Bài 29. Đặc điểm chung và vai trò của ngành Chân khớp

Chào mừng quý thầy cô về dự giờ
1. Trình bày đặc điểm chung và vai trò của lớp sâu bọ?
Kiểm tra bài cũ
Đặc điểm chung:
- Cơ thể gồm 3 phần : Đầu, ngực, bụng
- Phần đầu có một đôi râu, ngực có 3 đôi chân và 2 đôi cánh
- Hô hấp bằng ống khí
- Phát triển qua biến thái khác nhau.
Vai trò:
Sâu bọ có vai trò quan trọng trong thiên nhiên và trong đời sống con người. Một số sâu bọ làm hại đáng kể cây trồng nói riêng và nền sản xuất nông nghiệp nói chung.
Kiểm tra bài cũ
Ngành chân chân khớp có 3 lớp:
Lớp giáp xác (đại diện là tôm sông)
Lớp hình nhện (đại diện là nhện)
- Lớp sâu bọ (đại diện là châu chấu)
2. Ngành chân khớp có mấy lớp, kể tên đại diện các lớp?
Ao hồ
Sông
Biển khơi
Lòng đất
Không trung
Sa mạc
Vùng cực
Cái ghẻ sống kí sinh
Bướm sống tự do
Tiết 30 - Bài 29
ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ
CỦA NGÀNH CHÂN KHỚP
I. ĐẶC ĐIỂM CHUNG
Bài 29. ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ
CỦA NGÀNH CHÂN KHỚP
Thảo luận nhóm: đánh dấu x vào ô trống
“Tìm ra các đặc điểm chung của ngành chân khớp”
X
Hình 29.3. Sự phát triển của chân khớp
Sự phát triển và tăng trưởng gắn liền với sự lột xác, thay vỏ cũ bằng vỏ mới thích hợp với cơ thể
A - Ở giáp xác (tôm) ; B - Ở sâu bọ (ong mật)
X
Hình 29.4. Lát cắt ngang qua ngực châu chấu
1. Vỏ kitin: 2. Cơ dọc: 3. Cơ lưng bụng
Vỏ kitin vừa che chở bên ngoài, vừa làm chỗ bám cho cơ. Do đó có chức năng như xương, được gọi là bộ xương ngoài
X
Hình 29.5. Cấu tạo mắt kép
Mắt kép (ở tôm, sâu bọ) gồm nhiều ô mắt kép ghép lại. Mỗi ô mắt có đủ màng sừng, thể thủy tinh (1) các dây thần kinh thị giác (2)
Hình 29.6. Tập tính ở kiến
Một số loài kiến biết chăn nuôi các con rệp sáp để hút dịch ngọt do rệp tiết ra làm nguồn thức ăn
X
X
x
Mắt kép ở ruồi
- Có vỏ kitin che chở bên ngoài
và làm chỗ bám cho cơ.
- Phần phụ phân đốt, các đốt
khớp động với nhau.
- Sự phát triển và tăng trưởng gắn
liền với sự lột xác.
Bài 29. ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ
CỦA NGÀNH CHÂN KHỚP
I. ĐẶC ĐIỂM CHUNG
x
x
x
- Có vỏ kitin che chở bên ngoài, làm chỗ bám cho cơ
- Phần phụ phân đốt, các đốt khớp động với nhau
- Sự phát triển và tăng trưởng gắn liền với sự lột xác.
Biến thái ở bọ rùa và muỗi
Biến thái ở chuồn chuồn và ruồi
Biến thái ở ve sầu
II. SỰ ĐA DẠNG Ở CHÂN KHỚP
Đa dạng về cấu tạo và môi trường sống :
Đánh dấu ( ) và ghi theo yêu cầu bảng 1 (trang 96)
để thấy tính đa dạng trong cấu tạo và môi trường sống
của chân khớp
Bảng 1. Đa dạng về cấu tạo và môi trường sống của Chân Khớp



2
3
2
1 đôi

5 đôi
3 đôi



2 đôi
4 đôi
? Qua bảng 1, em có nhận xét gì về cấu tạo và môi trường sống của ngành chân khớp?
Nhờ sự thích nghi với điều kiện sống và môi trường khác nhau mà chân khớp rất đa dạng về cấu tạo, môi trường sống.
II. SỰ ĐA DẠNG Ở CHÂN KHỚP
Đa dạng về cấu tạo và môi trường sống
Đa dạng về tập tính
Vì sao chân khớp rất đa dạng về tập tính ?
 Thần kinh phát triển cao giúp chân khớp
rất đa dạng về tập tính.
Tôm dùng càng tấn công mồi
Nhện chăng lưới
Ve sầu đực phát tín hiệu
Tôm ở nhờ
(cộng sinh với hải quỳ)
Ong mật dự trữ thức ăn
Chăm sóc thế hệ sau
Kiến tha mồi
(dự trữ thức ăn)
Kiến làm tổ và chăm sóc thế hệ sau
Kiến trồng nấm
Kiến chăn nuôi rệp sáp
Nhiều loài ong, mối, kiến,… sống tập trung thành đàn có tổ chức chặt chẽ như một “xã hội”. Tất nhiên, đây chỉ là bản năng.
Bảng 2. Đa dạng về tập tính
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Thảo luận và đánh dấu (+) vào ô trống cho phù hợp với
tập tính đặc trưng
II. SỰ ĐA DẠNG Ở CHÂN KHỚP
Qua nội dung bảng 1 và bảng 2.
Sự đa dạng ở chân khớp được thể hiện như thế nào?
Nhờ sự thích nghi với điều kiện sống và môi trường sống khác nhau mà ngành chân khớp rất đa dạng về cấu tạo, môi trường sống và tập tính
II. SỰ ĐA DẠNG Ở CHÂN KHỚP
- Nhờ sự thích nghi với điều kiện sống và môi trường sống khác nhau mà ngành chân khớp rất đa dạng về cấu tạo, môi trường sống và tập tính
III.VAI TRÒ THỰC TIỄN
Điền một số loài chân khớp và đánh dấu (+) vào ô trống cho phù hợp
III.VAI TRÒ THỰC TIỄN
- Ngành chân khớp có lợi nhiều mặt: chữa bệnh, làm thực phẩm, thụ phấn cho cây trồng …, nhưng cũng gây hại không nhỏ như: hại cây trồng, hại đồ gỗ trong nhà, truyền bệnh nguy hiểm …
Trong các đại diện của ngành chân khớp thì đại diện nào có giá trị thực phẩm lớn nhất?
Lớp giáp xác
Câu 1: Đặc điểm chung của ngành chân khớp
A: Có vỏ kitin.
B: Có vỏ kitin, phần phụ phân đốt.
C: Có vỏ bằng kitin, phần phụ phân đốt khớp động,
lớn lên nhờ lột xác .
D: Phần phụ phân đốt các đốt khớp động với nhau,
có vỏ kitin.



Chọn câu đúng nhất trong các câu sau đây
Câu 2: Sự đa dạng của ngành chân khớp thể hiện ở những đặc điểm nào?
A: Đa dạng về môi trường sống
B: Đa dạng về cấu tạo.
C: Đa dạng về tập tính.
D: Đa dạng về cấu tạo, môi trường sống, tập tính.
Chọn câu đúng nhất trong các câu sau đây
Câu 3: Người ta đã lợi dụng đặc điểm nào của ruồi để dung bọc nước đuổi chúng?
A: Có mắt kép.
B: Lớn lên nhờ lột xác.
C: Hệ thần kinh rất phát triển.
D: Sợ nước
Chọn câu đúng nhất trong các câu sau đây
Câu 4: Động vật nào thuộc ngành chân khớp có giá trị xuất khẩu?
A: Tôm sú, tôm hùm. B: Bọ cạp.
C: Cua, nhện đỏ. D: Tôm càng xanh, ong mật.
Chọn câu đúng nhất trong các câu sau đây
- Có vỏ kitin
Là bộ xương ngoài
Hạn chế thoát hơi nước
Thích nghi với môi trường cạn .
- Chân phân đốt, khớp động

 Di chuyển linh hoạt .
Trong số các đặc điểm của chân khớp thì đặc điểm nào ảnh hưởng lớn đến sự phân bố rộng rãi của chúng?
- Các phần phụ phân đốt có cấu tạo thích nghi với từng
môi trường sống:
+ Ở nước: chân bơi
- Đặc điểm hệ thần kinh và giác quan phát triển là
cơ sở để hoàn thiện các tập tính phong phú ở chân khớp.
+ Ở cạn: chân bò, cánh
+ Ở trong đất: chân đào bới (dế trũi)
Đặc điểm cấu tạo nào khiến chân khớp đa dạng về:
Tập tính và về môi trường sống?
- Phần phụ miệng cũng thích nghi với nhiều loại thức ăn khác nhau
Kiến thức cần nhớ:
Ngành chân khớp có ba đặc điểm:
Có bộ xương ngoài bằng kitin nâng đỡ, che chở.
Các chân phân đốt khớp động.
Lột xác nhiều lần để tăng trưởng cơ thể.
Chân khớp rất đa dạng về cấu tạo, môi trường sống và tập tính.
Chúng có lợi về nhiều mặt: Chữa bệnh, làm thực phẩm, thụ phấn cho cây,… bên cạnh đó nó cũng có hại: Hại cây trồng, truyền bệnh,….
Hướng dẫn về nhà
1. Học bài và trả lời câu hỏi SGK trang 98
2. Chuẩn bị
Bài 28 Thực hành: Xem bang hình về tập tính của sâu bọ
Bài 30: Ôn tập phần I Động vật không xương sống