG VÀ THẢI PHÂN - VỆ SINH TIÊU HÓA
I. Hấp thụ chất dinh dưỡng
Đọc thông tin SGK kết hợp với quan sát hình 29.1-2 và trả lời câu hỏi sau :

Đặc điểm cấu tạo của ruột non có ý nghĩa gì đối với sự hấp thụ chất dinh dưỡng ?

Tại sao người ta nói ,ruột non là cơ quan chủ yếu hấp thụ chất dinh dưỡng của cơ thể?
BÀI 29-30: HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG VÀ THẢI PHÂN - VỆ SINH TIÊU HÓA
Trả lời :
Cơ quan hấp thụ chủ yếu là niêm mạc ruột non, niêm mạc ruột non có nhiều nếp gấp,nhiều lông ruột và lông cực nhỏ nên bề mặt tiếp xúc của ruột non rất lớn tổng diện tích bề mặt tới 400-500 m2,ruột non còn có mạng mao mạch máu và mao mạch bạch huyết dày đặc

Người ta khẳng định ruột non là cơ quan chủ yếu của hệ tiêu hóa đảm nhận vai trò hấp thụ chất dinh dưỡng là căn cứ vào các bằng chứng sau: Ruột non có bề mặt hấp thụ rất lớn(400-500),lớn nhất so với các đoạn khác của ống tiêu hóa .ruột non còn có mạng mao mạch máu và mạch bạch huyết dày đặc .thực nghiệm phân tích thành phần các chất của thức ăn trong các đoạn ống tiêu hóa ( hình 29.2 SGK ) cũng chứng tỏ sự hấp thụ các chất dinh dưỡng diễn ra ở ruột non .
TM chủ trên
II.Con đường vận chuyển,hấp thụ các chất và vài trò của gan (giảm tải)
Các vitamin tan trong dầu và70%lipittheo con đường này
Các chất dinh dưỡng với nồng độ thích hợp và không còn chất độc
Các chất dinh dưỡng khác va 30%lipit,có thể lẫn một số chất độc theo con đường này
Phần chất dinh dưỡng dư được tích lũy tại gan hoặc thải bỏ.chất độc bị khử
Mạch bạch huyết
GAN
Mao mạch máu
tim
TM chủ dưới
BÀI 29-30: HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG VÀ THẢI PHÂN - VỆ SINH TIÊU HÓA
Thảo luận nhóm :Hoàn thành bảng 29-3
Trên con đường vận chuyển chất dinh dưỡng về tim, gan có vai trò gi?
Đường
Axit béo và glixêrin
Axit amin
Các vitamin tan trong nước
Các muối khoáng
Nước

Lipit (các giọt nhỏ đã được nhũ
tương hóa )

Các vitamin tan trong dầu
(A,D.E,K )



Điêu hòa nồng độ các
chất dinh dưỡng trong
máu và khử chất độc lọt
vào cùng các chất dinh
dưỡng


?
Tĩnh mạch chủ trên
Tim
Gan
Mạch bạch
huyết
Các vitamin tan trong
dầu và 70% lipit theo
con đường này
Hình 29.3. Các con đường hấp thụ và vận chuyển chất dinh dưỡng
Mao mạch
máu
Các chất dinh dưỡng
khác và 30% lipit,
có thể lẫn một số chất độc
Các chất dinh dưỡng với
Nồng độ thích hợp và
không còn chất độc
Gan đóng vai trò gì trên con đường vận chuyển các chất dinh dưỡng về tim?
Khử độc
Điều hoà nồng độ các chất
- Tiết dịch mật
III. THẢI PHÂN
Quan sát hình, kết hợp
thông tin SGK trả lời câu hỏi:
Ruột già có vai trò gì trong quá trình tiêu hoá?
BÀI 29-30: HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG VÀ THẢI PHÂN - VỆ SINH TIÊU HÓA
III .Thải phân
Nghiên cứu thông tin SGK,trao đổi nhóm vàtrả lơi câu hỏi sau:vai trò chủ yếu của ruột già trong quá trình tiêu hóa ở cở thể người là gì?
?
Vai trò chủ yếu của ruột già
trong quá trình tiêu hóa là :
Hấp thụ thêm phần nước còn cần
thiết cho cơ thể.
Thải phân ra môi trường ngoài.

IV.Vệ sinh tiêu hóa
1.Các tác nhân có hại cho hệ tiêu hóa
Đọc thông tin SGK thảo luận nhóm và hoàn thành bảng 30.1

BÀI 29-30: HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG VÀ THẢI PHÂN -VỆ SINH TIÊU HÓA
IV. VỆ SINH TIÊU HOÁ
Loét dạ dày
Sâu răng
1. Các tác nhân có hại cho hệ tiêu hoá
Các nhóm tác nhân có hại cho hệ tiêu hóa
Vi sinh vật
Ăn uống không đúng cách
Giun sán
Khẩu phần ăn không hợp lí
Vi khuẩn gây sâu rang
Sán lá gan
Vi khuẩn gây viêm ruột
Giun đũa
Vi khuẩn gây bệnh tiêu chảy
Đầu Sán dây
Gỏi cá
Ổi xanh
Hồng xanh
Vi khuẩn
Giun, sán
Ăn uống
không đúng
cách
Khẩu phần
ăn không
hợp lý
CÁC
SINH VẬT
CHẾ ĐỘ
ĂN UỐNG
Nhóm tác nhân
Vi
khuẩn
Rang
Dạ dày
Ruột
Các tuyến tiêu hoá
Tạo nên môi trưuờng axit làm hỏng men rang.
Bị viêm loét
Bị viêm loét
Bị viêm
Giun, sán
Ruột
Gây tắc ruột
Các tuyến tiêu hoá
Gây tắc ống dẫn mật
an uống không đúng cách
Các cơ quan tiêu hoá
Hoạt động tiêu hoá
Hoạt động hấp thụ
Khẩu phần an không hợp lí
Các cơ quan tiêu hoá
Hoạt động tiêu hoá
Hoạt động hấp thụ
Có thể bị viêm
Kém hiệu quả
Kém hiệu quả
Dạ dày và ruột bị mệt mỏi, gan có thể bị xơ.
Bị rối loạn hoặc kém hiệu quả.
Bị rối loạn hoặc kém hiệu quả.
Hình ảnh dạ dày bị loét và gan bị xơ
Hình ảnh do loét tá tràng
Hình ảnh viêm loét đại tràng
2.Các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hóa khỏi các tác nhân có hại và đảm bảo sự tiêu hóa có hiệu quả .

Đọc thông tin SGK thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi sau :

Thế nào là vệ sinh răng miệng đúng cách ?

Thế nào là ăn uống hợp vệ sinh ?

Tại sao ăn uống đúng cách lại giúp cho sự tiêu hóa đạt hiệu quả ?
2. Các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hoá khỏi bị các tác nhân có hại và đảm bảo sự tiêu hoá có hiệu quả.

Đọc thông tin mục II SGK - Tr 89 trả lời các câu hỏi:
Câu 1:Thế nào là vệ sinh răng miệng đúng cách?

Câu 2:Thế nào là ăn uống hợp vệ sinh ?



Câu 3:Tại sao ăn uống đúng cách lại giúp cho hệ tiêu hoá đạt hiệu quả?
Câu1: Đánh răng sau khi ăn và trước khi đi ngủ , chải răng đúng cách (băng bàn chải mềm và thuốc đánh răng có chứa canxi và flo).
Câu 2: Ăn uống hợp vệ sinh gồm các nội dung sau:
- Ăn thức ăn nấu chín , uống nước đã đun sôi .
- Không ăn thức ăn đã bị ôi thiu .
Không để ruồi nhặng … đậu vào thức ăn.

Câu 3: Ăn chậm nhai kĩ, ăn đúng giờ, đúng bữa , hợp khẩu vị, tạo bầu không khí vui vẻ thoải mái khi ăn, sau khi ăn cần có thời gian nghỉ ngơi hợp lí để sự tiêu hoá có hiệu quả .
2. Các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hoá khỏi các tác nhân có hại và đảm bảo sự tiêu hoá có hiệu quả
+ Vệ sinh răng miệng
+ Ăn uống hợp vệ sinh
- Tác nhân sinh vật:
Thông điệp: “Hãy đánh răng ít nhất 2 lần mỗi ngày”
Thông điệp: Sức khoẻ là vàng – Hãy ăn chín, uống sôi
Thông điệp:Hãy rữa tay bằng xà phòng diệt khuẩn trước khi ăn
và sau khi đi vệ sinh.
+ Xây dựng khẩu phần ăn hợp lí
+ Ăn uống đúng cách
- Chế độ ăn uống:
BỮA ĂN GIA ĐÌNH
1
Cơ quan nào trong hệ tiêu hóa có chức năng chủ yếu là hấp thụ các chất dinh dưỡng?
Miệng.
Thực quản.
Dạ dày.
Ruột non.
2
Thành phần của ruột non có chức năng chính là hấp thụ các chất dinh dưỡng?
Lớp cơ.
Lông ruột.
Mạch máu.
Mạch bạch huyết.
3
Vai trò chủ yếu của ruột già trong quá trình tiêu hóa ?
Hấp thụ lại các chất dinh dưỡng.
Hấp thụ nước và thải phân.
Làm chất bã rắn và đặc lại tạo cho vi khuẩn lên men thối.
Thải phân ra môi trường ngoài.
3
Vai trò chủ yếu của ruột già trong quá trình tiêu hóa ?
Hấp thụ lại các chất dinh dưỡng.
Hấp thụ nước và thải phân.
Làm chất bã rắn và đặc lại tạo cho vi khuẩn lên men thối.
Thải phân ra môi trường ngoài.
4
Điền từ thích hợp vào chỗ trống:
Sự hấp thụ chất dinh dưỡng chử yếu diễn ra ở ruột non. Các chất được hấp thụ tuy theo hai đường…………và ………........nhưng cuối cùng vẫn được hòa chung và phân phối đến các tế bào cơ thể.
1
2
máu
bạch huyết
Bài 2. Chọn đáp án đúng.
2. ăn đúng giờ , đúng bữa có tác dụng là
A, hoạt động hấp thụ bị rối loạn.
B, sự tiết dịch tiêu hoá được thuận lợi hơn.
C, số lượng và chất lượng dịch tiêu hoá kém.
D, hiệu quả của sự tiêu hoá không cao.
B, sự tiết dịch tiêu hoá được thuận lợi hơn.
KIỂM TRA – ĐÁNH GIÁ
DẶN DÒ
Học bài và trả lời câu hỏi cuối bài
Học thuộc và nhớ phân tóm tắt cuối bài
Đọc mục “Em có biết ? ”
Xem trước bài mới
Khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhất trong các câu hỏi sau ?
Gan có vai trò trên con vận chuyển các chất dinh dưỡng về tim vì :
A . Điều hòa nồng độ các chất dinh dường trong máu .
B . Khử các chất độc lọt vào cùng các chất dinh dưỡng .
C . Tiết dịch tiêu hóa để giữ ổn định thành phần các chất dinh dưỡng
D . Cả a và b
D
CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ ĐÃ ĐẾN DỰ GIỜ

GIÁO VIÊN DẠY : Y –NIA BYĂ