Bài 28. Tiêu hóa ở ruột non

Ki?m tra b�i cu:
Em hãy trình bày cấu tạo của dạ dày? Các hoạt động tiêu hoá diễn ra ở đây như thế nào?
Theo em, sau khi tiêu hóa ở dạ dày còn những chất nào trong thức ăn cần được tiêu hóa tiếp?

Và còn những loại chất trong thức ăn cần được tiêu hóa tiếp là:
Như vậy sau khi tiêu hoá ở khoang miệng và dạ dày, các chất trong thức ăn đã được tiêu hoá là:
Một phần Gluxit (dạng tinh bột) biến đổi thành đường mantôzơ và 1 phần Protein chuỗi dài biến đổi thành protein chuỗi ngắn hơn dưới tác dụng của các enzim. Các chất này cơ thể vẫn chưa hấp thụ được.
Phần lớn Gluxit, Protein còn lại - Lipít và axit nuclêic còn nguyên. Cùng các thành phần được biến đổi ở trên sẽ tiếp tục được biến đổi hoàn toàn thành các chất đơn giản để cơ thể có thể hấp thụ được. Vậy quá trình tiêu hoá đó xãy ra ở đâu?
Thức ăn sau khi được tiêu hoá ở dạ dày tiếp tục xuống RUỘT NON để được tiêu hoá tiếp. Để biết thức ăn được tiêu hoá ở ruột non như thế nào, chúng ta cùng tìm hiểu qua tiết 30: “TIÊU HOÁ Ở RUỘT NON”
I. CẤU TẠO CỦA RUỘT NON:
Thành ruột non gồm 4 lớp giống dạ dày nhưng mỏng hơn:
+ Lớp màng bọc bên ngoài.
+ Lớp cơ: chỉ có cơ dọc và cơ vòng.
+ Lớp dưới niêm mạc.
+ Lớp niêm mạc
Thành ruột non có cấu tạo giống dạ dày, vậy thành của nó gồm những lớp nào?

+ Lớp màng bên ngoài.
+ Lớp cơ.
+ Lớp dưới niêm mạc.
+ Lớp niêm mạc.
Tá tràng là đoạn đầu của ruột non là nơi có dịch tuỵ và dịch mật do tuyến tuỵ và tuyến gan tiết ra đổ vào.
D?
d�y
Tỏ
tr�ng
Tu?
Gan
M?t

Ở đoạn ruột non có mấy dịch tiêu hóa tham gia?
Trả lời: Gồm 3 dịch tiêu hóa là: dịch mật, dịch tụy và dịch ruột.
I. CẤU TẠO CỦA RUỘT NON:
Thành ruột non gồm 4 lớp giống dạ dày nhưng mỏng hơn: +Lớp màng bọc bên ngoài.+ Lớp cơ: chỉ có cơ dọc và cơ vòng.
+Lớp dưới niêm mạc.
+Lớp niêm mạc:
Cỏc t? b�o ti?t ch?t nh�y
Tuy?n ru?t

Có các tế bào tiết chất nhày và tuyến ruột
Lớp niêm mạc có các tế bào tiết chất nhày và tuyến ruột (đoạn sau tá tràng)
Dựa vào cấu tạo, em hãy dự đoán ruột non có những hoạt động tiêu hoá nào?
Quan sỏt hỡnh v? v� thụng tin b?n v?a d?c hóy nờu c?u t?o c?a l?p niờm m?c ru?t?
Tá tràng là đoạn đầu của ruột non là nơi có dịch tuỵ và dịch mật do tuyến tuỵ, tuyến gan tiết ra đổ vào.
Theo nhóm, các em trả lời các câu hỏi 1,2 trong SGK tr. 91, tham khảo hình 28.1 – 28. 2 – 28.3 (4 phút):
C1. Th?c an xu?ng t?i ru?t non cũn ch?u s? bi?n d?i lý h?c n?a khụng? N?u cú thỡ bi?u hi?n nhu th? n�o? (Nhúm 1, 2)
C2. S? bi?n d?i húa h?c ? ru?t non du?c th?c hi?n d?i v?i nh?ng lo?i ch?t n�o trong th?c an? Bi?u hi?n nhu th? n�o? (Nhúm 3, 4)

I. CẤU TẠO CỦA RUỘT NON:
II. TIÊU HOÁ Ở RUỘT NON:
I. CẤU TẠO CỦA RUỘT NON:
II. TIÊU HOÁ Ở RUỘT NON:
C1. Thức ăn xuống tới ruột non còn chịu sự biến đổi lý học nữa không? Nếu có thì biểu hiện như thế nào? (Nhóm 1, 2)
Trả lời :
Còn. Cụ thể biểu hiện:
+ Thức ăn được hòa loãng trộn đều với dịch mật, dịch tụy và dịch ruột.
+ Lipit được muối mật nhũ tương hóa tách chúng thành những giọt lipit nhỏ.
Dịch mật
Lipit
Các giọt lipit nhỏ
a. Biến đổi lý học:
+ Thức ăn được hòa loãng và trộn đều với các dịch tiêu hóa (dịch mật, dịch tụy và dịch ruột).
+ Lipit được muối mật nhũ tương hóa tách chúng thành những giọt lipit nhỏ.
I. CẤU TẠO CỦA RUỘT NON:
II. TIÊU HOÁ Ở RUỘT NON:
C2. Sự biến đổi hóa học ở ruột non được thực hiện đối với những loại chất nào trong thức ăn? Biểu hiện như thế nào? (Nhóm 3, 4)

a. Biến đổi lý học:
Tinh bột và đường đôi
Enzim
Enzim
Đường đôi
Đường đơn
Prôtêin
Enzim
Enzim
Peptit
Axit Amin
Dịch mật
Enzim
Lipit
Các giọt lipit nhỏ
Axit béo
Glixêrin
Axit Nuclêic
Enzim
Các thành phần của Nuclêôtit
Glixêrin và Axit béo
I. CẤU TẠO CỦA RUỘT NON:
II. TIÊU HOÁ Ở RUỘT NON:
C2. Sự biến đổi hóa học ở ruột non được thực hiện đối với những loại chất nào trong thức ăn? Biểu hiện như thế nào? (Nhóm 3, 4)

a. Biến đổi lý học:
a. Biến đổi hóa học (chủ yếu):
Nhờ có 3 tuyến tiêu hóa: gan, tụy và tuyến ruột nên ở ruột non có đủ các loại enzim phân giải các chất phức tạp trong thức ăn thành các chất dinh dưỡng cơ thể hấp thụ được.
C3. Vai trũ c?a l?p co ? th�nh ru?t non l� gỡ?
I. CẤU TẠO CỦA RUỘT NON:
II. TIÊU HOÁ Ở RUỘT NON:
a. Biến đổi lý học:
a. Biến đổi hóa học (chủ yếu):
Trả lời :
- Nhào trộn thức ăn thấm dần đều dịch tiêu hóa.
- Tạo lực đẩy thức ăn xuống các phần tiếp theo của ruột.
Kết luận cuối bài
Thức ăn xuống đến ruột non được biến đổi tiếp theo về mặt hóa học là chủ yếu, Nhờ có nhiều tuyến tiêu hóa hỗ trợ như gan, tụy, các tuyến ruột, nên ở ruột có đủ loại enzim phân giải các phân tử phức tạp của thức ăn (gluxít, lipít, prôtêin) thành các chất dinh dưỡng co th? có thể hấp thụ du?c ( đường đơn, glyxêrin, axít amin và axít béo).
Quá trình tiêu hóa thức ăn ở người
-Tinh bột, đường đôi Đường đơn
- Prôtêin Axit amin
- Lipit (giọt nhỏ) Axit béo và Glyxêrin
- Axit Nuclêic Các Nuclêôtít
- Tiết dịch
- Muối mật tách Lipit thành những giọt nhỏ tạo nhũ tương. Sự co bóp của ruột non

Ruột non

Prôtêin (chuỗi dài) Prôtêin (chuỗi ngắn)
- Tiết dịch vị
- Co bóp dạ dày

Dạ dày


Tinh bột chín Đường đôi
- Tiết nước bọt
- Nhai
- Đảo trộn thức ăn
- Tạo viên thức ăn

Khoang miệng
Biến đổi hóa học
Biến đổi lý học
Nơi tiêu hóa
P
Ố
P
L
P
Á
C6: Ở ruột non, protein được biến đổi thành axit béo và glyxerin, đúng hay sai?
C4: Ở ruột non hoạt động tiêu hóa diễn ra được nhờ sự tham gia của các dịch tiêu hóa nào?
C2: Ở ruột non, tinh bột và đường đôi được biến đổi thành chất gì?
C1: Hoạt động tiêu hóa chủ yếu ở ruột non là gì?
C5: Với khẩu phần ăn đầy đủ, kết quả hoạt động tiêu hóa ở ruột non thí các chất dinh dưỡng được tạo thành là: đường đơn, các axit amin, axit béo, glyxerin, vitamin, các muối khoáng, đúng hay sai?
C3: Lớp cơ ở thành ruột non có vai trò: nhào trộn thức ăn cho thấm đều dịch vị và tiếp tục đẩy thức ăn xuống phần tiếp theo của ruột. Đúng hay sai?
6
1
2
3
4
5
P
�
P
Ô
L
P
1. Trả lời: Chủ yếu là biến đổi hóa học dưới tác dụng của 3 dịch: mật, ruột và tụy.
2. Trả lời: Tinh bột và đường đôi biến đổi thành đường đơn.
3. Trả lời: Đúng.
4. Trả lời: Dưới tác dụng của 3 dịch: ruột, tụy và mật.
5. Trả lời: Đúng.
6. Trả lời: Sai. Protein biến đổi thành axit amin, còn lipit mới biến đổi thành axit béo và glyxêrin.
LUẬT CHƠI
- Mỗi đội lần lượt lựa chọn 1 bông hoa được đánh số để trả lời 1 câu hỏi.
Mỗi câu trả lời đúng được 10 điểm, trả lời sai đội bạn được quyền trả lời, nếu đúng được 5 điểm.
Sau mỗi câu trả lời đúng ta được 1 chữ cái. Từ chìa khóa là từ gồm các chữ cái đã tìm được. Tìm đúng từ chìa khóa được 20 điểm.
ĐÁP ÁN CHÌA KHÓA
Hu?ng d?n v? nh�:

H?c b�i ti?t 30.
Tr? l?i cỏc cõu h?i trong SGK trang 92.
D?c b�i "Em cú bi?t" tr. 92.
Xem tru?c b�i ti?t 31: H?P TH? CH?T DINH DU?NG V� TH?I PH�N. L�m b�i t?p b?ng 29 tr. 95.