Bài 28. Tiêu hóa ở ruột non

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Trình bày sự tiêu hóa thức ăn ở dạ dày.
Câu 2: Vì sao prôtêin trong thức ăn bị dịch vị phân hủy nhưng prôtêin của lớp niêm mạc dạ dày lại được bảo vệ mà không bị phân hủy?
Hoạt động tiết dịch vị: Thức ăn chạm lưỡi hay niêm mạc dạ dày gây phản xạ tiết dịch vị
Biến đổi lý học:
+ Tuyến vị tiết dịch vị hòa loãng thức ăn
+ Các cơ dạ dày co bóp đảo trộn thức ăn thấm dịch vị
+ Biến đổi hóa học: Emzim pepsin phân cắt prôtêin chuỗi dài thành chuỗi ngắn ( 3 -10 axit amin).
+ Thức ăn được tiêu hóa ở dạ dày từ 3 - 6 giờ rồi đẩy dần từng đợt xuống ruột non nhờ sự phối hợp co của các cơ dạ dày và cơ vòng môn vị.
Vì chất nhày được tiết ra từ các tế bào tiết chất nhày ở cổ tuyến vị. Các chất nhày phủ lên bề mặt niêm mạc ngăn cách các tế bào niêm mạc với pepsin và axit HCl.
I. CẤU TẠO RUỘT NON
II. TIÊU HÓA Ở RUỘT NON
I. CẤU TẠO RUỘT NON
Quan sát hình và thông tin SGK
Hình 24.3
Hãy cho biết vị trí của ruột non trong ống tiêu hóa
Ruột non nằm tiếp theo môn vị của dạ dày
Ruột non có cấu tạo như thế nào?
Thành ruột non gồm mấy lớp?
Lớp màng bọc bên ngoài
Lớp cơ
Lớp niêm mạc
Lớp dưới niêm mạc
Cơ dọc
Cơ vòng
Các tế bào tiết chất nhày
Tuyến ruột
I. CẤU TẠO RUỘT NON
Tá tràng có đặc điểm gì ?
- Tá tràng có dịch tụy và dịch mật cùng đổ vào.
Với đặc điểm của ruột non như thế, dự đoán xem ở ruột non có thể diễn ra các hoạt động tiêu hóa nào?
THÔNG TIN
Trong dịch tụy và dịch ruột có đủ loại enzim xúc tác các phản ứng phân cắt các loại phân tử của thức ăn. Trong dịch mật có các muối mật và muối kiềm cũng tham gia tiêu hóa thức ăn.
I. CẤU TẠO RUỘT NON
II. TIÊU HÓA Ở RUỘT NON
Đọc thông tin SGK cho biết:
Các loại dịch tiêu hóa như: dịch mật, dịch tụy và dịch ruột được tiết ra khi nào?
Bình thường
Thức ăn
- Ruột non nằm dưới dạ dày.
- Thành ruột cũng gồm 4 lớp nhưng mỏng hơn dạ dày
+ Lớp cơ chỉ có cơ dọc và cơ vòng
+ Lớp niêm mạc (sau tà tràng) có nhiều tuyến ruột tiết dịch ruột và chất nhày
- Đổ vào tá tràng có tuyến gan (tiết ra mật), tuyến tụy (tiết dịch tụy)
I. CẤU TẠO RUỘT NON
I. CẤU TẠO RUỘT NON
II. TIÊU HÓA Ở RUỘT NON
Thức ăn từ dạ dày được đẩy xuống ruột non nhờ đâu?
Nhờ sự phối hợp co của cơ dạ dày
và cơ vòng môn vị
Sự đóng mở của môn vị được tạo ra
nhờ tín hiệu nào?
Axit dạ dày
I. CẤU TẠO RUỘT NON
II. TIÊU HÓA Ở RUỘT NON
Câu 1: Thức ăn xuống tới ruột non còn chịu sự biến đổi lí học nữa không? Nếu có thì biểu hiện như thế nào?
Câu 2: Sự biến đổi hóa học ở ruột non được thực hiện với những loại chất nào trong thức ăn? Biểu hiện như thế nào?
Câu 3: Lớp cơ ở thành ruột non có vai trò như thế nào? Theo em trong 2 loại biến đổi trên ở ruột non thì biến đổi nào là chủ yếu và quan trọng hơn?
I. CẤU TẠO RUỘT NON
II. TIÊU HÓA Ở RUỘT NON
Quan sát hình 28.3 và thông tin SGK thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi sau:
I. CẤU TẠO RUỘT NON
II. TIÊU HÓA Ở RUỘT NON
Quan sát hình 28.3 và thông tin SGK thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi
Câu 1: Thức ăn xuống tới ruột non còn chịu sự biến đổi lí học nữa không? Nếu có thì biểu hiện như thế nào?
I. CẤU TẠO RUỘT NON
II. TIÊU HÓA Ở RUỘT NON
- Thức ăn xuống tới ruột non vẫn còn chịu sự biến đổi lí học. Biểu hiện:
+ Thức ăn được hoà loãng và trộn đều các dịch tiêu hoá (dịch mật, dịch tuỵ và dịch ruột).
+ Các khối lipit được các muối mật len lỏi vào và tách chúng thành những giọt lipit nhỏ biệt lập với nhau.
+ Các lớp cơ trên thành ruột non nhào trộn thức ăn cho ngấm đều dịch tiêu hoá và tạo lực đẩy thức ăn xuống các phần tiếp theo.
Câu 2: Sự biến đổi hóa học ở ruột non được thực hiện với những loại chất nào trong thức ăn? Biểu hiện như thế nào?
I. CẤU TẠO RUỘT NON
II. TIÊU HÓA Ở RUỘT NON
- Sự biến đổi hoá học của ruột non được thực hiện đối với những chất: gluxit ( tinh bột, đường đôi), prôtêin và lipit.
- Biểu hiện:
Tinh bột và đường đôi
Amilaza
Mantaza
Mantozơ
Glucozơ
Prôtêin
Pepsin
Tripsin
Peptit
Axit Amin
Dịch mật
Lipaza
Lipit
Các giọt lipit nhỏ
Axit béo
Glixêrin
Axit Nuclêic
Nuclêaza
Các thành phần của Nuclêôtit
Tinh bột Đường Mantozơ Glucozơ
Mantaza
Amilaza
Đường mía (Sacarozơ) Glucozơ và Lêvulozơ
saccaraza
Đường sữa (lactozơ) Glucozơ và Galactozơ
Lactaza
Ngoài ra trong dịch ruột còn có các enzim:
Câu 3: Lớp cơ ở thành ruột non có vai trò như thế nào? Theo em trong 2 loại biến đổi trên ở ruột non thì biến đổi nào là chủ yếu và quan trọng hơn?
I. CẤU TẠO RUỘT NON
II. TIÊU HÓA Ở RUỘT NON
- Nhào trộn thức ăn cho ngấm đều dịch tiêu hoá.
- Tạo lực đẩy thức ăn xuống các phần tiếp theo của ruột.
- Biến đổi hoá học là chủ yếu và quan trọng hơn vì đến ruột non thức ăn được biến đổi từ phức tạp thành các chất dinh dưỡng mà cơ thể hấp thụ được

Enzim

Enzim

Enzim
Gluxit Đường đôi Đường đơn

Lipit Giọt lipit nhỏ Glyxerin và axit béo
Muối mật

Protein Peptit Axit amin

Enzim

Enzim
* Biến đổi lý học:
- Sự tiết dịch tiêu hóa do tuyến gan, tuyến tụy, tuyến ruột tiết ra để hòa loãng thức ăn
- Muối mật (dịch mật) tách khối Lipit thành giọt nhỏ
- Các cơ trên thành ruột co bóp nhào trộn thức ăn ngấm đều dịch tiêu hóa và tạo lực đẩy thức ăn xuống phần tiếp theo của ruột.
* Biến đổi hóa học:
- Thức ăn xuống đến ruột non được biến đổi tiếp về mặt hóa học là chủ yếu
- Ở ruột non có đủ các loại enzim phân giải các phân tử thức ăn thành các chất dinh dưỡng cơ thể hấp thụ được
BÀI 28:
I. CẤU TẠO RUỘT NON
II. TIÊU HÓA Ở RUỘT NON
Vậy theo em ta cần phải làm gì để bảo vệ cho hệ tiêu hóa của mình được tốt?
Trong ống tiêu hóa có các tuyến tiết dịch tham gia vào quá trình tiêu hóa thức ăn do đó chúng ta cần phải có cách ăn uống và sinh hoạt điều độ khoa học:
Không ăn các thức ăn cay nóng, thức ăn bị ôi thiu, thức ăn không hợp vệ sinh,…
Ăn thức ăn quá mặn hoặc quá chua.
- Thức ăn quá nhiều chất béo.
- Không nên làm việc nặng hoặc chơi thể thao ngay sau khi ăn no. Nên vận động nhẹ.
-……………
LỜI KHUYÊN
Câu 1: Protêin được biến đổi sang dạng nào mà cơ thể có hấp thụ được?
a. Peptit
b. Đường đơn
c. Axit amin
d. Protêin chuỗi ngắn
Hãy chọn câu trả lời đúng cho các câu hỏi sau:
Câu 2: Lipit được biến đổi sang dạng nào mà cơ thể có hấp thụ được?
a. Peptit
b. Đường đơn
c. Axit amin
d. Axit béo và glyxêrin
Câu 3: Đoạn đầu của ruột non có tên gọi là gì ?

a. Tá tràng
b. Trực tràng
c. Manh tràng
d. Ruột thẳng
Câu 4: Lớp niêm mạc của ruột non sau đoạn tá tràng tiết ra dich tiêu hóa là:
a. Dịch mật
b. Dịch tụy
c. Dịch mật và dịch tụy
d. Dịch ruột
DẶN DÒ
Về nhà học bài.
Trả lời câu hỏi 1, 2, 3, 4, (SGK-tr92).
Đọc trước Bài 29: Hấp thụ chất dinh dưỡng và thải phân.