Bài 29. Hấp thụ chất dinh dưỡng và thải phân

SINH HỌC
BÀI 29 - HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG VÀ THẢI PHÂN - VỆ SINH TIÊU HOÁ
I. Hấp thu chất dinh dưỡng
II. Con đường vận chuyển, hấp thu các chất và vai trò của gan
III. Thải phân
IV. Các tác nhân có hại cho hệ tiêu hoá .
V. Các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hoá khỏi bị các tác nhân có hại và đảm bảo sự tiêu hoá có hiệu quả.
I. Hấp thụ chất dinh dưỡng
Cấu tạo ruột non phù hợp chức năng hấp thụ
Quan sát hình 29-1, đọc thông tin SGK hãy cho biết đặc điểm cấu tạo trong của ruột non có ý nghĩa gì với chức năng hấp thu các chất dinh dưỡng?
Đáp án
Niêm mạc ruột non có các nếp gấp với các lông ruột và lông cực nhỏ làm cho bề mặt trong của ruột non tăng gấp 600 lần, tổng diện tích bề mặt bên trong 400-500m2.
Ruột non có chiều dài 2,8 – 3 mét ở người, có mạch máu và mạch bạch huyết dày đặc phân bố tới từng lông ruột
II. Con đường vận chuyển và hấp thụ các chất và vai trò của gan
Các em đọc phần Hình vuông II, quan sát hình 29.3 trả lời câu hỏi
Trên tranh có những con đường nào vận chuyển các chất DD? Hãy chỉ rõ con đường vận chuyển ?
Đáp án
- Cã 2 con ®­êng: M¸u vµ B¹ch huyÕt
BH MBH TMCT
(TN ph¶i)Tim
M¸u: RN Gan TMCD
Các em đọc lại thông tin và hoàn thành bảng 29
Gan đóng vai trò gì trong con đường vận chuyển các chất dinh dưỡng về tim?
Đáp án
- Đường máu:Đu?ng đơn, a. xít béo, glyserin, các vta min, muối khoáng nước
- Đường BH: Li Pít được nhũ tương hoá, các vi ta min tan trong dầu
- Vai trò của gan :
+ Tích luỹ hay thải bỏ phần chất DD dư Điều hoà nồng độ các chất DD trong máu
+ Khử các chất độc
III. Thải phân
Vai trò chủ yếu của ruột già trong quá trình tiêu hóa ở cơ thể người là gì?
Vai trò chủ yếu của ruột già trong quá trình tiêu hóa ở cơ thể người là hấp thu nước và thải phân
Đáp án:
IV. Các tác nhân có hại cho hệ tiêu hoá.
Thảo luận nhóm hoàn thành bảng sau
VI khuẩn
Giun ,sán
Ăn uống không
Đúng cách
Khẩu phần ăn
không hợp lí
Các tuyến tiêu hoá
Ruột
Ruột
Hoạt động tiêu hoá
Tạo nên môi trường axit
làm hỏng men răng
Hoạt động tiêu hoá
Các cơ quan tiêu hoá
Hoạt động hấp thụ
Gây tắc ống mật
Gây tắc ruột
Bị viêm
Bị viêm loét
Có thể bị viêm
Kém hiệu quả
Kém hiệu quả
Dạ dày và ruột bị mệt
mỏi,gan có thể bị xơ
Bị rối loạn hoặc kém hiệu quả
Bị rối loạn hoặc kém hiệu quả
Răng
Các tuyến tiêu hoá
Hoạt động hấp thụ
Các cơ quan tiêu hoá
Dạ dày
Bị viêm loét
V. Các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hoá khỏi bị các tác nhân có hại và đảm bảo sự tiêu hoá có hiệu quả.

Thảo luận nhóm trả lời câu hỏi:
Câu1:Thế nào là vệ sinh răng miệng đúng cách?
Câu2:Thế nào là ăn uống hợp vệ sinh ?
Câu3:Tại sao ăn uống đúng cách lại giúp cho hệ tiêu hoá đạt hiệu quả
Câu1: Đánh răng sau khi ăn và trước khi đi ngủ bằng bàn chải mềm và thuốc đánh răng có chứa canxi và flo.
Câu2: Ăn uống hợp vệ sinh gồm các nội dung sau:
-Ăn thức ăn nấu chín , uống nước đã đun sôi .
-không ăn thức ăn đã bị ôi thiu .
-Không để ruồi nhặng … đậu vào thức ăn.
Câu3:Ăn chậm nhai kĩ, ăn đúng giờ, đúng bữa , hợp khẩu vị, tạo bầu không khí vui vẻ thoải mái khi ăn, sau khi ăn cần có thời gian nghỉ ngơi hợp lí để sự tiêu hoá có hiệu quả .

Ăn uống hợp vệ sinh.
Khẩu phần ăn hợp lí
Ăn uống đúng cách.
Vệ sinh răng miệng sau khi ăn
Kết luận
Có nhiều tác nhân có thể gây hại cho hệ tiêu hoá như:các vi sinh vật gây bệnh ,các chất độc hại cho thức ăn đồ uống, ăn không đúng cách .
Cần hình thành thói quen ăn uống hợp vệ sinh , ăn khẩu pghần hợp lí , ăn uống đúng cách và vệ sinh răng miệng sau khi ăn để bảo vệ hệ tiêu hoá tránh các tác nhân có hại và hoạt động tiêu hoá có hiệu quả .
Bài tập
Điền từ hoặc cụm từ tương ứng vào ô trống
1. Các a xít amin, 2. Các muối khoáng, 3. Đường đơn, 4. Tinh bột, 5. Nước, 6. A xít béo và glyxêrin, 7. Các vi ta min tan trong dầu, 8. Các vi ta min tan trong nước, 9. Prôtêin, 10. Lipít nhũ tương
Các chất dinh dưỡng ở ruột non
Con đường
vận chuyển
Các chất dinh dưỡng vận chuyển theo các con đường
1





4

2
3
3

Gan
Tim
Đáp án bài tập
Đáp án
Ô số 1: Điền 8 ý bỏ ý 4 và ý 9
Ô số 2: Máu;
Ô số 3: Bạch huyết;
Ô số 4: ý 1,2,3,5,6,8;
Ô số 5: ý 7, 10
Câu1:Tại sao không nên ăn quá no vào buổi vào tối ?
Câu2:Tại sao những người lái xe đường dài hay bị đau dạ dày?
Câu1:Vào buổi tối chúng ta ít hoạt đông , hoạt động tiêu hoá diễn ra chậm làm cho ta thấy cảm giác khó chịu vì khối lượng thức ăn ứ động trong dạ dày lâu.
Câu2:Những người lái xe đường dài hay bị đau dạ dày vì:sau khi ăn họ không có thời gian nghỉ ngơi hợp lí .
Đáp án