Bài 29. Đặc điểm chung và vai trò của ngành Chân khớp

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO
Giáo viên: Nguyễn Thành Trương
CHÀO CÁC EM HỌC SINH
PHÒNG GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO BÌNH TÂN
TRƯỜNG THCS TÂN THÀNH
BÀI 29
ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH CHÂN KHỚP
Em hãy kể tên một số động vật thuộc ngành chân khớp mà em biết và cho biết loài nào có ở địa phương em?
I - ĐẶC ĐIỂM CHUNG
Em có nhận xét gì về cấu tạo phần phụ của chân khớp?
Cấu tạo cơ quan miệng
Cơ quan miệng của ngành Chân khớp có cấu tạo và chức năng như thế nào ?
Phát triển ở Bướm
Phát triển ở Châu chấu
Em hãy nhận xét sự phát triển và tăng trưởng của chân khớp?
Lát cắt ngang qua ngực châu chấu
Quan sát Hình 29 em thấy có những bộ phận nào?
Nêu vai trò của vỏ kitin đối với đời sống của chân khớp?
Cấu tạo mắt kép
Nêu cấu tạo mắt kép của chân khớp?
Tập tính ở kiến
Nêu tập tính của kiến qua ảnh sau?
Em hãy đánh dấu () vào ô trống vuông để chọn lấy các đặc điểm được coi là đặc điểm chung của ngành chân khớp.
1. Phần phụ chân khớp phân đốt. Các đốt khớp động với nhau làm phần phụ rất linh hoạt.
2. Cơ quan miệng gồm nhiều phần phụ tham gia để: bắt, giữ và chế biến mồi.
3. Sự phát triển và tăng trưởng gắn liền với sự lột xác, thay vỏ cũ bằng vỏ mới thích hợp với cơ thể.
4. Vỏ ki tin vừa che chở bên ngoài, vừa làm chỗ bám cho cơ. Do đó có chức năng như xương, được gọi là bộ xương ngoài.
5. Mắt kép (ở tôm, sâu bọ) gồm nhiều ô mắt ghép lại. Mỗi Ô có đủ màng sừng, thể thuỷ tinh và các dây thần kinh thị giác
6. Một số loài kiến biết chăn nuôi các con rệp sáp để hút dịch ngọt do rệp tiết ra làm nguồn thức ăn.



Những đặc điểm chung ngành Chân khớp:
1. Phần phụ chân khớp phân đốt. Các đốt khớp động với nhau làm phần phụ rất linh hoạt.
2. Cơ quan miệng gồm nhiều phần phụ tham gia để: bắt, giữ và chế biến mồi.
3. Sự phát triển và tăng trưởng gắn liền với sự lột xác, thay vỏ cũ bằng vỏ mới thích hợp với cơ thể.
4. Vỏ kitin vừa che chở bên ngoài, vừa làm chỗ bám cho cơ. Do đó có chức năng như xương, được gọi là bộ xương ngoài.
5. Mắt kép (ở tôm, sâu bọ) gồm nhiều ô mắt ghép lại. Mỗi Ô có đủ màng sừng, thể thuỷ tinh và các dây thần kinh thị giác
6. Một số loài kiến biết chăn nuôi các con rệp sáp để hút dịch ngọt do rệp tiết ra làm nguồn thức ăn.



Trong các đặc điểm của ngành chân khớp thì đặc điểm nào ảnh hưởng lớn đến sự phân bố rộng rãi của chúng ?
- Phần phụ chân khớp phân đốt. Các đốt khớp động với nhau làm phần phụ rất linh hoạt.
- Sự phát triển và tăng trưởng gắn liền với sự lột xác, thay vỏ cũ bằng vỏ mới thích hợp với cơ thể.
- Vỏ ki tin vừa che chở bên ngoài, vừa làm chỗ bám cho cơ. Do đó có chức năng như xương, được gọi là bộ xương ngoài.
II. SỰ ĐA DẠNG Ở CHÂN KHỚP
1. Đa dạng về cấu tạo và môi trường sống:
TÔM HÙM
CHÂU CHẤU
Quan sát các động vật sau.
- Động vật nào thuộc ngành chân khớp?
- Sắp xếp các động vật đó vào đúng các lớp
đã học? +Lớp giáp xác:
+Lớp hình nhện:
+Lớp sâu bọ:
SỪNG BÒ
Con nhện
Con ong
Con cánh cam
R?n nu?c
Bọ cạp
Con ve sầu
Con cua
Con chân kiếm
Con kiến
Con tụm
Con cái ghẻ
Con ve bò
Con nhện
Con ong
Con cánh cam
R?n nu?c
Bọ cạp
Con ve sầu
Con chân kiếm
Con kiến
Con tụm
Con cái ghẻ
Con ve bò
Con cua
Lớp Giáp xác
Lớp Hình nhện
Lớp Sâu bọ
II - SỰ ĐA DẠNG Ở CHÂN KHỚP
1. Đa dạng về cấu tạo và môi trường sống






2
2
3
2 đôi
1 đôi
5 đôi
4 đôi
3 đôi
2 đôi
Bảng 1. Sự đa dạng về cấu tạo và môi trường sống của chân khớp
Em hãy rút ra nhận xét về cấu tạo và môi trường sống của chân khớp?
 Đánh dấu () vào ô trống của bảng 2 để chỉ rõ tập tính đặc trưng của từng đại diện chân khớp.


















2. Đa dạng về tập tính
Giải thích vì sao chân khớp đa dạng về tập tính?
Chân khớp đa dạng về tập tính vì:
Hệ thần kinh, giác quan phát triển
Em hãy rút ra nhận xét đa dạng về tập tính của chân khớp?
II - SỰ ĐA DẠNG Ở CHÂN KHỚP
2. Đa dạng về tập tính
Nh? s? thớch nghi v?i di?u ki?n s?ng v� mụi tru?ng s?ng khỏc nhau m� chõn kh?p r?t da d?ng v? c?u t?o, mụi tru?ng s?ng v� t?p tớnh.
Qua phần 1 và 2, các em hãy cho biết:
Vì sao chân khớp rất đa dạng về cấu tạo, môi trường sống và tập tính?
Chăm sóc thế hệ sau
MỘT SỐ TẬP TÍNH Ở LOÀI KIẾN
Tấn công kẻ đột nhập
Một "xã hội" hoàn hảo
Có sự phân công lao động
Bảo vệ các đối tác
Số lượng cá thể khổng lồ

3. Diễn viên xiếc tài ba
III - VAI TRÒ THỰC TIỄN
Nêu vai trò của chân khớp đối với
tự nhiên và đối với đời sống con người.
Bảng 3. Vai trò của ngành chân khớp
 Hãy dựa vào kiến thức đã học, liên hệ đến thực tiễn thiên nhiên, đánh dấu () vào ô trống của bảng 3 cho phù hợp.











Bảng 3. Vai trò của ngành chân khớp
Thực phẩm
Bắt sâu bọ có hại
Làm thuốc, thụ phấn cho hoa
Hại cây trồng
Hại đồ gỗ trong nhà
Thực phẩm
Thực phẩm
Thực phẩm
Bắt sâu bọ có hại …
Truyền bệnh
III. Vai trò thực tiễn
- Có lợi:
+ Làm thuốc chữa bệnh.
+ Làm thực phẩm, thức ăn cho động vật
+ Thụ phấn cho cây trồng.
+ Làm sạch môi trường.
-Tác hại:
+ Làm hại cây trồng.
+ Hại đồ gỗ, tàu thuyền.
+Là vật chủ trung gian truyền bệnh.
Câu 1: Đặc điểm chung của ngành chân khớp:
A. Có vỏ kitin.
B. Có vỏ kitin, phần phụ phân đốt.
C. Có vỏ bằng kitin, phần phụ phân đốt khớp động, lớn lên nhờ lột xác .
D. Phần phụ phân đốt các đốt khớp động với nhau, có vỏ kitin.
CỦNG CỐ
Hãy chọn câu trả lời đúng nhất
Câu 2: Sự đa dạng của ngành chân khớp thể hiện ở những đặc điểm nào?
A. Đa dạng về môi trường sống
B. Đa dạng về cấu tạo.
C. Đa dạng về tập tính.
D. Đa dạng về cấu tạo, môi trường sống, tập tính.
Câu 4: Động vật nào thuộc ngành chân khớp có giá trị xuất khẩu?
A. Tôm sú, tôm hùm. B. Bọ cạp.
C. Cua đồng, nhện đỏ. D. Tôm càng xanh, ong mật.
Trong số các đặc điểm chung của Chân khớp thì đặc điểm nào ảnh hưởng lớn đến sự phân bố rộng rãi của chúng ?
Đặc điểm ảnh hưởng lớn đến sự phân bố rộng rãi của chân khớp là:
- Có bộ xương ngoài bằng kitin che chở bên ngoài và làm chỗ bám cho cơ.
- Các chân phân đốt khớp động với nhau.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Về nhà, học bài trả lời câu hỏi SGK trang 98;
- Nghiên cứu trước bài 31: Cá chép (sgk trang 102).
Về nhà quan sát trước cấu tạo ngoài của cá chép.
Mỗi tổ chuẩn bị một con cá chép (rô phi) còn sống.
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT!