Bài 28. Tìm hiểu các yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận

Thứ 5 ngày1 tháng 4 năm 2010
TIẾT 116:
TÌM HIỂU VỀ CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU
TẢ TRONG VĂN NGHỊ LUẬN
II. YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU TẢ TRONG
VĂN NGHỊ LUẬN.
Bài tập ( 111)Đọc các đoạn văn và trả lời câu hỏi
Sau nữa, việc săn bắt thứ “ vật liệu biết nói” đó, mà lúc bấy giờ người ta gọi là “ chế độ lính tình nguyện” ( danh từ mỉa mai một cahcs ghê tởm) đã gây ra những vụ nhũng lạm hết sức trắng trợn.
Đây! Chế độ lính tình nguyện ấy được tiến hành như thế này:Vị “ chúa tỉnh” – mỗi viên công sứ ở Đông Dương quả là một vị “chúa tỉnh” – ra lệnh cho bọn quan lại dưới quyền, trong một thời hạn nhất định phải nộp cho đủ một số người nhất định. Bằng cách nào, điều đó không quan trọng. Các quan cứ liệu mà xoay xở.Mà cái ngôn xoay xở (...) thì các ông tướng ấy thạo hết chỗ nói, nhất là xoay xở làm tiền.
Thoạt tiên, chúng tóm những người khoẻ mạnh, nghèo khổ, những người này chỉ chịu chết thôi không còn kêu cứu vào đâu được. Sau đó, chúng mới đòi đến con cái nhà giàu,. Những ai cứng cổ thì chúng tìm ngay ra dịp để sinh chuyện với họ hoặc gia đình họ, và nếu cần, thì giam cổ họ lại cho đến khi họ phải dứt khoát chọn lấy một trong hai con đường: “ đi lính tình nguyện , hoặc xì tiền ra”.
( Nguyễn Ái Quốc, Thuế máu)
b. Ấy thế mà trong một bản bố cáo với những người bị bắt lính, phủ toàn quyền Đông Dương, sau khi hứa hẹn ban phẩm hàm cho những lính sẽ còn sống sót và truy tặng những người sẽ hi sinh “ cho Tổ quốc”, đã trịnh trọng tuyên bố rằng:

Nếu quả thật người An Nam phấn khởi đi lính đến thế, tại sao lại có cảnh, tốp thì xích tay điệu về tỉnh lị, tốp thì trước khi xuống tàu, bị nhốt trong một trường trung học ở Sài Gòn, có lính Pháp canh gác, lưỡi lê tuốt trần, đạn lên nòng sẵn? Những cuộc biểu tình đổ máu ở Cao Miên, những vụ bạo động ở Sài Gòn, ở Biên Hoà và ở nhiều nơi khác nữa, phải chăng là những biểu hiện của lòng sốt sắng đầu quân “ tấp nập” và “ không ngần ngại”?
( Nguyễn Ái Quốc, Thuế máu)
“ Các bạn đã tấp nập đầu quân, các bạn đã không ngần ngại rời bỏ quê hương xiết bao trìu mến để người thì hiến xương máu của mình như lính khố đỏ, kẻ thì hiến dâng cánh tay lao động của mình như lính thợ”

Thứ 5 ngày1 tháng 4 năm 2010
TIẾT 116:
TÌM HIỂU VỀ CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU
TẢ TRONG VĂN NGHỊ LUẬN
II. YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU TẢ TRONG
VĂN NGHỊ LUẬN.
Bài tập( 111). Đọc các đoạn văn và trả lời câu hỏi.
Cả hai văn bản đều có yếu tố tự sự và miêu tả nhưng chúng là văn bản nghị luận ( trình bày luận cứ rõ ràng, cụ thể, sinh động, có sức thuyết phục mạnh mẽ)
+ Đoạn a: Kể lại kiểu bắt lính kì quặc và tàn ác, nhũng nhiễu và làm tiền một cách trắng trợn.
+ Đoạn b: Miêu tả những người lính tình nguyện để ta hình dung được sự giả dối lừa gạt của những lời lẽ rêu rao về “ lòng sốt sắng đầu quân tấp nập và không ngần ngại” từ phủ toàn quyền.
=> Tự sự và miêu tả chỉ là yếu tố trong văn bản nghị luận.
Bài tập(113)
Các dân tộc anh em trên đất nước chúng ta đã sáng tạo ra muôn vàn truyện anh hùng đẹp. Có truyện đã trở thành trường ca lớn, như Đam San, Xinh Nhã v,v... Riêng Chàng Trăng của dân tộc Mơ-nông và Nàng Han của dân tộc Thái là hai truyện có nhiều nét rất giống với truyện Thánh Gióng ở miền xuôi.
Mẹ chàng Trăng đã nằm mơ thấy một con thỏ trắng nhảy qua ngực mà thụ thaivaf đẻ ra chàng. Sợ tù trưởng phạt vạ, mẹ chàng bỏ chàng trên rừng, phó mặc cho trời đất. Suốt ngày chàng không nói, không cười, chỉ thích chơi khiên đao. Sau đó, chàng cưỡi ngựa đá khổng lồ do trời đất cho, đi giết một tên bạo chúa đến chiếm đất rồi cuối cùng biến vào mặt trăng để đêm soi xuống dòng thác Pông-gơ-nhi những vầng sáng bạc.
Còn nàng Han là một cô gái thông minh dũng cảm, lớn lên đi đánh giặc ngoại xâm. Quân nàng liên kết với người Kinh, theo cờ lệnh bằng chân dệt chỉ ngũ sắ của nàng mà đánh tan được giặc. Mường bản đang vui thắng trận thì nàng hoá thành tiên lên trời, sau khi tắm ở sông Nậm Bờ,để lại trên bờ thanh gươm nàng dãdungf diệt giặc. Từ đấy, hàng năm đến ngày nàng lên trời, dân bản mường lại mở hội rước cờ nàng Han, vui chơi rồi kéo ra sông Nậm Bờ tắm. Và trên dãy núi Pu-keo vẫn còn đền thờ nàng Han ở chân rừng, gần đây có những vũng, những ao chi chít nối tiếp nhau là vết chân voi ngựa của quân nàng Han và quân đội của người Kinh. So sánh với những truyện nói trên, chúng ta thấy truyện Thánh Gióng thực sự là bản anh hùng ca và là anh hùng ca của người Việt cổ.
( Theo Cao Huy Đỉnh, Người anh hùng làng Gióng)
Thứ 5 ngày1 tháng 4 năm 2010
TIẾT 116:
TÌM HIỂU VỀ CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU
TẢ TRONG VĂN NGHỊ LUẬN
II. YẾU TỐ TỰ SỰ VÀ MIÊU TẢ TRONG
VĂN NGHỊ LUẬN.
Bài tập( 111). Đọc các đoạn văn và trả lời câu hỏi.
Bài tập(113). Đọc các đoạn văn và trả lời câu hỏi.
Yếu tố tự sự và miêu tả:
-Con thỏ trắng.
-Chàng cưỡi ngựa đá khổng lồ.
-Theo cờ lệnh bằng chăn dệt chỉ ngũ sắc.
-Gần đây có những vũng, những ao chi chít nối tiếp nhau.
b. Văn bản không kể lại đầy đủ cặn kẽ toàn bộ truyện, chỉ tả một số hình ảnh và kể một số chi tiết:Nhấn mạnh một số chi tiết giống với Thánh Gióng tác giả đã làm sáng tỏ: Chàng Trăng và Nàng Han có nhiều nét giống với truyên Thánh Gióng miền xuôi.
* GHI NHỚ: SGK/ 116
II. LUYỆN TẬP.
Bài tập 1/116. Chỉ ra các yếu tố tự sự và miêu tả trong đoạn văn nghị luận và tác dụng của chúng.
- Câu văn tự sự: Sắp sang thu (...) đáng ghét của bộ mặt nhà giam.
Câu văn miêu tả: Đêm nay trăng sáng quá chừng. Trong suốt, bao la huyền ảo vỗ về. Ngay bên cửa sổ, lồng trăng trong bóng cây. Đên nay rất đẹp. Trong lòng rạo rực bao nhiêu nỗi niềm.
=> Để người đọc đặt mình vào hoàn cảnh vào tâm trạng của Bác, để từ đó có cách hiểu thấu đáo những câu thơ của Người.
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ.
Học bài.
Bài tập 2/ 116. Viết đoạn văn.
Tiết sau:Ông Giuốc-Đanh mặc lễ phục ( SĐTD)
- Xem trước:Lựa chọn trật tự từ trong câu( L.tập)